Phái đoàn Mỹ và Ukraine trong cuộc đàm phán tại Jeddah, Saudi Arabia, ngày 11/3/2025. Ảnh: THX/TTXVN
Theo trang tin châu Âu Euronews.com, căng thẳng ngoại giao giữa Mỹ và Ukraine dường như đã tạm lắng khi hai bên bắt đầu cuộc đàm phán chính thức mới tại Jeddah, Saudi Arabia vào ngày 11-12/3. Sự kiện này diễn ra sau cuộc gặp căng thẳng giữa Tổng thống Ukraine Vladimir Zelensky và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Phòng Bầu dục vào hôm 28/2.
Như ông Steve Witkoff, đặc phái viên về Trung Đông của Tổng thống Trump tiết lộ, ông Zelensky đã gửi lời xin lỗi tới nhà lãnh đạo Mỹ trong một lá thư liên quan đến "toàn bộ sự việc xảy ra tại Phòng Bầu dục". Động thái này diễn ra trước cuộc họp quan trọng tại Jeddah, khi ông Zelensky đã tới Saudi Arabia vào ngày 10/3 và Thái tử Mohammed bin Salman.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, người dẫn đầu phái đoàn Mỹ trong cuộc đàm phán, cùng với cố vấn an ninh quốc gia Mike Waltz, cũng có mặt tại Jeddah để đánh giá phản ứng của phía Ukraine. Phái đoàn Ukraine, do Chánh văn phòng Andriy Yermak, Bộ trưởng Ngoại giao Andriy Sybiha và Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov dẫn đầu, sẽ tham gia cuộc họp nhóm với phái đoàn Mỹ.
Mặc dù Ngoại trưởng Rubio và Tổng thống Zelensky đã hạ cánh cách nhau vài giờ, nhưng họ không được kỳ vọng sẽ gặp nhau trực tiếp. Thay vào đó, cả hai sẽ gặp riêng với Thái tử Saudi Arabia.
Mục tiêu của các bên trong cuộc đàm phán
Theo tiết lộ của ông Witkoff, hai bên sẽ thảo luận về việc chia sẻ thông tin tình báo trong cuộc đàm phán tại Jeddah. Washington cũng kỳ vọng sẽ có tiến triển đáng kể trong thỏa thuận khoáng sản với Ukraine - một điều kiện quan trọng được Tổng thống Trump đặt ra.
Về phần mình, ông Rubio đã chia sẻ với các phóng viên trên máy bay khi đến Saudi Arabia rằng: "Điều chúng tôi muốn biết là liệu họ có hứng thú tham gia vào một cuộc đàm phán hòa bình nào đó và phác thảo chung về những điều họ có thể cân nhắc, thừa nhận rằng đây là một cuộc chiến tốn kém và đẫm máu đối với người Ukraine".
Ông Rubio nói thêm: "Tôi sẽ không đặt ra bất kỳ điều kiện nào về những gì họ phải hoặc cần phải làm. Tôi nghĩ chúng tôi muốn lắng nghe để xem họ sẵn sàng đi xa đến đâu và sau đó so sánh điều đó với những gì Nga muốn và xem chúng ta thực sự cách xa nhau đến mức nào".
Phía Ukraine, theo hai quan chức cấp cao giấu tên, đã chuẩn bị đề xuất lệnh ngừng bắn ở Biển Đen và dừng các cuộc tấn công bằng tên lửa tầm xa, cũng như việc trao trả tù binh. Đáng chú ý, phái đoàn Ukraine được cho là đã sẵn sàng ký một thỏa thuận với Mỹ về việc tiếp cận khoáng sản đất hiếm của Ukraine - điều mà Tổng thống Trump rất quan tâm.
Trong khi đó, một nguồn tin của Bloomberg cho biết, Washington đang gây sức ép buộc Kiev phải đồng ý một lệnh ngừng bắn tạm thời và đàm phán với Moskva về một lệnh ngừng bắn lâu dài. Đổi lại, nếu Ukraine chấp nhận các điều khoản này, Nhà Trắng sẽ dỡ bỏ các hạn chế về viện trợ quân sự và cung cấp đạn dược cho Ukraine.
Tình hình hiện tại đang khá nhạy cảm khi viện trợ quân sự và thông tin tình báo trước đây do Mỹ cung cấp để giúp Ukraine đã bị tạm dừng.
Theo các nguồn tin, phần còn lại của châu Âu vẫn còn hoài nghi về các cuộc đàm phán vì Washington đã gạt họ sang một bên. Tuần trước, Liên minh châu Âu đã nhất trí tăng cường khả năng phòng thủ của châu lục và giải ngân hàng trăm tỷ euro cho an ninh để ứng phó với sự thay đổi lập trường của chính quyền Trump về Ukraine.
Đánh giá về cuộc gặp trên, Andrey Kortunov, chuyên gia từ Câu lạc bộ thảo luận Valdai (Nga), nhận định với báo Vedomosti rằng Saudi Arabia là đối tác thân thiết của Mỹ ở Trung Đông và duy trì lập trường trung lập về xung đột Nga - Ukraine. Ông Kortunov cho rằng Washington đã chọn địa điểm này để đàm phán vì không muốn lôi kéo người châu Âu, những người mà họ có bất đồng. Tại Jeddah, phía Mỹ sẽ cố gắng gây sức ép để Ukraine giải quyết xung đột, ông Kortunov chia sẻ.
Vị chuyên gia này cũng gợi ý rằng nếu Kiev đồng ý nhượng bộ và ký một thỏa thuận về tài nguyên thiên nhiên, điều này có thể mở đường cho việc nối lại nguồn cung cấp viện trợ của Mỹ cho Ukraine, ngay cả khi Washington có khả năng sẽ triển khai các cơ chế giám sát đối với Ukraine.
Cũng trong ngày 11/3, hãng thông tấn TASS (Nga) dẫn lời người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết, Moskva hy vọng Washington sẽ thông báo cho Nga về kết quả cuộc họp giữa phái đoàn Mỹ và các quan chức Ukraine tại Jeddah.
"Cuộc họp giữa Mỹ và Ukraine diễn ra tại Jeddah vào hôm nay. Mỹ, quốc gia đang tìm kiếm giải pháp hòa bình, sẽ cập nhật thông tin cho chúng tôi bằng cách nào đó", ông Peskov nói, đồng thời chia sẻ thêm rằng: "Chúng tôi sẽ thông báo cho các bạn khi điều đó xảy ra" khi bình luận về thông tin cho rằng Đặc phái viên Tổng thống Mỹ, ông Steve Witkoff có thể đến Moskva vào ngày 13/3 tới để gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Ngoài ra, người phát ngôn Điện Kremlin cũng cho biết Nga vẫn cởi mở với các cuộc đàm phán hòa bình về Ukraine và muốn đạt được các mục tiêu của mình thông qua ngoại giao.