Ngày 20/3/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh bắt đầu quá trình giải thể Bộ Giáo dục. Ảnh: THX/TTXVN
Theo tờ Guardian, ngày 20/3 (theo giờ địa phương), Tổng thống Donald Trump đã ký sắc lệnh giải thể Bộ Giáo dục Mỹ, gây ra tâm lý bất ổn cho những người đang nắm giữ nợ của sinh viên và đặt ra câu hỏi về những gì sẽ xảy ra tiếp theo.
Thư ký báo chí của ông Trump nói với các phóng viên vào sáng 20/3 rằng những đơn vị còn lại của bộ bị giải thể sẽ tiếp tục quản lý nợ của sinh viên.
“Bộ Giáo dục sẽ nhỏ hơn nhiều so với hiện tại”, bà Karoline Leavitt cho biết, “Về các khoản vay của sinh viên và trợ cấp Pell, những khoản này vẫn sẽ do Bộ Giáo dục quản lý… các chức năng quan trọng của bộ sẽ vẫn được duy trì”.
Trước đó, khi tuyên bố cắt giảm 50% nhân sự vào đầu tháng này, Bộ Giáo dục Mỹ cũng cho biết sẽ "tiếp tục thực hiện tất cả các chương trình theo luật định thuộc phạm vi quản lý của cơ quan, bao gồm hỗ trợ ngân sách theo công thức (formula funding), cho vay sinh viên, Trợ cấp Pell, tài trợ cho sinh viên có nhu cầu đặc biệt và cấp học bổng cạnh tranh".
Vào tháng 1 năm nay, khi chính quyền Tổng thống Biden kết thúc nhiệm kỳ, Bộ Giáo dục cho biết họ đã phê duyệt tổng cộng 188,8 tỷ USD để xóa nợ cho sinh viên, ảnh hưởng đến 5,3 triệu người đi vay.
Nhưng theo Viện nghiên cứu Pew, cứ bốn người trưởng thành ở Mỹ dưới 40 tuổi (tương đương trên 40 triệu người lớn) thì có một người mắc nợ sinh viên. Nguồn tin tương tự cho biết nợ trung bình dao động từ 20.000 đến 24.999 USD, với nợ trung bình sau đại học gấp đôi con số đó. Những sinh viên tốt nghiệp trẻ tuổi, từ 25 đến 39 tuổi, có nhiều khả năng nói rằng họ đang gặp khó khăn về tài chính hơn những sinh viên tốt nghiệp lớn tuổi hơn.
Nhiều nhà quan sát nghi ngờ việc bất kỳ đơn vị nào còn lại của Bộ Giáo dục sau khi giải thể sẽ vẫn được trang bị đầy đủ để quản lý nợ của sinh viên.
Trong một tuyên bố với tờ Guardian vào ngày 20/3, ông Sameer Gadkaree, Giám đốc điều hành của Viện Tiếp cận và Thành công Đại học, cho biết: "Việc đóng cửa Bộ Giáo dục sẽ là một thảm họa đối với sinh viên, người vay nợ và lực lượng lao động tương lai của đất nước. Nếu không có bộ này, số lượng sinh viên có thể theo học đại học sẽ giảm, người vay nợ sinh viên sẽ vỡ nợ hàng loạt, và các trường đại học gian lận sẽ ngang nhiên trục lợi từ sinh viên. Bên cạnh đó, việc cắt giảm nghiên cứu giáo dục sẽ hạn chế khả năng theo dõi tiến độ các mục tiêu giáo dục quốc gia của chúng ta."
Ông Gadkaree nói thêm: “Chính quyền tuyên bố rằng họ có thể tránh được những tác hại này bằng cách chuyển giao chức năng của bộ phận này cho các tiểu bang – điều sẽ cần sự chấp thuận của nghị viện. Nhưng các tiểu bang không thể quản lý hiệu quả các khoản vay liên bang dành cho sinh viên, gửi tài trợ cho hàng triệu sinh viên trên khắp hàng nghìn trường đại học hoặc tổng hợp dữ liệu quốc gia”.
Beth Maglione, quyền Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của Hiệp hội Quản lý Viện trợ Tài chính Sinh viên Quốc gia Mỹ, gần đây phát biểu: “Việc tuyên bố rằng, xóa bỏ một nửa bộ phận này sẽ không ảnh hưởng đến các dịch vụ – mà không có bất kỳ kế hoạch rõ ràng nào để phân bổ lại khối lượng công việc – thì chỉ có thể là ngây thơ và tệ nhất là cố tình gây hiểu lầm”.
“Điều này cũng làm dấy lên những lo ngại nghiêm trọng về cách hàng tỷ đô la hỗ trợ liên bang dành cho sinh viên sẽ tiếp tục được giải ngân cho sinh viên mà không bị gián đoạn” – bà Maglione nói thêm.
Người dân biểu tình bên ngoài trụ sở Bộ Giáo dục Mỹ ở Washington D.C vào ngày 13/3/2025. Ảnh: Getty Images
Đầu tuần này, Liên đoàn Giáo viên Mỹ (AFT) đã kiện chính quyền Tổng thống Trump, cáo buộc chính quyền đã đóng cửa trái phép quyền truy cập vào các kế hoạch trả nợ sinh viên dựa trên thu nhập - một bước đi được thực hiện vào tháng trước sau khi tòa án ra phán quyết chống lại Save, một sáng kiến của chính quyền cựu Tổng thống Biden nhằm cung cấp các điều khoản hào phóng hơn so với các kế hoạch trả nợ trước đây.
Một phát ngôn viên của bộ cho biết họ đang nỗ lực để đảm bảo các chương trình tuân thủ phán quyết của tòa án "và dự đoán biểu mẫu sửa đổi cho phép người vay thay đổi kế hoạch trả nợ sẽ có sớm nhất vào tuần tới".
Một số nhà quan sát cho rằng, không thể loại trừ khả năng nợ sinh viên sẽ không còn nằm trong Bộ Giáo dục mà có thể được chuyển sang một bộ khác như chính ông Trump đã gợi ý.
Mark Kantrowitz, một chuyên gia về giáo dục đại học, gần đây đã nói với CNBC rằng ông Trump có thể chuyển các khoản vay sinh viên sang Bộ Tài chính hoặc Bộ Thương mại, mặc dù những động thái như vậy có thể bị cản trở do thiếu chuyên môn tại các cơ quan đó.
Một động thái như vậy rất có thể sẽ dẫn đến một giai đoạn gián đoạn về mặt hành chính.
Ông Kantrowitz cũng cảnh báo rằng nếu nợ sinh viên vẫn nằm trong phạm vi quản lý của bất kỳ đơn vị nào còn lại của Bộ Giáo dục, người vay có thể thấy các chương trình xóa nợ hiện tại bị bóp nghẹt và đình trệ, với đội ngũ nhân viên không còn khả năng ứng phó.
Giữa tình hình hỗn loạn, trang CNBC cho biết "điều quan trọng là phải ghi nhớ" rằng "các điều khoản và điều kiện của... các khoản vay liên bang dành cho sinh viên không thể thay đổi ngay cả khi cơ quan giám sát chúng thay đổi", vì "quyền của người vay được đảm bảo khi họ ký vào giấy ghi nợ chính khi khoản vay của họ được phát sinh".
Hôm 18/3, Liên đoàn Giáo viên Mỹ (ATF) đã đệ đơn kiện Bộ Giáo dục sau khi bộ này ngăn cản việc xử lý các đơn đăng ký theo các chương trình trả nợ hợp lý dành cho các khoản vay sinh viên.
Theo đơn khiếu nại, ATF "đệ đơn kiện này để buộc bộ phải tuân thủ yêu cầu của Quốc hội và cung cấp cho người vay khả năng trả nợ thông qua các chương trình trả nợ hợp lý, theo thu nhập mà họ được hưởng".