Container hàng hóa tại cảng ở tỉnh Sơn Đông (Trung Quốc). Ảnh: AFP
Kênh CNN (Mỹ) đánh giá mặc dù không cùng quan điểm với người tiền nhiệm Trump về các biện pháp trong quan hệ Mỹ-Trung Quốc nhưng Tổng thống Joe Biden nhiều khả năng sẽ không nới lỏng hạn chế thương mại ngay lập tức với Bắc Kinh, đặc biệt là sau cuộc hội nghị cấp cao kéo dài hai ngày tại Alaska bế mạc hôm 19/3.
Tại sự kiện này, đại diện hai bên đã có trao đổi khá căng thẳng với Uỷ viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc Dương Khiết Trì cáo buộc Mỹ sử dụng sức mạnh tài chính và quân sự để gây sức ép với những quốc gia khác.
Đại diện thương mại của Tổng thống Biden-bà Katherine Tai gần đây nhận định: “Trung Quốc vùa là đối thủ, vừa là đối tác thương mại đồng thời là một tay chơi ngoại cỡ mà để hợp tác chúng ta cần xử lý được một số thách thức toàn cầu nhất định”.
Theo CNN, cả đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ đều ủng hộ lập trường cứng rắn với Trung Quốc với lập luận rằng Bắc Kinh có nhiều tập quán thương mại không công bằng. Một nhóm nghị sĩ lưỡng đảng đang đẩy mạnh thông qua dự luật vào tháng 4 để đối trọng với ảnh hưởng kinh tế Trung Quốc.
Theo Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, mức thuế trung bình áp dụng với phần lớn hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ là 19%, cao gấp 6 lần thời điểm trước khi chiến tranh thương mại bùng nổ năm 2018. Thuế tăng kéo theo giá hàng hóa lên cao với một số sản phẩm như vali, xe đạp, tivi… và nhiều vật liệu các nhà sản xuất Mỹ thường sử dụng.
Trung Quốc cũng đáp trả bằng biện pháp áp đặt thuế lên các sản phẩm Mỹ sản xuất. Khoảng 58% hàng hóa Mỹ xuất khẩu đến Trung Quốc bị ảnh hưởng. Đồng nghĩa với việc người tiêu dùng Trung Quốc thay vì mua hàng hóa Mỹ sẽ tìm sản phẩm cùng loại từ những quốc gia khác có giá rẻ hơn.
Ngoài ra, Trung Quốc còn trả đũa Mỹ bằng biện pháp tấn công các nhà sản xuất nông nghiệp nước này. Nông dân trồng đậu tương Mỹ chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi Trung Quốc là thị trường lớn nhất của họ. Giá đậu tương giảm mạnh trong khi lượng tồn kho đạt mức kỷ lục. Tuy nhiên, chính quyền cựu Tổng thống Trump đã tung 28 tỷ USD để hỗ trợ những nông dân này.
Theo Cục Hải quan và Biên phòng Mỹ, mức thuế tăng áp dụng với các sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc khiến các nhà nhập khẩu Mỹ chịu thiệt hơn 82 tỷ USD. Công ty Moody's Analytics đánh giá mức thuế bổ sung của Mỹ với hàng hóa nhập khẩu Trung Quốc còn ảnh hưởng tới 300.000 việc làm và 0,3 điểm phần trăm trong Tổng sản phẩm nội địa (GDP) của Mỹ vào năm đầu tiên kể từ khi chúng có hiệu lực.
Chính quyền cựu Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình đạt được “Thỏa thuận Giai đoạn một” vào đầu năm 2020 giảm một số mức thuế nhưng chúng vẫn có hiệu lực. Cựu Tổng thống Trump sử dụng thuế như một chiến thuật đàm phán, nhằm gây sức ép lên kinh tế Trung Quốc và tạo áp lực để Bắc Kinh chấp thuận thỏa thuận thương mại mới xử lý các tập quán thương mại không công bằng.