Sau cuộc tấn công với những hình ảnh cho thấy quy mô tàn phá gây chấn động dư luận tại Baga, Nigeria vào hôm 3/1, nhiều câu hỏi đã được đặt ra liên quan đến sự lộng hành của tổ chức phiến quân Boko Haram và ai chịu trách nhiệm cho việc này.Hình ảnh trên là ngôi làng Baga trước khi cuộc tấn công xảy ra trong khi hình ảnh dưới cho thấy sự tan hoang của nơi này sau khi Boko Haram càn quét. Ngày 12/1, chính phủ Nigeria cho biết số nạn nhân thiệt mạng tại Baga là 150 người trong khi trước đó truyền thông dẫn thông tin từ một số tổ chức cho biết có tới 2.000 người thiệt mạng. |
Đối với Boko Haram, kiểm soát được Baga, một thị trấn nhỏ ở bang Borno đồng nghĩa với việc lấp thêm chỗ trống trong bản đồ lãnh địa của lực lượng cực đoan này, đồng thời bành trướng, tiến gần hơn tới biên giới với CH Chad. Bên cạnh đó là việc tạo tinh thần và sự tự tin cho chiến binh của Boko Haram khi chúng có vẻ thắng thế trước lực lượng quân đội.
Ngôi làng Baga gần Hồ Chad là nơi có căn cứ của lực lượng tác chiến đa quốc gia gồm binh sĩ của Nigeria, Niger và Chad. Tuy nhiên, bất chấp sự hiện diện của lực lượng quân đội, Baga vẫn luôn bị đe dọa từ khu vực đông bắc của đất nước nơi Boko Haram kiểm soát.
Cuộc tấn công gần đây nhất không phải là lần đầu tiên Baga bị Boko Haram trấn áp, Theo tổ chức Giám sát Nhân quyền, Baga thiếu sự hỗ trợ về an ninh và tháng 4/2013 đã bị Boko Haram sát hại gần 200 người và phóng hỏa gần 2.000 ngôi nhà.
Cuộc tấn công có liên quan tới chiến thuật của Boko Haram?Nhìn lại quá trình thay đổi tình thế tại khu vực đông bắc Nigeria và bản chất của Boko Haram cũng như mục tiêu và quy mô của những cuộc tấn công này có thể thấy sự kiện người thủ lĩnh của phong trào này là Mohammed Yusuf bị tiêu diệt vào năm 2009 chính là điểm nhấn.
Từ đó, Boko Haram ngày càng trở nên manh động. Chúng thực hiện từ đánh bom liều chết vào trụ sở đồn cảnh sát ở Abuja vào năm 2011 cho đến vụ bắt cóc hàng trăm nữ sinh tại Chibok, tàn sát quy mô tại Baga và lợi dụng trẻ em để mang bom...
Các chiến binh của Boko Haram. |
Sự tàn bạo và tính bừa bãi trong việc giết chóc, bắt cóc của Boko Haram không hẳn mang tính chiến thuật. Nhiều phân tích cho biết Boko Haram thực hiện các cuộc tàn sát dân thường bởi đối với nhóm phiến quân này đó là những người không trung thành hoặc có tư tưởng khác biệt với đường lối của nhóm. Trong khi đó những cuộc tấn công trước đó của Boko Haram phần lớn là do trả thù.
Phản ứng của NigeriaSư đoàn số 7 của quân đội Nigeria đã gặp nhiều khó khăn để phản ứng hiệu quả với sự trỗi dậy cũng như sự trang bị thiết bị quân sự khá đầy đủ của Boko Haram.
Căng thẳng của lực lượng quân đội Nigeria đang thể hiện rõ từ việc thiếu sự chỉ đạo rõ ràng cho đến thiếu trang thiết bị và đào tạo. Nhiều người cũng chỉ ra có vấn đề tham nhũng với hàng tỉ USD đã được sử dụng nhưng không rõ ràng trong cuộc chiến tại bang Borno.
Theo nhận định của CNN, Chính phủ Nigeria luôn giữ im lặng hoặc chậm phản ứng trước nhiều cuộc tấn công của Boko Haram.
Lãnh đạo hiện nay của Boko Haram Abubakar Shekau (giữa). |
Boko Haram là một nhóm phiến quân tại Nigeria và chúng chủ yếu tấn công người Nigeria. Tuy nhiên Chính phủ Nigeria và các cơ quan an ninh nước này có trách nhiệm giải quyết khủng hoảng bằng việc hợp tác với các nước khác khu vực và quốc tế.
Các đối tác quốc tế của Nigeria thường đề nghị trợ giúp đào tạo, tư vấn và hỗ trợ kỹ thuật. Một số hỗ trợ đã được thực thi sau vụ Boko Haram bắt cóc hàng trăm nữ sinh vào tháng 4/2014 khiến cộng đồng quốc tế lên án mạnh mẽ.
Cộng đồng quốc tế có thể làm nhiều hơn để lên tiếng và hợp tác để có hành động nhanh chóng hơn ở Nigeria. Và điều quan trọng nhất hiện tại là hỗ trợ nhân đạo, mang lại những sự giúp đỡ cần thiết cho người mất nhà cửa và người tị nạn Nigeria.