Tàu hộ vệ lớp Mogami của Nhật Bản. Ảnh: Wikipedia
Theo tờ Financial Times, đây được đánh giá là một chiến thắng quan trọng đối với ngành quốc phòng Nhật Bản - thương vụ đầu tiên mà Nhật Bản giành được trong việc xuất khẩu tàu chiến.
Đơn đặt hàng đóng 11 tàu hộ vệ trong gói thầu trên có giá trị lên tới 10 tỷ AUD (6,5 tỷ USD) trong giai đoạn đầu. Theo chính phủ Australia, hợp đồng chính thức với công ty Nhật Bản sẽ được ký kết vào năm 2026.
Đây là một phần trong kế hoạch cải tổ toàn diện năng lực quốc phòng của Australia trong bối cảnh khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương có nhiều bất ổn. Việc cải tổ này bao gồm cả thỏa thuận AUKUS với Mỹ và Anh nhằm cung cấp tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân cho Australia, cũng như việc xây dựng các tàu hộ vệ lớp Hunter tại Adelaide.
Năm ngoái, phía Australia cho biết đã chọn MHI và Thyssenkrupp là hai ứng viên cuối cùng cho đơn đặt hàng này, bên cạnh sự cạnh tranh đến từ các công ty của Hàn Quốc và Tây Ban Nha.
Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Australia, ông Richard Marles, cho biết thiết kế của MHI được chọn vì đã đáp ứng được nhu cầu của Australia, đồng thời phản ánh sức mạnh trong quan hệ đối tác với Nhật Bản.
“Đây là một cột mốc quan trọng trong mối quan hệ giữa Australia và Nhật Bản. Chúng tôi có sự liên kết chiến lược chặt chẽ”, ông Richard nhấn mạnh.
Theo kế hoạch, MHI sẽ cung cấp cho Australia một phiên bản nâng cấp của tàu hộ vệ lớp Mogami. Nhà thầu của Nhật Bản đã được đánh giá là ứng viên hàng đầu trong nhiều tháng gần đây, bất chấp những lo ngại về việc tàu chiến của MHI có chi phí cao hơn và các công ty Nhật Bản chưa có nhiều kinh nghiệm đóng tàu chiến ở nước ngoài.
Ông Pat Conroy, Bộ trưởng Công nghiệp quốc phòng Australia, cho biết đề xuất của MHI là “lựa chọn rõ ràng” về chi phí, năng lực và tiến độ, với chiếc tàu chiến đầu tiên dự kiến được bàn giao vào năm 2029. Ông cho biết thiết kế tàu Mogami có chi phí vận hành thấp hơn trong suốt vòng đời hợp đồng vì cần ít thủy thủ hơn, chi phí trang bị vũ khí ít hơn và thân tàu có tuổi thọ cao hơn.
Ba tàu đầu tiên sẽ được đóng tại Nhật Bản, tám chiếc còn lại sẽ được đóng tại Tây Australia bởi công ty Austal của Australia. Ông Conroy cho biết một công ty con đã được thành lập dưới quyền sở hữu của Austal để thực hiện dự án trên, và chính phủ Australia sẽ nắm giữ “cổ phần ưu đãi mang tính chủ quyền quốc gia”.
Nhật Bản trước đây chỉ đóng vai trò khiêm tốn trong ngành công nghiệp quốc phòng toàn cầu do các quy định hạn chế đưa ra sau chiến tranh đối với vấn đề xuất khẩu vũ khí, vốn chỉ được nới lỏng vào năm 2014.
Tuy nhiên, hợp đồng tàu hộ vệ lớp Mogami đánh dấu một bước ngoặt mới. Trước đó, kinh nghiệm thương mại ít ỏi trong việc thiết lập hợp đồng quốc phòng từng là trở ngại lớn với các công ty Nhật Bản, ngay cả sau khi Tokyo chuyển hướng sang thúc đẩy xuất khẩu vũ khí.
Nhật Bản từng bán thiết bị radar cho Philippines, nhưng hợp đồng với Australia mới chỉ là thương vụ thứ hai Nhật Bản xuất khẩu thiết bị quốc phòng được lắp ráp hoàn chỉnh và là thương vụ lớn nhất mà một công ty Nhật Bản từng giành được.
Cổ phiếu của MHI đã có phiên tăng mạnh trong ngày 5/8, đạt mức cao kỷ lục mới. Việc xuất khẩu hệ thống vũ khí được coi là yếu tố then chốt giúp các nhà thầu quốc phòng Nhật Bản mở rộng thị trường, tăng năng lực sản xuất, phát triển công nghệ và giảm chi phí.