Vì sao ngày càng nhiều người trẻ ở Brazil mắc và tử vong vì COVID?

Chỉ 10 ngày kể từ khi Graciane da Silva bắt đầu mắc bệnh, người phụ nữ 28 tuổi đã qua đời.

Cô chỉ có một mình khi ra đi tại bệnh viện Rio de Janeiro, điều đó khiến cho người mẹ Maria da Penha da Silva Siqueira luôn nhói đau. 

“Tôi chưa bao giờ có ý nghĩa điều đó lại xảy đến với con bé. Nó quá nhanh. Thứ virus này không để chúng tôi có thời gian nói lời tạm biệt”, bà Siqueira buồn bã.

Để lại cậu con trai 4 tuổi, Da Silva qua đời vì COVID-19 vào tháng 6 năm ngoái. Lúc đó, cái chết của cô vẫn là một điều bất thường.

Trong giai đoạn đầu của cuộc chiến chống đại dịch tại Brazil, người cao tuổi chiếm đại đa số những người mắc bệnh và tử vong. Nhưng kể từ năm nay, Brazil đã trượt vào những ngày tồi tệ nhất của đại dịch này. Số ca nhiễm mới và tử vong mỗi ngày liên tục phá các kỷ lục cũ. Và giữa làn sóng dữ đó, một vấn đề đáng sợ đã nổi lên: dường như ngày càng nhiều người trẻ mắc bệnh nặng và tử vong vì COVID-19.

Câu hỏi đặt ra là: Liệu có phải một biến thể mới đang lây lan cho nhiều người trẻ hơn và khiến họ bệnh nặng hơn? Có phải lối sống của những người trẻ tuổi đang khiến họ dễ nhiễm virus hơn? Hay sự kết hợp của cả hai điều đó?

Bệnh nhân COVID đang trẻ tuổi hơn bao giờ hết

Trên khắp Brazil, các bác sĩ phòng chăm sóc đặc biệt (ICU) liên tục nhắc lại một điều giống nhau: Trong làn sóng mới nhất, các bệnh nhân của họ trẻ tuổi hơn bao giờ hết.

“Chúng tôi có những bệnh nhân khỏe mạnh từ 30 đến 50 tuổi và đó là hồ sơ của đa số bệnh nhân. Đó là một sự khác biệt lớn trong làn sóng mới nhất này”, bác sĩ Pedro Archer 33 tuổi, làm tại khoa chăm sóc đặc biệt của một bệnh viện công ở Rio de Janeiro, cho biết. 

Phóng viên CNN đã nói chuyện với nhiều bác sĩ và y tá chăm sóc đặc biệt từ giữa tháng 1, tại nhiều bệnh viện ở một số bang của Brazil. Họ đều cho hay các giường ICU đang chật kín bệnh nhân trẻ hơn bao giờ hết.

“Số ca bệnh nghiêm trọng đang lớn hơn nhiều so với làn sóng đầu tiên”, bác sĩ ICU Luan Matos de Menezes nói với CNN. “Có thể nói rằng tình trạng của họ nguy kịch hơn nhiều”.

Bộ Y tế Brazil đã công bố các số liệu thống kê quốc gia về độ tuổi của nạn nhân COVID-19. Một phân tích của AP về dữ liệu của Bộ này cho thấy số bệnh nhân tuổi từ 30-59 đang chiếm khoảng 27% số ca tử vong trong 3 tháng qua, tăng 7% so với tỉ lệ vào trước tháng 12/2020.

Phân tích của AP cũng phát hiện, tỉ lệ tử vong trong độ tuổi trên 60 đã giảm 7% trong cùng thời kỳ. 

Giới chức y tế tại Sao Paulo, bang đông dân nhất Brazil , đầu tháng này cho biết, những báo cáo của các bác sĩ trên khắp đất nước về mức độ nghiêm trọng của các ca bệnh ở người trẻ tuổi đã ủng hộ dữ liệu của họ. 

Có tới 60% bệnh nhân trẻ tuổi mắc COVID-19 cần giường ICU, một con số cao hơn rất nhiều so với thời kỳ đầu đại dịch. 

Với các bác sĩ, việc chứng kiến bệnh nhân trẻ tuổi qua đời thực sự là bi kịch. “Những cái chết với bệnh nhân ở độ tuổi 30 thực sự rất thương tâm. Họ còn cả cuộc đời phía trước, và COVID đã cướp đi”, bác sĩ Maria Dolores da Silva, làm việc tại một khoa chăm sóc đặc biệt ở Sao Paulo nói.

Đổ lỗi cho ai?

Sự gia tăng cả các nhiễm và tử vong do COVID ở người trẻ tuổi diễn ra trùng hợp với sự gia tăng lây lan của ít nhất một biến thể COVID-19 mới tại Brazil. 

Theo một nghiên cứu gần đây, cái gọi là biến thể P.1, mà các nhà khoa học cho biết có nguồn gốc từ Brazil, được cho là dễ lây nhiễm hơn gấp 2,2 lần. 

Một nghiên cứu công bố hôm 4/3, do Viện Nghiên cứu Y tế quốc gia Fiocruz, tiến hành tại  8 tiểu bang của Brazil, cho thấy hơn một nửa trong toàn bộ các ca mắc COVID-19 tại 6 bang “có liên quan đến các biến thể đáng lo ngại”, bao gồm P.1, cũng như các biến thể được phát hiện lần đầu ở Anh và Nam Phi.

Xuất hiện lần đầu vào cuối năm ngoái, biến thể P.1 được nhiều bác sĩ suy đoán có liên quan đến sự thay đổi nhân khẩu học trong những người mắc bệnh. Tuy vậy, còn quá sớm để kết luận chính xác biến thể này đóng vai trò ra sao.

Jesem Orellana, một nhà dịch tễ học người Brazil, cho hay: “Có thể những biến thể mới này gây tử vong nhiều hơn, nhưng chúng tôi không có dữ liệu khoa học để xác nhận điều đó”. “Tuy vậy, những gì chúng tôi biết là biến thể P.1 dễ lây lan hơn và điều đó đóng một vai trò quan trọng trong làn sóng thứ hai này”, ông Orellana nói thêm.

Các chuyên gia cũng nhắc đến sự gia tăng những cuộc tụ tập tiệc tùng vào dịp Năm mới và lễ Carnival hồi đầu năm nay. Đa số những người trẻ tuổi tham dự những cuộc tiệc tùng này có thể dễ phơi nhiễm hơn.

Rất dễ nhận thấy trên mạng những video về các cuộc tụ tập trái phép, và chính quyền các thành phố trên khắp Brazil đang áp dụng nhiều án phạt cũng như giải tán những bữa tiệc vào mỗi dịp cuối tuần.

Trong khi đó, chương trình tiêm vaccine của Brazil, vốn đã chậm trễ, lại được xúc tiến với đối tượng ưu tiên là nhóm người cao tuổi. Các chuyên gia cho rằng, ngày càng nhiều người già được tiêm phòng thì số ca mắc và tử vong càng có xu hướng nghiêng về người trẻ tuổi.

Đó là một hiệu ứng mà bà Marina da Penha da Silva Siqueira cảm nhận sâu sắc gần như mỗi ngày. Đã 9 tháng trôi qua kể từ khi bà mất đi đứa con gái còn quá trẻ, nhưng đôi khi cảm giác đó vẫn như mới ngày hôm qua. 

“Khi cháu ngoại tôi nhìn lên những vì sao, thằng bé nói rằng mẹ nó đang ở đó. Tuần này, thằng bé còn nói với chị gái tôi rằng nó muốn lên thiên đường để gặp mẹ”, bà Siqueira ngùi ngùi chia sẻ.