Một kho chứa dầu của Iran. Ảnh: IRNA/TTXVN
Hãng tin Reuters ngày 18/12 dẫn thông tin từ các quan chức phương Tây cho biết IRGC đã thắt chặt quyền kiểm soát đối với ngành công nghiệp dầu mỏ của nước này và kiểm soát tới một nửa lượng dầu xuất khẩu tạo ra phần lớn doanh thu của Tehran và tài trợ cho các lực lượng thân Iran ở khắp Trung Đông.
Mọi khía cạnh của ngành kinh doanh dầu mỏ đều chịu sự ảnh hưởng ngày càng tăng của IRGC, từ đội tàu chở dầu bí mật vận chuyển dầu thô lách lệnh trừng phạt, đến hậu cần và các công ty bình phong bán dầu.
Mức độ kiểm soát của IRGC đối với hoạt động xuất khẩu dầu chưa từng được báo cáo trước đây.
Bất chấp các lệnh trừng phạt nghiêm ngặt của phương Tây nhằm bóp nghẹt ngành năng lượng của Iran, được ông Trump áp đặt trở lại vào năm 2018 khi trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên, Iran vẫn tạo ra hàng chục tỷ USD doanh thu từ dầu mỏ mỗi năm. Cho đến nay, đây là nguồn ngoại tệ lớn nhất và là kết nối chính của Iran với nền kinh tế toàn cầu.
Theo các nguồn tin từ chối tiết lộ danh tính do tính nhạy cảm của vấn đề, IRGC kiểm soát tới 50% lượng dầu xuất khẩu của Iran, tăng mạnh so với mức khoảng 20% cách đây ba năm.
Sự thống trị ngày càng tăng của IRGC đối với ngành công nghiệp dầu mỏ làm tăng thêm ảnh hưởng của lực lượng này trong mọi lĩnh vực của nền kinh tế Iran và cũng khiến các lệnh trừng phạt của phương Tây khó có thể tác động đến quốc gia này hơn.
Tuy nhiên, việc ông Trump trở lại Nhà Trắng vào tháng 1 có thể có nghĩa là sẽ thực thi các lệnh trừng phạt nghiêm ngặt hơn đối với ngành công nghiệp dầu mỏ của Iran. Bộ trưởng dầu mỏ của nước này cho biết Tehran đang đưa ra các biện pháp để đối phó với bất kỳ hạn chế nào.
Như một phần trong nỗ lực mở rộng ngành công nghiệp, IRGC đã nắm quyền kiểm soát các tổ chức nhà nước như Công ty Dầu khí Quốc gia Iran (NIOC) và công ty con kinh doanh dầu mỏ NICO.
Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran trong một cuộc diễu binh. Ảnh: IRNA/TTXVN
IRGC là một lực lượng chính trị, quân sự và kinh tế hùng mạnh có mối quan hệ chặt chẽ với Lãnh tụ tối cao Ayatollah Ali Khamenei.
Lực lượng này gây ảnh hưởng ở Trung Đông thông qua lực lượng hoạt động ở nước ngoài (Lực lượng Quds), bằng cách cung cấp tiền, vũ khí, công nghệ và đào tạo cho các đồng minh Hezbollah ở Liban, Hamas ở Gaza, Houthi của Yemen và lực lượng dân quân ở Iraq.
Trong khi Israel đã tiêu diệt một số chỉ huy cấp cao của IRGC trong năm qua, các chuyên gia dầu mỏ trong hàng ngũ của nước này vẫn có thể tiếp tục hoạt động.
Theo ông Richard Nephew, cựu phó đặc phái viên về Iran tại Bộ Ngoại giao Mỹ, chính phủ Iran bắt đầu phân bổ dầu mỏ thay vì tiền mặt cho IRGC và Lực lượng Quds vào khoảng năm 2013.
Khi đó, chính phủ đang chịu áp lực về ngân sách vì phải vật lộn để xuất khẩu dầu do lệnh trừng phạt của phương Tây đối với chương trình hạt nhân của Iran.
Ông Nephew, người tích cực tham gia theo dõi các hoạt động dầu mỏ của Iran vào thời điểm đó, cho biết IRGC đã chứng tỏ mình rất giỏi trong việc tìm ra cách bán dầu ngay cả khi chịu áp lực trừng phạt.
Theo ước tính của Cơ quan Thông tin năng lượng của chính phủ Mỹ, doanh thu từ dầu mỏ của Iran đạt 53 tỷ USD vào năm 2023 so với 54 tỷ USD vào năm 2022; 37 tỷ USD vào năm 2021 và 16 tỷ USD vào năm 2020.
Năm nay, sản lượng dầu của Tehran đã đạt mức 3,3 triệu thùng/ngày, mức cao nhất kể từ năm 2018, theo số liệu của OPEC, bất chấp lệnh trừng phạt của phương Tây.