Các nhân viên cứu hộ Ukraine làm việc ở đống đổ nát của tòa nhà trúng không kích. Ảnh; Vox
Nga đã tiến hành một cuộc không kích ồ ạt xuống Ukraine vào rạng sáng 1/5, cuộc tấn công quy mô lớn thứ hai trong vòng chưa đầy một tuần, trong bối cảnh Ukraine chuẩn bị cho cuộc phản công mùa xuân.
Sáng sớm 1/5, Nga đã phóng 18 tên lửa hành trình Kh-101 và Kh-555 vào Ukraine. Quan chức quốc phòng Ukraine tuyên bố lực lượng phòng không của họ đã đánh chặn được 15 trong số 18 tên lửa. Ít nhất 40 người, trong đó có 5 trẻ em, bị thương ở Pavlograd, vùng Dnipropetrovsk, nơi các quan chức địa phương cho biết cuộc không kích đã nhằm vào hàng chục tòa nhà, bao gồm các căn hộ, trường học và cửa hàng. Cuộc tấn công này diễn ra sau một cuộc không kích quy mô lớn tương tự của Nga vào ngày 29/4, tại thành phố Uman, mà phía Ukraine cáo buộc làm ít nhất 23 thường dân, trong đó có sáu trẻ em, thiệt mạng sau khi hai tên lửa hành trình tấn công một tòa nhà chung cư.
Đây là những cuộc không kích chính xác lớn đầu tiên của Nga trên các vùng rộng lớn của Ukraine trong nhiều tuần qua. Trước đó, vào mùa thu và mùa đông năm ngoái, Nga đã phát động một chiến dịch không kích rộng rãi nhằm vào cơ sở hạ tầng năng lượng và dân sự nhằm làm suy yếu Ukraine. Các đồng minh của Kiev đã đáp trả bằng cách hỗ trợ Ukraine các hệ thống phòng không của phương Tây.
Theo trang Vox, các cuộc tấn công mới của Nga có thể là dấu hiệu cho thấy không chỉ Kiev mà cả Moskva cũng đang tích cực chuẩn bị đối phó với cuộc phản công của Ukraine.
Đương nhiên, Ukraine không thông báo công khai thời gian bắt đầu chiến dịch đó, nhưng các quan chức quốc phòng Ukraine chỉ ra rằng họ đã sẵn sàng. Kiev cũng tăng cường các cuộc tấn công vào lãnh thổ do Nga kiểm soát, bao gồm cả vụ nổ tung một kho chứa dầu ở Crimea vào cuối tuần qua. Nga đã khởi xướng cuộc không kích mới nhất sau vụ nổ này. Trước đó, họ đã dành nhiều tháng để củng cố hệ thống phòng thủ của mình dọc theo chiến tuyến dài hơn 800km, và có khả năng sẽ tìm kiếm một chiến thắng quyết định trước khi Kiev kịp tiến hành cuộc tấn công.
Xe tăng Ukraine tập trận gần Kharkiv. Ảnh: AP
Bộ Quốc phòng Nga thừa nhận tiến hành loạt trận không kích ngày 1/5, nói rằng họ đã sử dụng "vũ khí trên không và trên biển có độ chính xác cao, tầm xa chống lại các mục tiêu của tổ hợp công nghiệp quân sự của Ukraine".
Trong cùng một bài đăng trên Telegram, Bộ Quốc phòng Nga cho biết họ đã đạt được mục tiêu, khiến các doanh nghiệp sản xuất vũ khí và thiết bị quân sự cho lực lượng Ukraine bị gián đoạn hoạt động.
Tờ Guardian đưa tin rằng cơ sở hạ tầng đường sắt và kho đạn dược ở đông nam Ukraine có khả năng đã bị tấn công, mặc dù các quan chức Ukraine chưa xác nhận công khai. Các địa điểm dân sự cũng trở thành mục tiêu trong cuộc không kích ngày 1/5. Theo giới chức Ukraine, trận không kích cũng đã gây ra "thiệt hại đáng kể" cho mạng lưới điện ở Dnipro, miền trung Ukraine.
Đợt không kích của Nga diễn ra sau một thời gian tạm lắng các cuộc tấn công tên lửa quy mô lớn. Giới phân tích cho rằng thời điểm của nó có thể liên quan đến cuộc phản công dự kiến của Ukraine. Hanna Shelest, giám đốc chương trình an ninh tại Hội đồng Chính sách Đối ngoại “Ukrainian Prism” - thành viên cấp cao không thường trú tại Trung tâm Phân tích Chính sách Châu Âu (CEPA), cho biết, dựa trên những hành động mà Nga đã thực hiện trong những tuần gần đây, “chứng tỏ người Nga đang thực sự chuẩn bị cho cuộc phản công".
Bà nói thêm, những cuộc tấn công gần đây có khả năng là Nga đang thử nghiệm và lập bản đồ hệ thống phòng không của Ukraine để đón đầu cuộc phản công mà Kiev đã lên kế hoạch.
Hồi giữa tháng 4, các hệ thống phòng không Patriot đã đến Ukraine, một của Mỹ và một do Đức và Hà Lan tặng. Các chính phủ phương Tây cũng đã cung cấp cho Ukraine các hệ thống phòng thủ khác do phương Tây sản xuất, bao gồm Hệ thống tên lửa đất đối không tiên tiến quốc gia (NASAMS) của Mỹ.
Nhưng trong suốt cuộc xung đột, Ukraine vẫn chủ yếu dựa vào các mô hình cũ của Liên Xô và kho tên lửa được sử dụng trong các hệ thống đó đang cạn kiệt một cách "nguy hiểm", ít nhất theo tài liệu bị rò rỉ hồi tháng 2 của Lầu Năm Góc. Kể từ đó, phương Tây đã cung cấp thêm các máy bay đánh chặn phòng không, và giờ đây những khẩu đội Patriot đã đến. Tất nhiên, Nga chắc chắn đang cố gắng tìm ra các lỗ hổng trong hệ thống phòng không của Ukraine để đánh phá một khi Kiev tiến hành cuộc tấn công.
Cuộc không kích mới của Nga cũng diễn ra khi Ukraine đã thể hiện khá rõ rằng họ đang chuẩn bị cho cuộc phản công, bao gồm cả việc nhận trách nhiệm về vụ tấn công bằng máy bay không người lái vào kho dầu ở Crimea. Người phát ngôn Bộ chỉ huy miền Nam Ukraine, Natalia Humeniuk, cho biết vụ nổ là một phần của "cuộc tấn công toàn diện, rộng lớn mà mọi người đều mong đợi". Sau vụ nổ kho dầu, ngày 1/5, một vụ nổ khác đã làm trật bánh đoàn tàu chở hàng ở Nga, trong một khu vực gần biên giới Ukraine, mặc dù không ai nhận trách nhiệm.
Trong khi đó, giao tranh vẫn tiếp diễn ác liệt ở Bakhmut. Ngày 15/4, người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng John Kirby cho biết Mỹ ước tính rằng Nga đã phải chịu 100.000 thương vong kể từ tháng 12, trong đó có 20.000 người thiệt mạng. Moskva chưa bình luận về những con số này.
Cuộc chiến tiêu hao khốc liệt tại Bakhmut có thể lý giải tại sao cả Ukraine và Nga đều mong muốn một chiến thắng mang tính biểu tượng tại đây. Nga có thể tận dụng khí thế của một chiến thắng trước khi Ukraine phản công, và tốt nhất là một chiến thắng trước ngày kỷ niệm đánh bại phát xít Đức, 9/5.