Sau khi Tòa Trọng tài đưa ra phán quyết có lợi cho Philippines, quan hệ song phương Philippines - Trung Quốc rơi xuống mức thấp nhất, căng thẳng trong khu vực cũng gia tăng. Mặc dù ông Duterte từng cho biết ông sẽ thảo luận vấn đề Biển Đông tại Bắc Kinh với Trung Quốc, nhưng cũng nhấn mạnh rằng vấn đề quan trọng nhất trong chuyến thăm Trung Quốc lần này không phải là bàn về vấn đề Biển Đông và phán quyết của Tòa Trọng tài.
Ông Duterte phát biểu tại một sự kiện ở thành phố Taguig, phía nam Manila ngày 4/10. Ảnh: EPA/TTXVN |
Có khoảng 250 lãnh đạo doanh nghiệp Philippines tháp tùng ông Duterte trong chuyến thăm Bắc Kinh lần này. Tuy nhiên, con số này đã tăng lên 400 người do “nhu cầu” quá lớn. Với lực lượng doanh nghiệp hùng hậu như vậy, Chính phủ Philippines hy vọng sẽ nhận được các “khoản đầu tư hữu nghị” vào cơ sở hạ tầng. Ngoài ra, các doanh nghiệp Philippines cũng hy vọng mở rộng hợp tác với Trung Quốc trong các lĩnh vực du lịch và nông nghiệp.
Ngoài các vấn đề ma túy, Philippines cũng còn một số vấn đề khó khăn cần giải quyết, chẳng hạn như cơ sở hạ tầng yếu kém, tình trạng thất nghiệp nghiêm trọng cũng như vấn đề thiếu năng lượng. Trữ lượng khí đốt tự nhiên Philippines đã cạn kiệt và các nhà phân tích cho rằng các công ty dầu khí quốc gia Philippines không loại trừ khả năng khôi phục hợp tác với Tổng công ty dầu khí Trung Quốc thăm dò khai thác dầu khí trong vùng biển của Philippines. Bên cạnh đó, Công ty viễn thông khổng lồ ZTE của Trung Quốc do liên quan tới vụ hối lộ năm 2007 đã phải rời khỏi Philippines cũng có thể được mở lại ở Philippines sau chuyến thăm lần này của ông Duterte.
Do ảnh hưởng toàn cầu của nền kinh tế Trung Quốc ngày càng lớn, Philippines hy vọng sẽ tăng cường xuất khẩu hàng hóa nông sản sang Trung Quốc; thực hiện miễn thị thực du lịch giữa hai nước, từ đó thúc đẩy sự phát triển ngành du lịch của Philippines.
Cựu Tổng thống Philippines Aquino trong nhiệm kỳ 6 năm của mình, đã đưa vấn đề tranh chấp giữa hai nước ở Biển Đông lên Tòa Trọng tài, chấp nhận quan hệ Trung Quốc - Philippines không ngừng xấu đi. Song ông Duterte lại có quan điểm khác với người tiền nhiệm trong vấn đề Biển Đông khi cho rằng vấn đề này có thể được giải quyết theo cách khác và ông Duterte tin tưởng có thể đạt được sự đồng thuận với Trung Quốc. Thái độ này của ông Duterte có thể được Trung Quốc tiếp nhận và tất nhiên rất có lợi cho việc phá vỡ thế bế tắc đã tồn tại những năm gần đây trong quan hệ song phương.
Vì vậy, chuyến thăm Trung Quốc lần này của ông Duterte được xem là một chuyến đi “phá băng”, mục tiêu chủ yếu tập trung vào vấn đề lợi ích kinh tế thiết thực. Cách đây không lâu, ông Duterte cho biết sẽ sử dụng kết quả của chuyến thăm Trung Quốc lần này để cải thiện cơ sở hạ tầng. Trong khi đó, phía Trung Quốc dự kiến sẽ chuẩn bị “món quà lớn” để “lại quả” cho ông Duterte trong chuyến thăm lần này, nhằm thúc đẩy quan hệ hợp tác mới mang tính chiến lược, bảo đảm hai nước trở lại quỹ đạo phát triển lành mạnh và ổn định.
Không lâu trước chuyến thăm Trung Quốc của ông Duterte, Trung Quốc đã dỡ bỏ lệnh cấm nhập khẩu một số sản phẩm nông, lâm, ngư nghiệp của Philippines áp đặt cách đây 4 năm, đồng thời cũng đang xem xét dỡ bỏ lệnh cấm nhập khẩu một số sản phẩm khác. Việc ông Duterte lựa chọn thông qua đối thoại và trao đổi để xử lý khác biệt, lấy hợp tác thực chất thay cho đối đầu tiêu cực tất nhiên sẽ khiến Trung Quốc hài lòng, và Bắc Kinh sẽ có những hành động đáp lễ. Bất luận chuyến thăm Bắc Kinh của ông Duterte gặt hái được những kết quả gì, quan hệ Trung Quốc - Philippines được kỳ vọng sẽ tạo ra một bước ngoặt mới.