Bị áp lực bởi chính sách bảo hộ của Mỹ, London và New Delhi đang tìm thấy lợi ích chung trong thương mại, dù phải tạm gác lại bất đồng ngoại giao (trong ảnh: Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, phải, và Thủ tướng Anh Keir Starmer tại cuộc gặp ở Mumbai, Ấn Độ, ngày 9/10/2025). Ảnh: ANI/TTXVN
Thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang trở thành động lực mạnh mẽ thúc đẩy Anh tăng cường quan hệ với Ấn Độ, thậm chí ngay cả khi điều này có nghĩa là đặt lợi ích thương mại lên trên những vấn đề gây tranh cãi. Đây là nhận định từ Politico châu Âu (politico.eu) sau chuyến công du lớn nhất từ trước đến nay của một phái đoàn thương mại Anh đến Ấn Độ.
Thúc đẩy quan hệ vì áp lực kinh tế
Thủ tướng Anh Keir Starmer đã dẫn đầu phái đoàn gồm 125 lãnh đạo doanh nghiệp đến Mumbai hồi tuần trước nhằm ký kết các thỏa thuận thúc đẩy đầu tư. Chuyến đi này đánh dấu nỗ lực chung của cả hai nước nhằm thúc đẩy nền kinh tế trì trệ của Anh và đa dạng hóa nền kinh tế, giảm bớt sự phụ thuộc vào thị trường Mỹ.
Sự trở lại của Tổng thống Trump và đe dọa áp thuế cao đối với cả bạn bè và đối thủ đã khiến các cường quốc thế giới phải tranh giành tìm kiếm thị trường thay thế. Ngay cả Ấn Độ cũng chịu áp lực từ chính quyền Trump với mức thuế quan cao vì từ chối ngừng mua dầu Nga. Điều này đã thúc đẩy New Delhi và London xích lại gần nhau hơn.
Chỉ 5 tháng sau lễ nhậm chức nhiềm kỳ hai của ông Trump vào tháng 1, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã vội vã đến Anh để ký kết một hiệp định thương mại tự do (FTA) mà chính phủ Anh ước tính sẽ mang lại cú hích xuất khẩu trị giá hàng tỷ bảng Anh.
Tuy nhiên, việc hợp tác với New Delhi không hề đơn giản, bởi hai bất đồng ngoại giao lớn vẫn nổi lên. Thứ nhất, Ấn Độ vẫn tiếp tục tăng cường quan hệ với Nga bằng cách mua hàng triệu thùng dầu từ Moskva. Thủ tướng Modi thậm chí còn công khai bày tỏ sự thân thiện với Tổng thống Nga Vladimir Putin ngay trước thềm chuyến đi của ông Starmer, gửi lời chúc mừng sinh nhật cho "người bạn" của mình. Đó không phải là thông điệp mà Anh - một nước ủng hộ mạnh mẽ cho Ukraine - tán thành.
Khi được hỏi, Thủ tướng Starmer chỉ tỏ ra dè dặt khi công khai chất vấn về vấn đề này, trong bối cảnh việc tìm kiếm những con đường thương mại mới được đặt lên hàng đầu trong kỷ nguyên chính trị thực dụng của chính quyền Trump 2.0.
Khi được phỏng vấn liệu có nêu với Thủ tướng Modi những lo ngại về việc Ấn Độ mua dầu của Nga hay không, ông Starmer cho biết họ đã thảo luận về vấn đề này và đặc biệt xem xét các biện pháp chấm dứt xung đột Nga - Ukraine, mà ông cho là "kết quả mà cả hai chúng tôi đều mong muốn".
Thứ hai, là trường hợp của Jagtar Singh Johal, một nhà hoạt động người Anh bị giam giữ tám năm tại Ấn Độ. Khi được hỏi liệu có nêu vụ việc này hay không, câu trả lời của ông Starmer cũng rất dè dặt, chỉ nói rằng: "Vâng, chúng tôi đã nêu ra các vụ việc liên quan đến lãnh sự".
Về phần mình, New Delhi đã mất nhiều năm thuyết phục London về một thỏa thuận thương mại tự do mà nước Anh hậu Brexit mong muốn. Đầu tiên là việc ông Boris Johnson, Thủ tướng Anh khi đó đã mạnh dạn tuyên bố trong chuyến thăm Ấn Độ vào tháng 4/2022 rằng thỏa thuận sẽ được ký kết vào dịp lễ hội Diwali của Ấn Độ vào cuối cùng năm. Nhưng thực tế không diễn ra như vậy.
Tiếp đó là Rishi Sunak, người được đặc biệt quý mến ở Ấn Độ vì trở thành thủ tướng Anh có gốc Ấn đầu tiên. Bất chấp điểm đặc biệt này, ông Sunak chưa bao giờ đặt nhiều hy vọng vào việc đạt được thỏa thuận với New Delhi.
Kết quả cụ thể
Hiện tại, chuyến thăm của Thủ tướng Starmer đã mang lại những kết quả cụ thể khi hai bên ca ngợi thỏa thuận thương mại mới của họ có khả năng chuyển đổi các mối liên kết kinh tế, và khi London công bố khoản đầu tư mới của Ấn Độ sẽ là "bệ phóng" cho mối quan hệ chặt chẽ hơn.
Theo Reuters, thỏa thuận này dự kiến sẽ cắt giảm thuế quan đối với hàng hóa từ dệt may đến rượu whisky và ô tô, đồng thời cho phép các doanh nghiệp ở nền kinh tế lớn thứ năm và thứ sáu thế giới tiếp cận thị trường nhiều hơn, với mục tiêu thúc đẩy thương mại thêm 25,5 tỷ bảng Anh (34 tỷ USD) vào năm 2040.
"Mối quan hệ này quan trọng hơn bao giờ hết. Chúng tôi đang mở ra những cơ hội mới tại Ấn Độ cho các doanh nghiệp Anh, những cơ hội mà các quốc gia khác đơn giản là không có. Điều này đã mang lại cho chúng tôi một lợi thế độc đáo", ông Starmer nói với các phóng viên tại một cuộc họp báo trước khi bay về nước.
Một tuyên bố của Bộ Ngoại giao Ấn Độ cho biết hai bên đã nhất trí thành lập một trung tâm kết nối và đổi mới sáng tạo và một trung tâm chung về AI, đồng thời công bố một hiệp hội ngành khoáng sản quan trọng để củng cố chuỗi cung ứng và thúc đẩy công nghệ xanh.
Mặc dù quan hệ thương mại có khởi đầu tốt hơn nhiều so với những người tiền nhiệm, chuyên gia chính sách thương mại Anh, David Henig, Giám đốc Trung tâm Kinh tế Chính trị Quốc tế châu Âu, nhận định vẫn còn "một chặng đường dài phía trước".