Máy liên hợp thu hoạch lúa mạch trên cánh đồng ở vùng Odessa, Ukraine ngày 23/6. Ảnh: Reuters
Theo hãng tin Reuters ngày 13/7, Tổng thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Antonio Guterres đã đề xuất với Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng Nga sẽ gia hạn thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen để đổi lấy việc kết nối một công ty con của Ngân hàng Nông nghiệp Nga với hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT.
Cụ thể, theo ông Stephane Dujarric, phát ngôn viên của LHQ ngày 12/7, ông Guterres đã đề xuất với Tổng thống Putin rằng Nga sẽ cho phép tiếp tục thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen trong vài tháng, cho EU thời gian để kết nối công ty con của Rosselkhozbank với SWIFT. Ông Guterres đã gửi một lá thư cho Tổng thống Putin vào ngày 11/7 để đưa ra đề xuất trên nhằm tạo thuận lợi hơn nữa cho xuất khẩu thực phẩm và phân bón của Nga, đồng thời đảm bảo các chuyến hàng ngũ cốc của Ukraine được tiếp tục vận chuyển qua Biển Đen.
Ông Dujarric nói với các phóng viên: “Mục tiêu là loại bỏ các rào cản ảnh hưởng đến các giao dịch tài chính thông qua Ngân hàng Nông nghiệp Nga vốn là một mối quan tâm lớn của Liên bang Nga, đồng thời cho phép dòng ngũ cốc Ukraine tiếp tục đi qua Biển Đen”.
Ông Dujarric không cung cấp thêm thông tin chi tiết về đề xuất này, nhưng nói thêm rằng Tổng thư ký Guterres đã liên hệ với tất cả các bên liên quan về vấn đề này và sẵn sàng thảo luận thêm về đề xuất trên với Nga.
Trong khi đó, dư luận cho rằng cuộc trao đổi giữa Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ và Tổng thống Nga Vladimir Putin là hy vọng duy nhất cho thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen.
Theo kênh Al Arabiya, ngày 12/7, ông Erdogan cho biết Tổng thống Putin đã đưa ra một số đề xuất về thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen và các đề xuất đang được thảo luận. Hãng thông tấn nhà nước Anadolu dẫn lời ông Erdogan: “Những nỗ lực của chúng tôi để gia hạn thỏa thuận ngũ cốc vẫn tiếp tục. Chúng tôi đã thảo luận về việc gia hạn thỏa thuận ngũ cốc với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ông ủng hộ gia hạn thỏa thuận này. Ngoài ra, Tổng thống Putin đã lên tiếng về một số đề xuất về vấn đề này. Chúng tôi đang nỗ lực tìm kiếm một giải pháp, có tính đến những đề xuất đó”.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ (trái) và Tổng thống Nga. Ảnh: AFP/TTXVN
Trước đó, Nga đã cảnh báo hủy bỏ thỏa thuận ngũ cốc nói trên khi thỏa thuận này hết hạn vào ngày 17/7 tới, vì các bên không đáp ứng một số yêu cầu về xuất khẩu ngũ cốc và phân bón Nga. Hai con tàu cuối cùng hoạt động theo khuôn khổ thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen đang bốc hàng tại cảng Odessa của Ukraine trước khi thỏa thuận hết hạn.
Một yêu cầu quan trọng của Nga là tái kết nối Ngân hàng Nông nghiệp Nga Rosselkhozbank với mạng lưới thanh toán quốc tế SWIFT. Ngân hàng này đã bị Liên minh châu Âu loại khỏi SWIFT vào tháng 6/2022 sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Nga. Một phát ngôn viên EU cho biết vào tháng 5, EU không xem xét khôi phục kết nối SWIFT cho các ngân hàng Nga.
Tuy nhiên, theo ba nguồn tin nắm rõ các cuộc thảo luận về vấn đề này, EU đang xem xét kết nối công ty con của Rosselkhozbank với hệ thống này để cho phép thực hiện các giao dịch ngũ cốc và phân bón.
Người phát ngôn của Điện Kremlin chưa bình luận về đề xuất trên.
Trước đó, LHQ và Thổ Nhĩ Kỳ đã làm trung gian cho Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen giữa Nga và Ukraine vào tháng 7/2022 để giúp xoa dịu cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu khi ngũ cốc Ukraine không thể đi qua các cảng Biển Đen.
Để thuyết phục Nga đồng ý với thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen, một biên bản ghi nhớ ba năm đã được ký kết cùng lúc, theo đó các quan chức LHQ đồng ý giúp Nga xuất khẩu lương thực và phân bón sang thị trường nước ngoài.
Mặc dù xuất khẩu thực phẩm và phân bón của Nga không phải chịu lệnh trừng phạt của phương Tây, nhưng Nga cho biết các hạn chế về thanh toán, hậu cần và bảo hiểm đã trở thành rào cản đối với các chuyến hàng.
Để giải quyết vấn đề liên quan tiếp cận hệ thống SWIFT, các quan chức LHQ đã đề nghị ngân hàng Mỹ là JPMorgan Chase bắt đầu xử lý một số khoản thanh toán xuất khẩu ngũ cốc của Nga với sự đảm bảo từ chính phủ Mỹ.
LHQ cũng đang hợp tác với Ngân hàng Xuất nhập khẩu châu Phi (Afreximbank) để tạo ra một nền tảng giúp xử lý các giao dịch xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Nga sang châu Phi.