Một địa điểm xét nghiệm COVID-19 tại Kwai Chung, Hong Kong, Trung Quốc, ngày 23/1/2022. Ảnh: THX/TTXVN
Theo số liệu thống kê của trang mạng worldometers.info, cập nhật đến 6 giờ sáng 5/2 (giờ Việt Nam), tổng số ca mắc bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19 trên toàn cầu đã lên tới 391.079.283 ca, trong đó có 5.741.513 người tử vong.
Tiến trình mở cửa trở lại tại nhiều nước đối mặt với thách thức mới, đi kèm nguy cơ dịch leo thang nghiêm trọng với sự xuất hiện và lây lan nhanh của biến thể Omicron và các biến thể phụ của Omicron.
Biến thể mới đang khiến đồ thị dịch COVID-19 đảo chiều, số ca mắc mới và tử vong tăng trở lại ở nhiều nơi trên thế giới. Dù vậy, sau hơn 2 năm ứng phó, nhiều nước đang chủ động và thích ứng tốt với làn sóng dịch mới này.
Trong mấy ngày qua, số ca mắc bệnh tiếp tục gây lo ngại về số lượng, những vùng bệnh “nóng nhất” nằm ở châu Âu-châu Mỹ khi dịch tái bùng phát, số ca mắc mới tăng mạnh ở nhiều nước thuộc châu lục này.
Chuyển bệnh nhân nhiễm COVID-19 tới bệnh viện ở Tokyo, Nhật Bản, ngày 1/2/2022. Ảnh: Kyodo/TTXVN
Nhiều nước chứng kiến sự bùng phát của biến chủng mới, như Mỹ, Đức Anh, Ấn Độ, Nga và Brazil và số ca mắc mới vẫn cao. Trong 1 ngày qua, Pháp là nước có số ca mắc mới cao nhất (trên 240.000 ca), trong khi Mỹ cũng là quốc gia có số ca tử vong mới cao nhất thế giới với trên 1.900 ca.
Đại dịch sau 2 năm đến nay xuất hiện và đã lây lan ở 221 quốc gia và vùng lãnh thổ. Các nước cũng ghi nhận trên 301.000.000 bệnh nhân được điều trị khỏi, số ca đang điều trị tích cực là trên 74 triệu ca và trên 95.000 ca hiện ở trong tình trạng nguy kịch. Ngày 4/2, thế giới có 95 quốc gia và vùng lãnh thổ ghi nhận ca COVID-19 mới; 74 quốc gia/vùng lãnh thổ có các ca tử vong vì dịch bệnh.
Trong bối cảnh có nhiều quốc gia ghi nhận số ca nhiễm mới ở mức cao chưa từng có, nhiều nước đã quyết định hủy sự kiện hoặc giới hạn hoạt động tụ tập đông người sẽ tạo cơ hội cho biến thể Omicron lây lan.
Điều trị cho bệnh nhân nhiễm COVID-19 tại bệnh viện ở Sapporo, Nhật Bản. Ảnh: AFP/TTXVN
Mỹ có số ca nhiễm nhiều nhất thế giới (hơn 77,1 triệu ca), nhiều hơn gần 2 lần so với số ca nhiễm tại Ấn Độ, nước đứng thứ hai với 41,9 triệu ca, trong khi số ca nhiễm tại Brazil là hơn 26 triệu ca. Xét về số ca tử vong, Mỹ vẫn dẫn đầu với 920.829 ca, tiếp đó là Brazil với 630.001 ca trong khi con số này ở Ấn Độ đã vượt ngưỡng 500.000 ca.
Châu Âu là khu vực bị ảnh hưởng nhiều nhất, với hơn 132 triệu ca nhiễm, trong đó có 1.630.960 ca tử vong. Tiếp đến là châu Á với 102 triệu ca nhiễm và 1.299.409 ca tử vong. Các số liệu lần lượt ở Bắc Mỹ là hơn 90 triệu ca nhiễm và 1.334.463 ca tử vong, ở Nam Mỹ là hơn 49,7 triệu ca nhiễm và 1.221.426 ca tử vong.
Kết quả nghiên cứu mới của Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ ngày 4/2 cho thấy đột quỵ thiếu máu là một biến chứng có thể xảy ra ở bệnh nhân COVID-19, và nguy cơ này cao nhất trong vòng 3 ngày sau khi nhiễm virus SARS-CoV-2. Theo nghiên cứu, nguy cơ bệnh nhân COVID-19 bị đột quỵ trong 3 ngày đầu mắc bệnh cao hơn 10 lần so với giai đoạn trước khi người đó nhiễm virus. Đồng tác giả nghiên cứu, nhà khoa học cấp cao của CDC Quanhe Yang cho biết tiêm chủng và các biện pháp phòng COVID-19 khác là rất quan trọng để giảm thiểu nguy cơ nhiễm bệnh và gặp các biến chứng như đột quỵ.
Cảnh sát kiểm tra các phương tiện tại Bangalore, Ấn Độ. Ảnh: THX/TTXVN
Nhằm đẩy mạnh việc xét nghiệm thuận tiện, các nhà nghiên cứu ở Singapore mới đây đã phát triển một mẫu máy phân tích hơi thở, được cho là có hiệu quả tương tự như khi làm xét nghiệm PCR, có khả năng xác định ca mắc COVID-19.
Điều đặc biệt, chiếc máy này cho độ chính xác tới hơn 95% trong việc phát hiện nhiễm SARS-CoV-2 có triệu chứng và không triệu chứng, cho kết quả trong vòng chưa đầy 5 phút. Máy phân tích hơi thở này không phát hiện virus, thay vào đó được thiết kế để xác định các dạng hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs) có chứa virus SARS-CoV-2. Các dạng phân tử cụ thể, trong đó có aldehyde và xeton, liên kết với virus SARS-CoV-2 giúp các nhà khoa học có thể sử dụng hơi thở để xét nghiệm sàng lọc COVID-19.
Thiết bị mới này sử dụng công nghệ quang phổ Raman - kỹ thuật quang phổ dựa trên sự tán xạ không đàn hồi của ánh sáng đơn sắc thường được phát từ một nguồn laser, cho phép xác định các mẫu phân tử nhất định với độ chính xác cao. Điều quan trọng là các máy quang phổ Raman có thể mang đi, cho phép sàng lọc hơi thở trên quy mô lớn. Thiết bị chứa bộ 3 cảm biến tán xạ Raman tăng cường bề mặt (SERS) gắn vào các ống nano bạc. Chỉ cần 10 giây thở là có thể thu thập mẫu.
Sau đó, thiết bị phân tích hơi thở được đưa vào một quang phổ kế cầm tay nhỏ, cho ra kết quả trong vòng chưa đầy 5 phút. Các nhà khoa học cho rằng cần thực hiện nhiều bước nữa mới có thể xác nhận các kết quả trên cũng như đưa công nghệ trên ra thị trường. Tuy nhiên, việc phát minh ra máy phân tích hơi thở hứa hẹn mang lại công nghệ xét nghiệm sàng lọc COVID-19 mới dễ dàng hơn.
Điều trị cho bệnh nhân nhiễm COVID-19 tại Coacalco, Mexico. Ảnh: AFP/TTXVN
Trong một diễn biến mới nhất, công ty dược phẩm Afrigen của Nam Phi cho biết đã sử dụng trình tự đã được công bố của vaccine mRNA của hãng Moderna để bào chế phiên bản vaccine riêng ngừa COVID-19. Dự kiến, loại vaccine này sẽ được thử nghiệm lâm sàng trước cuối năm nay. Đây sẽ là ứng viên vaccine đầu tiên trên thế giới được bào chế dựa trên một loại vaccine đã được sử dụng rộng rãi mà không có sự hỗ trợ hay cấp phép từ phía nhà phát triển.
Đây cũng là loại vaccine sử dụng công nghệ mRNA đầu tiên được thiết kế, phát triển và sản xuất trong phạm vi phòng nghiên cứu ở châu Phi. Theo kế hoạch, Biovac, nhà sản xuất vaccine của Nam Phi (có một phần vốn nhà nước) sẽ là công ty đầu tiên tiếp nhận công nghệ từ trung tâm nói trên. Afrigen cũng đã nhất trí sẽ đào tạo cho các công ty ở Argentina và Brazil.
Giám đốc Afrigen, Petro Terblanche cho biết Afrigen đang nghiên cứu phát triển vaccine mRNA không yêu cầu được bảo quản ở nhiệt độ quá lạnh như vaccine của Pfizer hay Moderna, để phù hợp với thời tiết ở châu Phi cũng như điều kiện cơ sở vật chất của các cơ sở y tế tại đây. Mục tiêu của Afrigen là thử nghiệm lâm sàng vaccine này trong tháng 11/2022.
Điều trị cho bệnh nhân nhiễm COVID-19 tại Mulhouse, Pháp. Ảnh: AFP/TTXVN
Hiện tại, WHO đang khuyến nghị tăng tỷ lệ tiêm vaccine ngừa COVID-19 tại châu Phi thêm 6 lần nhằm đạt mục tiêu bao phủ vaccine 70% như đã lên kế hoạch trong 6 tháng đầu năm 2022. Văn phòng WHO khu vực châu Phi nhấn mạnh mặc dù nguồn cung vaccine ngừa COVID-19 đã tăng đáng kể, tuy nhiên, châu lục này vẫn gặp khó khăn trong việc mở rộng chương trình tiêm chủng, khi mới chỉ có 11% dân số tiêm đủ liều vaccine cơ bản. Tiến sĩ Matshidiso Moeti, Giám đốc WHO khu vực châu Phi nhấn mạnh cần có một chiến lược đáng tin cậy để có thể đưa lượng vaccine này ra khỏi kho và đến tay người dân.
Liên quan đến các biện pháp phòng dịch, ngày 4/2, quan chức đứng đầu chính quyền khu hành chính đặc biệt Hong Kong (Trung Quốc), bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga cho biết sẽ sớm tiến hành xét nghiệm nhanh kháng nguyên cho toàn bộ 7,5 triệu cư dân của đặc khu, trong nỗ lực tăng cường nhằm kiểm soát đợt bùng phát mới. Hong Kong đang sản xuất 10 triệu bộ xét nghiệm nhanh để phục vụ chiến dịch xét nghiệm đại trà.
Tuy nhiên, bà Lâm không nói rõ thời điểm và cách triển khai chiến dịch này như thế nào. Nhân dịp này. bà cũng thông báo gói cứu trợ bổ sung trị giá 20 tỷ đôla Hong Kong (2,6 tỷ USD) cho các cá nhân và doanh nghiệp nhỏ bị ảnh hưởng của các biện pháp phòng dịch hiện hành.
Một điểm xét nghiệm COVID-19 tại Berlin, Đức, ngày 2/2/2022. Ảnh: THX/TTXVN
Tây Ban Nha cũng thông báo sẽ hủy bỏ quy định bắt buộc đeo khẩu trang ở ngoài trời từ ngày 8/2, chính thức chấm dứt biện pháp được tái áp đặt từ cuối tháng 12/2021 khi xuất hiện biến thể Omicron khiến số ca nhiễm tăng cao.
Bộ trưởng Y tế Carolina Darias cho biết quyết định được đưa ra trên cơ sở thời gian gần đây tình hình dịch bệnh đã được cải thiện rõ rệt. Chính phủ Italy cũng đã quyết định nới lỏng một số hạn chế phòng dịch, bao gồm việc mở cửa trường học, trong bối cảnh Thủ tướng Mario Draghi cam kết "tiếp tục con đường mở cửa trở lại".
Theo quy định mới, Italy sẽ chấm dứt học trực tuyến đối với học sinh tiểu học và trung học, bất kể số học sinh bị mắc COVID-19 trong lớp. Tại các trường mẫu giáo, các lớp học sẽ chỉ chuyển sang học trực tuyến khi có trên 5 học sinh bị mắc COVID-19, so với 1 học sinh trước đây.
Người dân xếp hàng chờ xét nghiệm COVID-19 tại Seoul, Hàn Quốc, ngày 3/2/2022. Ảnh: Yonhap/ TTXVN
Theo thống kê của trang worldometers.info, tính tới 23 giờ 59 phút ngày 4/2, các nước thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) ghi nhận thêm 71.118 ca mắc mới COVID-19 và 421 ca tử vong.
Tới hết ngày 4/2, tổng số ca bệnh ở khu vực Đông Nam Á là trên 16.885.601 trường hợp và 314.908 ca tử vong. Trong ngày 4/2, Indonesia có số ca mắc mới (trên 32.000 ca) cao nhất khu vực, trong khi Việt Nam ghi nhận nhiều ca tử vong nhất (84).
Tình hình dịch bệnh tại Đông Nam Á mấy ngày qua diễn biến phức tạp và có sự khác biệt lớn giữa các nước. Diễn biến dịch tại Thái Lan, Philippines và Việt Nam vẫn căng thẳng so với các nước khác.
Một ngày qua, hiệp hội ASEAN có 6 quốc gia thành viên ghi nhận các ca tử vong mới vì COVID-19 là Indonesia, Philippines, Malaysia, Thái Lan, Lào và Việt Nam.
Sự xuất hiện của biến thể siêu lây nhiễm Omicron khiến nhiều nước Đông Nam Á phải tăng cường khẩn cấp các biện pháp phòng chống dịch. Hiện đã có ít nhất 9 quốc gia ASEAN ghi nhận các ca nhiễm Omicron. Tuy vậy, về cơ bản, các nước đang ngày càng khống chế tốt đại dịch và số ca tử vong không quá cao.
Xét về tổng số ca mắc và tử vong từ đầu dịch tới nay, ổ dịch nghiệm trọng nhất Đông Nam Á vẫn là Indonesia do dịch bệnh kéo dài nhiều tháng ở mức nghiêm trọng. Điểm nóng này hạ nhiệt nhanh chóng trong vài tháng trước, song những ngày qua dịch bệnh đang leo thang trở lại khi số ca mắc mới tăng vọt.
Thái Lan cũng là một điểm dịch nóng ở Đông Nam Á, số ca lây nhiễm cộng đồng vẫn ở mức cao. “Xứ sở chùa Phật Ngọc” trong ngày 4/2 ghi nhận thêm trên 8.000 ca bệnh mới và 21 người tử vong.
Người dân đeo khẩu trang phòng dịch COVID-19 tại Washington, D.C., Mỹ, ngày 31/1/2022. Ảnh: THX/ TTXVN
Campuchia dịch tiếp tục thuyên giảm, với 46 bệnh nhân mới và không ghi nhận ca tử vong trong một ngày qua. Campuchia được đánh giá đã đi qua giai đoạn đỉnh dịch. Trước tình hình mới, “Xứ sở chùa tháp” đang từng bước nới lỏng giãn cách xã hội và đã mở cửa lại đất nước.
Trong khi đó, dịch bệnh tại Lào đang diễn biến khó lường, tổng số ca bệnh đã vượt 135.000, số ca mắc mới trên 300 ca mỗi ngày, số ca tử vong tại “xứ sở triệu voi” trong 24 giờ qua là 5 trường hợp. Lào giảm thời gian cách ly với một số đối tượng nhập cảnh nhất định, từ 14 ngày xuống còn 7 ngày. Bên cạnh đó, tất cả các cơ sở thể thao trong nhà và ngoài trời được phép mở hoàn toàn với điều kiện tuân thủ các nguyên tắc phòng chống COVID -19, tuy nhiên các câu lạc bộ đêm và quán karaoke vẫn tiếp tục đóng cửa.
Nhìn chung, toàn khối đang đối mặt với mối đe dọa Omicron, khiến số ca bệnh tăng mạnh, song hy vọng vượt qua đại dịch đã bắt đầu xuất hiện ở một số nước thành viên. Trong 24 giờ qua, 9/10 nước thành viên trong ASEAN ghi nhận ca COVID-19 mới.