Canada sa thải hai nhà khoa học vì cáo buộc chia sẻ thông tin cho Trung Quốc

Theo bản đánh giá tình báo được Cơ quan Tình báo An ninh Canada (CSIS) công bố ngày 28/2/2024, nguyên nhân hai nhà khoa học Xiangguo Qiu và Keding Cheng bị đuổi khỏi phòng thí nghiệm bệnh truyền nhiễm hàng đầu của Canada năm 2019 là do đã "cố ý" chia sẻ thông tin khoa học với phía Trung Quốc.

Các nhà khoa học và sinh viên của họ làm việc trong cơ sở virus học Cấp 4 tại Phòng thí nghiệm Vi sinh Quốc gia (NML) có trụ sở tại Winnipeg, Canada, nơi được trang bị để đối phó với những căn bệnh nghiêm trọng và nguy hiểm nhất trên người và động vật.

Tuy nhiên, cặp đôi này đã bị đưa ra khỏi cơ sở vào tháng 7/2019 và bị tước quyền kiểm soát an ninh. Đến tháng 1/2021, việc sa thải họ được công bố làm dấy lên lo ngại về hoạt động gián điệp của Trung Quốc và dẫn đến yêu cầu gay gắt trong Quốc hội về việc cung cấp thêm thông tin. Theo các tài liệu, CSIS đã tiến hành nhiều lần kiểm tra an ninh đối với hai vợ chồng nhà khoa học này.

Thời điểm đó, chính phủ đã phản đối việc cung cấp tài liệu và hồ sơ CSIS với lý do làm như vậy sẽ gây tổn hại đến an ninh quốc gia. Cả hai nhà khoa học đều nộp đơn kháng cáo hoặc khiếu nại, cáo buộc rằng họ là nạn nhân của việc phân biệt chủng tộc, nhưng Cơ quan Y tế công cộng Canada đã bác bỏ những điều này.

Báo cáo được công bố ngày 28/2 vừa qua cùng với hàng trăm tài liệu khác về vụ sa thải bí ẩn nói trên, tiết lộ nhiều hoạt động gây nghi ngờ của hai nhà khoa học.

Cụ thể, cơ quan an ninh cho biết họ đã phát hiện ra mối liên hệ của tiến sĩ Xiangguo Qiu với nhiều "chương trình tài năng" do chính quyền Trung Quốc tổ chức. Ngoài ra, tiến sĩ Qiu và chồng còn có một tài khoản ngân hàng không được tiết lộ tại Ngân hàng thương mại Trung Quốc. CSIS cho biết họ đã đạt được thỏa thuận làm việc cho một chương trình tài năng với Đại học Y Hà Bắc, trong đó quy định cô sẽ được cấp khoản tài trợ trị giá tương đương 1,2 triệu đô la Canada từ năm 2018 - 2022.

Cơ quan này cũng đã tìm thấy đơn đăng ký của bà nói rằng sẽ làm việc cho Viện Virus học Vũ Hán của Trung Quốc ít nhất hai tháng mỗi năm. Khi đăng ký tham gia, Tiến sĩ Qiu đã cam kết "xây dựng nền tảng an toàn sinh học của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa cho nghiên cứu bệnh truyền nhiễm mới". Cùng với nhiều giao dịch bất thường khác được chỉ ra trong báo cáo, CSIC kết luận bà Qiu đã cố tình chuyển kiến ​​thức và tài liệu khoa học sang Trung Quốc.

Mark Holland, bộ trưởng Y tế Canada cho rằng cho rằng việc không thực thi tốt các quy trình bảo mật tại phòng thí nghiệm vào năm 2019 là điều không thể chấp nhận được. Ông nhấn mạng: "Không bao giờ bí mật quốc gia hoặc thông tin đe dọa an ninh của Canada được phép đưa ra hoặc đưa vào phòng thí nghiệm".