Quang cảnh Hội nghị.
Các bộ trưởng nhất trí tiếp tục đặt trọng tâm vào hợp tác kết nối, triển khai hiệu quả Chương trình hành động ASEM về kết nối đã được các nhà lãnh đạo thông qua tại Hội nghị cấp cao ASEM lần thứ 12 tại Brussels (Bỉ) tháng 10/2018. Hội nghị nhất trí tiếp tục thúc đẩy kết nối bền vững và toàn diện, chú trọng kết nối giao thông, năng lượng, kỹ thuật số và con người trên cơ sở công bằng, mở, minh bạch, bảo đảm bền vững về kinh tế, tài chính, môi trường, tận dụng cơ hội và ứng phó với các vấn đề của kinh tế số. Các bộ trưởng đề nghị cần bảo đảm phát triển cơ sở hạ tầng chất lượng, bền vững, các dự án đầu tư hạ tầng cần phù hợp các chuẩn mực quốc tế.
Trưa cùng ngày, các Ngoại trưởng ASEM đã tiến hành phiên họp riêng về “Các vấn đề quốc tế và khu vực”, tập trung trao đổi các vấn đề liên quan đến hòa bình, an ninh, chống chủ nghĩa khủng bố, không phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, an ninh hàng hải, Trung Đông - Bắc Phi, Iran, Triều Tiên, Biển Đông... Về an ninh, an toàn hàng hải và Biển Đông, Hội nghị khẳng định cam kết duy trì hòa bình, ổn định, bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không, các hoạt động kinh tế biển không bị cản trở theo quy định luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước của Liên hợp quốc (LHQ) về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS). Các thành viên bày tỏ quan ngại và đề nghị không có các hành động gây mất ổn định và làm gia tăng căng thẳng. Các bộ trưởng kêu gọi giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế, kiềm chế các hành động đơn phương trái với luật pháp quốc tế, không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực vi phạm Hiến chương LHQ, tôn trọng các tiến trình ngoại giao cũng như quyền của các quốc gia ven biển tại vùng biển của mình, thúc đẩy các biện pháp xây dựng lòng tin.
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh tại Hội nghị.
Phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh nhấn mạnh những chuyển biến nhanh chóng, khó lường của tình hình thế giới, với nhiều thách thức gay gắt; luật pháp quốc tế và Hiến chương LHQ có vai trò nền tảng trong xây dựng một trật tự thế giới dựa trên luật lệ, thúc đẩy quan hệ bình đẳng và công bằng giữa các quốc gia và giải quyết hiệu quả những thách thức của thời đại. Việt Nam ủng hộ mọi nỗ lực phù hợp với Hiến chương LHQ và luật pháp quốc tế để tìm giải pháp hòa bình và bền vững cho các xung đột và tranh chấp ở Trung Đông, châu Phi, châu Á...
Tại Biển Đông, nơi có tuyến hàng hải huyết mạch nối giao thương Á - Âu và toàn cầu, thời gian qua đã có nhiều diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nguy cơ bùng phát căng thẳng, tác động tiêu cực đến môi trường hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn tự do hàng hải, hàng không ở khu vực. Việt Nam và các nước trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) cam kết mạnh mẽ tăng cường đối thoại, xây dựng lòng tin và các biện pháp phòng ngừa, cam kết giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Hiến chương LHQ và UNCLOS 1982; đề nghị không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực; thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982. Phó Thủ tướng nhấn mạnh cần cùng nhau thượng tôn pháp luật, góp phần bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không, xây dựng vùng Biển Đông hòa bình, hợp tác và phát triển thịnh vượng.
Sau một ngày làm việc với chương trình nghị sự dày đặc, chiều 16/12, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEM lần thứ 14 đã kết thúc thành công tốt đẹp. Hội nghị đã thông qua Tuyên bố Chủ tịch, khẳng định quyết tâm của các thành viên ASEM tăng cường quan hệ đối tác Á - Âu vì chủ nghĩa đa phương hiệu quả, hợp tác ứng phó với các thách thức toàn cầu, thúc đẩy kết nối giữa hai châu lục, đồng thời đề ra những định hướng nâng tầm hợp tác ASEM trong thời gian tới. Thành công của Hội nghị Ngoại trưởng đã tạo những động lực mới cho quan hệ đối tác năng động và gắn kết Á - Âu, qua đó tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng của ASEM trong thế giới đang chuyển đổi.
Đối với Việt Nam, trong triển khai đổi mới toàn diện, hội nhập quốc tế sâu rộng, đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương, Diễn đàn ASEM tiếp tục là cơ chế hợp tác liên khu vực quan trọng để thúc đẩy các lợi ích, quan tâm về kinh tế, phát triển và an ninh, cũng như nâng cao vị thế của đất nước.