Những tòa nhà tại thành phố Gaza bị phá hủy sau đòn pháo kích của Israel ngày 24/3/2025. Ảnh: THX/TTXVN
Các đề xuất của Ai Cập, được thông báo lần đầu tiên vào ngày 19/3, quy định Phong trào Hồi giáo Hamas thả tối đa 6 con tin còn sống, trong đó có 1 người mang hai quốc tịch Israel - Mỹ, cùng hài cốt của một số con tin không xác định đã mất trong khi bị giam giữ ở Gaza. Đổi lại, Israel cho phép đưa hàng viện trợ nhân đạo vào Gaza, phóng thích hàng trăm tù nhân Palestine và tham gia các cuộc đàm phán về việc chấm dứt xung đột và rút khỏi dải đất hẹp ven Địa Trung Hải này.
Nhiều nguồn thạo tin cho biết các cuộc tiếp xúc giữa các nhà hòa giải Ai Cập và Qatar với các nhà đàm phán Israel và Hamas vẫn tiếp tục nhưng một thỏa thuận liên quan đến các đề xuất của Cairo còn khó đạt được. Các cuộc đàm phán riêng rẽ giữa Ai Cập và các quan chức thuộc cơ quan tình báo Mossad của Israel cũng đã diễn ra trong những tuần vừa qua.
Mỹ, Ai Cập và Qatar đã làm trung gian cho một lệnh ngừng bắn ở Gaza, có hiệu lực vào ngày 19/1. Giai đoạn đầu của thỏa thuận ngừng bắn đã hết hạn vào ngày 1/3 mà không có bất kỳ tiến triển nào trong các cuộc đàm phán về giai đoạn tiếp theo. Tuy nhiên, Gaza vẫn tương đối yên bình cho đến khi Israel nối lại các cuộc không kích vào ngày 18/3 và sau đó phát động các hoạt động trên bộ. Cơ quan Y tế ở Gaza ngày 24/3 cho biết 730 người đã thiệt mạng kể từ khi Israel tiếp tục hoạt động quân sự vào ngày 18/3, nâng số người Palestine thiệt mạng kể từ khi xung đột bùng phát vào tháng 10/2023 lên hơn 50.000 người.
Cả Israel và Mỹ đều khẳng định xung đột đã tái diễn vì Hamas từ chối trả tự do cho các con tin. Tuy nhiên, theo thỏa thuận giai đoạn hai, các cuộc đàm phán về việc quân đội Israel rút hoàn toàn khỏi Gaza và một lệnh ngừng bắn vĩnh viễn sẽ diễn ra đồng thời với việc thả các con tin còn lại để đổi lấy thêm tù nhân Palestine. Các cuộc đàm phán dự kiến bắt đầu vào đầu tháng 2/2025, nhưng các bên đã không thực hiện, với việc Israel đề xuất gia hạn giai đoạn đầu của thỏa thuận ngừng bắn. Hamas đã cương quyết yêu cầu chuyển sang giai đoạn thứ hai và bác bỏ đề xuất của Đặc phái viên Mỹ về Trung Đông Mỹ Steve Witkoff về việc lực lượng này phải trả tự do cho 10 con tin còn sống và giao nộp hài cốt của một nửa số người đã mất để đổi lấy thỏa thuận ngừng bắn 50 ngày và nối lại viện trợ nhân đạo cũng như tự do cho hàng trăm tù nhân Palestine.
Theo một trong các nguồn tin trên, Israel đã từ chối thảo luận về các đề xuất mới nhất của Ai Cập. Các nguồn tin nói thêm bên cạnh việc giải giáp Hamas, Israel muốn các lãnh đạo của Hamas phải rời khỏi Gaza và sống lưu vong ở nước ngoài. Israel cũng nêu rõ họ không có ý định rút hoàn toàn khỏi Gaza hoặc rời khỏi Hành lang Philadelphi - một dải đất hẹp dài 14,5 km nằm dọc tuyến biên giới phía Nam của Dải Gaza với Ai Cập. Hành lang Philadelphi được xác định là một phần quan trọng trong mọi thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas. Cairo tuyên bố sự hiện diện của quân đội Israel tại Hành lang Philadelphi vi phạm Hiệp ước hòa bình năm 1979 giữa Ai Cập và Israel cũng như các thỏa thuận sau đó giữa hai nước. Israel đã cản trở hoạt động cung cấp viện trợ nhân đạo cho Gaza từ đầu tháng 3/2025 và sau đó cắt nguồn cung cấp điện cho dải đất này.
Các nguồn tin tiết lộ Hamas đã đồng ý với các đề xuất của Ai Cập, nhưng chỉ trên nguyên tắc. Phía Hamas yêu cầu các nhà hòa giải phải đảm bảo rằng các cuộc đàm phán về một lệnh ngừng bắn vĩnh viễn và việc quân đội Israel rút hoàn toàn khỏi Gaza sẽ diễn ra. Hamas cũng yêu cầu Israel ngừng tấn công các thủ lĩnh của lực lượng này.
Giữa lúc những nỗ lực của Cairo nhằm cứu vãn lênh ngừng bắn ở Gaza rơi vào bế tắc, quan hệ giữa Ai Cập và Israel tiếp tục xấu đi. Ngày 24/3, Ai Cập đã bày tỏ phản đối quyết định của Israel thành lập một cơ quan điều phối và giám sát việc di dời người Palestine khỏi Gaza. Ai Cập, quốc gia có đường biên giới giáp với cả Israel và Gaza, đã nhiều lần nhấn mạnh việc ép buộc di dời người Palestine khỏi Gaza sẽ hủy hoại sự nghiệp của người Palestine, làm tiêu tan hy vọng về việc thành lập một nhà nước độc lập cho người Palestine và làm suy yếu an ninh quốc gia của Ai Cập.