Lễ kỷ niệm 70 năm Ngày Chiến thắng - ngày Hồng quân Liên Xô đánh bại phát xít Đức, kết thúc Chiến tranh Thế giới thứ hai - là một lời nhắc nhở cho thế hệ ngày nay và mai sau về tội ác tày trời của chủ nghĩa phát xít. Phát xít thời Adolf Hitler đã không còn, nhưng đâu đó trên thế giới lại “mọc” ra một xu hướng được gọi là phát xít mới - một mầm mống mới đủ nguy hiểm khiến dư luận nhiều lần phải cảnh báo.
Mầm mống phát xít mới xuất hiện ở châu Âu. |
Ngày 18/4, một nhóm những người theo chủ nghĩa phát xít mới đã tuần hành rầm rộ trên đường phố thành phố Odessa ở Ukraine để tưởng niệm cựu thủ lĩnh nhóm dân tộc cực đoan Ukraine “Máu và danh dự”. Họ vừa đi vừa hò hét những khẩu hiệu mang tính dân tộc cực đoan, chống cộng sản, phân biệt chủng tộc kiểu như: “Người da trắng thuộc về Ukraine vĩ đại”, “Một chủng tộc, một dân tộc, một quốc gia”. Tiếp đó, ngày 2/5, hàng trăm người theo chủ nghĩa phát xít mới đã tuần hành và đụng độ cũng ở Odessa với các nhà hoạt động địa phương ủng hộ liên bang hóa Ukraine, khiến hàng chục người thiệt mạng. Con số thực sự có thể lên tới cả trăm người. Những đảng theo chủ nghĩa phát xít mới như Cánh hữu hay Svoboda hiện còn có mặt trong thành phần quốc hội của Ukraine. Phó Chủ tịch thứ nhất của quốc hội Ukraine, ông Andriy Parubiy, là một lãnh đạo của đảng cầm quyền và cũng là người đồng sáng lập đảng Svoboda.
Ở Thụy Điển, một báo cáo của tổ chức chống phân biệt chủng tộc Expo công bố cuối tháng 3/2015 cho biết hoạt động của các tổ chức phát xít mới ở nước này đã được tăng cường đáng kể. Số hoạt động tuyên truyền phát xít mới trong năm 2014 đã tăng gần gấp đôi, nhiều chưa từng có. Phần lớn các hoạt động này là để phát tờ rơi, dán hình về chủ nghĩa phát xít.
Ở Đức, nghị sĩ Joachim Stamp thuộc đảng Dân chủ tự do (FDP) mới đây phát hiện ra rằng nhóm theo chủ nghĩa phát xít mới National Socialist Underground (NSU) trong 6 năm qua đã thực hiện một loạt vụ ám sát mang động cơ sắc tộc khắp nước Đức. Nhóm này chọn địa điểm các vụ ám sát để các địa điểm tạo thành logo của nhóm trên bản đồ.
Mới đây, Bộ Ngoại giao Nga vừa công bố một báo cáo “Phát xít mới: Mối đe dọa nguy hiểm với nhân quyền, dân chủ và nhà nước pháp quyền”, trong đó cảnh báo một số khu vực châu Âu đang có xu hướng “phục sinh” tư tưởng của Hitler. Bộ này cho rằng Phong trào dân tộc Bulgaria và Liên minh dân tộc Bulgaria là hai đảng có hơi hướng phát xít mới. Hai đảng này ủng hộ chủng tộc Bulgaria thuần chủng và tính thượng đẳng của chủng tộc này. Ở Bulgaria, văn học dân tộc cực đoan rất phổ biến và người ta có thể tự do mua cuốn sách Mein Kampf của Hitler hay của Bộ trưởng Tuyên truyền thời phát xít Đức Paul Joseph Goebbels. Ngoài ra, tình trạng phá hoại ở các nghĩa trang, tấn công các tòa nhà tôn giáo xảy ra thường xuyên. Các biểu tượng như cờ và dấu thập ngoặc của phát xít thường xuất hiện ở các sân vận động Bulgaria. Nhiều thanh niên nước này công khai bày tỏ sự ủng hộ các phong trào phát xít mới.
Trước những dấu hiệu đáng lo ngại như vậy, Tổng thống Nga Vladimir Putin, đã cảnh báo: Chủ nghĩa phát xít mới, chủ nghĩa dân tộc cực đoan, chủ nghĩa bài Do Thái và chủ nghĩa bài Nga là bốn thảm họa đang ngoi lên với những cái đầu xấu xa của chúng ở nhiều nơi trên thế giới. Tuy nhiên, ngoài ông Putin, không có một lãnh đạo châu Âu nào nói về sự phục hồi của chủ nghĩa phát xít trong lòng châu Âu, đặc biệt là ở Đông Ukraine - nơi mà người thiểu số nói tiếng Nga bị quân đội Ukraine, trong đó có những đơn vị dân quân phát xít mới, tấn công theo kiểu thanh lọc sắc tộc. Dân Đông Ukraine bị chính quyền trung ương cắt điện, đóng băng tài khoản ngân hàng, ngừng chi trả an ninh xã hội và lương hưu. Họ buộc phải sơ tán với số lượng cả triệu người.
Ông Robert Parry, một trong những nhà báo điều tra nổi tiếng nhất Mỹ gần đây có viết: “Kể từ thời nước Đức của Adolf Hitler, không có một chính phủ châu Âu nào phái lính phát xít đi phát động chiến tranh chống lại người dân chính nước mình. Thế nhưng, chính quyền Kiev đã chủ tâm làm như vậy. Nhưng báo chí phương Tây lại cố gắng che giấu thực tế này”.
Trước khi Nga tổ chức lễ duyệt binh lịch sử mừng Ngày Chiến thắng, báo chí phương Tây và thậm chí cả giới quan chức tại một số nước dường như muốn xuyên tạc, bóp méo lịch sử Chiến tranh Thế giới thứ hai khi cố tình coi nhẹ, thậm chí xóa bỏ vai trò của Hồng quân Liên Xô và hàng chục triệu người Nga đã anh dũng hy sinh để bảo vệ thế giới khỏi thảm họa phát xít. Do chịu tác động của báo chí phương Tây, nhiều người châu Âu dường như đã bị “tẩy não”. Theo điều tra của cơ quan ICM Research thực hiện cho hãng tin Sputnik, chỉ có 13% người châu Âu cho rằng Hồng quân Liên Xô đóng vai trò chủ yếu trong giải phóng châu Âu khỏi phát xít thời Chiến tranh Thế giới thứ hai.
70 năm đã qua. 70 năm thế giới thoát khỏi ách của phát xít để rồi lại phải đối diện với một mầm mống phát xít mới. Nếu các nước châu Âu không tỉnh táo, rất có thể thế giới sẽ chịu hậu họa khôn lường.
Thùy Dương