Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong cuộc họp báo tại Kiev hôm 25/2/2024. Ảnh: Văn phòng Tổng thống Ukraine
Tổng thống Volodymyr Zelensky ngày 25/2 cho biết khoảng 31.000 binh sĩ Ukraine đã thiệt mạng kể từ khi cuộc xung đột toàn diện với Nga bắt đầu cách đây hai năm. Đây là lần đầu tiên ông thừa nhận một con số cụ thể về thiệt hại của Ukraine trong cuộc chiến.
“Đây là một mất mát lớn đối với chúng tôi”, ông Zelensky nói trong cuộc họp báo ở Kiev. Tuy nhiên, ông từ chối tiết lộ số người bị thương hoặc mất tích, nói rằng Nga có thể sử dụng thông tin này để đánh giá số lượng lực lượng tại ngũ của Ukraine.
Con số mà Tổng thống Zelensky đưa ra không thể được xác minh độc lập. Nó khác hẳn với ước tính của các quan chức Mỹ, những người đã đưa ra con số thiệt hại cao hơn nhiều vào mùa hè năm ngoái, nói rằng gần 70.000 người Ukraine đã thiệt mạng và 100.000 - 120.000 người bị thương. Các quan chức Mỹ cũng cho biết thương vong về quân sự của Nga cao gấp đôi.
Bằng cách tiết lộ những tổn thất của Ukraine, ông Zelensky cho biết ông muốn chống lại tuyên truyền của Nga và các ước tính khác đưa ra con số thương vong của Ukraine ở mức cao hơn nhiều. Ông cho rằng Nga đã sai khi tuyên bố rằng Ukraine đã mất 60.000 binh sĩ.
Tuyên bố bất thường thừa nhận số binh sĩ thiệt mạng của ông Zelensky được đưa ra trong bối cảnh các lực lượng vũ trang của nước này đang trong thế phòng thủ, cạn kiệt nhân lực và đạn dược dọc hầu hết chiến tuyến dài 900km, trong khi quân đội Nga đang dồn sức tấn công ở phía Đông và phía Nam. Một tuần trước, Moskva đã chiếm được Avdiivka, một thành trì của Ukraine ở miền Đông và quân đội của họ đã dần dần tiến về phía Tây trong những ngày gần đây, cố gắng tạo dựng đà tiến công trong khu vực.
Tướng hàng đầu của Ukraine, Oleksandr Syrsky, cho biết ông đã ra lệnh cho binh sĩ của mình rút khỏi Avdiivka để “bảo toàn tính mạng và sức khỏe”, điều mà ông mô tả là “giá trị cao nhất” của quân đội.
Nhưng những người lính bộ binh cho biết việc rút lui lẽ ra phải được ra lệnh sớm hơn vì lực lượng Ukraine đã bị pháo binh và ưu thế trên không của Nga áp đảo.
Tổng thống Ukraine (thứ hai từ phải sang) và một số nhà lãnh đạo phương Tây ở Kiev hôm 24/2/2024 Ảnh: Văn phòng Tổng thống Ukraine
Thông báo của ông Zelensky được đưa ra vào dịp đánh dấu tròn hai năm ngày xung đột giữa hai quốc gia láng giềng bùng phát. Hôm 24/2, ông đã tiếp đón các nhà lãnh đạo Canada, Bỉ và Italy, cũng như người đứng đầu Liên minh châu Âu, Ursula von der Leyen, và các nhà lãnh đạo khác đã tới Kiev để thể hiện tình đoàn kết.
Ngày 25/2, các bộ trưởng của trong nội các Ukraine và các quan chức cấp cao khác đã tham dự một hội nghị để trình bày kế hoạch của họ cho tương lai khi Ukraine bước sang năm xung đột thứ ba.
Trong bài phát biểu cùng ngày, Tổng thống Zelensky cho biết ông lạc quan về việc Mỹ tiếp tục hỗ trợ bất chấp việc Quốc hội nước này trì hoãn thông qua gói hỗ trợ quân sự trị giá 61 tỷ USD cho Kiev.
Nhà lãnh đạo Ukraine cũng cho biết ông đã nhận thấy sự thay đổi trong thái độ ở châu Âu những tháng gần đây khi viện trợ của Mỹ bị đình trệ và không có dấu hiệu nào cho thấy các cuộc tấn công của Nga sẽ chậm lại.
“Tôi nghĩ họ hiểu Nga sẽ tiếp tục cuộc chiến này”, ông Zelensky nói về các nhà lãnh đạo châu Âu. “Và đó là lý do tại sao nhiều nước đã bắt đầu tăng cường cung cấp pháo”.
Ông Zelensky cũng cho rằng, nhìn chung Ukraine đang ở vị thế chiến lược tốt hơn nhiều so với thời điểm Nga phát động tấn công đất nước ông vào ngày 24/2/2022.
“Năm đầu tiên là về sự sống còn”, ông nói. “Năm thứ hai, sau mùa đông, đó là về khả năng phục hồi. Những người lính của chúng tôi đã chứng minh điều đó. Phương Tây đã thống nhất và việc đưa vào sử dụng thiết bị quân sự là điều rất quan trọng đối với chúng tôi”.
“Ngày 24/2 đã là một khoảnh khắc gây sốc. Bây giờ là thời điểm đoàn kết rất mạnh mẽ", ông Zelensky nói thêm.
Tuy nhiên, tình trạng thiếu vũ khí của Ukraine trong suốt 5 tháng Nga tấn công vẫn đang đeo bám. Tổng thống Zelensky cho biết, việc tăng cường vận chuyển đạn pháo của châu Âu sẽ không đủ để thay thế nguồn cung cấp của Mỹ.
“Chúng ta sẽ yếu hơn trên chiến trường”, nhà lãnh đạo thừa nhận và khẳng định: “Chúng ta sẽ tìm kiếm vũ khí ở những bên khác”.
Bên cạnh đó, ông nói rằng Ukraine mới chỉ nhận được 1/3 số vật chất đã được cam kết. Ông cho hay, 4 lữ đoàn được giao nhiệm vụ tham gia cuộc phản công vào mùa hè năm ngoái vẫn chưa động binh vì họ không được cung cấp các trang thiết bị như đã hứa.
Trong bối cảnh sự ủng hộ của phương Tây đang dao động, người Ukraine nhấn mạnh khả năng tự lực và đổi mới của mình.
Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov (trái) và người đồng cấp Mỹ Lloyd Austin tại cuộc gặp ở Washington, D.C. ngày 6/12/2023. Ảnh: AFP/TTXV
Tại hội nghị ngày 25/2, Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov đã có bài thuyết trình mở đầu trong phần trình bày kế hoạch của các bộ trưởng chính phủ về việc sản xuất máy bay không người lái và hệ thống vũ khí lai cho quân đội. Ông nói, Ukraine hiện đang ở vị thế đặc biệt để thử nghiệm và sửa đổi các hệ thống vũ khí một cách nhanh chóng, với sự hợp tác chặt chẽ với các đối tác phương Tây.
Chánh văn phòng tổng thống Andriy Yermak mô tả mục đích của Ukraine là xây dựng sự ủng hộ của quốc tế đối với kế hoạch hòa bình mà ông Zelensky đề xuất và làm xói mòn dần sự ủng hộ dành cho Nga trên toàn thế giới. Ông nói, một hội nghị đã được lên kế hoạch ở Thụy Sĩ trong những tháng tới có thể mở đường cho một cuộc gặp tiếp theo mà Nga có thể được mời tham dự.
Cũng tại hội nghị, Tổng thống Zelensky, xuất thân là một diễn viên hài và người dẫn chương trình truyền hình, đã tỏ ra thoải mái và tích cực khi trao đổi trực tiếp với các nhà báo.
Khi được một phóng viên hỏi liệu ông có trả lời cuộc gọi từ ông Putin tới điện thoại di động của mình hay không, ông Zelensky đáp lại: “Tôi không có điện thoại di động”, khiến cả phòng họp bật cười.
Tổng thống Ukraine cũng được hỏi về một cuộc thăm dò cho thấy ngày càng có nhiều người Canada - với 25% - cho rằng Ottawa đã viện trợ quá nhiều tiền cho Ukraine. “Như vậy, 70% nói rằng họ phải viện trợ nhiều hơn”, ông trả lời hóm hỉnh.
Lần duy nhất ông Zelensky tỏ ra khó chịu là khi ông được hỏi về việc cách chức tư lệnh quân đội nổi tiếng, Tướng Valery Zaluzhny trong tháng này, và việc bổ nhiệm Tướng Syrsky làm người thay thế ông. Tổng thống từ chối nói về “vấn đề nội bộ” và nói thêm rằng các quyết định tiếp theo sẽ đợi cho đến khi bộ chỉ huy mới xem xét đầy đủ tình hình trên chiến trường và trong các lực lượng vũ trang.