Ngày 25/3, Nga nói rằng các nước phương Tây đang ép Tổng thư ký Liên hợp quốc (TTK LHQ) Ban Ki-moon mở rộng điều tra về những cáo buộc rằng vũ khí hóa học đã được sử dụng tại Syria. Đồng thời Nga cáo buộc phương Tây tìm cách lợi dụng cuộc điều tra này để lật đổ Tổng thống Syria Bashar al-Assad.
Ảnh chụp một con phố ở Aleppo, Syria, ngày 24/3/2013. Khắp nơi vẫn đầy rác rưởi và khói bốc lên từ những đống rác bị đốt. Ảnh AFP/TTXVN |
Tuần trước, LHQ cho biết họ sẽ điều tra những cáo buộc của chính phủ Xyri rằng phe nổi dậy đã sử dụng vũ khí hóa học trong một cuộc tấn công gần thành phố Aleppo. Tuy nhiên các nước phương Tây muốn tiến hành một cuộc điều tra về tất cả những cáo buộc liên quan tới việc sử dụng loại vũ khí bị cấm này. Anh và Pháp đã viết thư gửi ông Ban Ki-moon, bày tỏ mong muốn TTK LHQ quan tâm tới một cuộc tấn công khác xảy ra cùng ngày với cuộc tấn công nói trên ở gần thành phố Đamát và một vụ tấn công nữa tại Homs cuối tháng 12/2012. Phe nổi dậy cáo buộc chính phủ Xyri đã gây ra cả 3 vụ việc nêu trên.
Nếu cuộc điều tra của LHQ chứng minh những cáo buộc của phe nổi dậy rằng chính phủ Syria đã sử dụng vũ khí hóa học là đáng tin cậy, đây sẽ là một đòn nữa giáng vào những nỗ lực nắm giữ quyền lực của ông Assad.
Ngày 21/3, ông Ban Ki-moon tuyên bố rõ rằng cuộc điều tra ban đầu sẽ tập trung vào vụ việc tại Aleppo, nơi có những cáo buộc mâu thuẫn nhau giữa chính phủ Syria và phe đối lập, bởi họ cho rằng phía bên kia đã bắn một quả tên lửa chứa đầy chất hóa học vào thành phố này khiến 26 người thiệt mạng. Tuy nhiên, ông cũng cho biết ý định mở rộng cuộc điều tra này.
Trong một tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nga, nước này cho rằng ông Ban Ki-moon đã bị khuất phục trước sức ép của phương Tây. Bức thư của Bộ Ngoại giao Nga gửi Hội đồng Bảo an (HĐBA) LHQ có đoạn: "Ông Ban Ki-moon, dưới sức ép từ các thành viên phương Tây trong HĐBA, đã thực hiện một bước đi phi lý là mở rộng nhiệm vụ của sứ mệnh này, nỗ lực điều tra tất cả những trường hợp khác có cáo buộc sử dụng vũ khí hóa học tại Syria". Sau khi cho rằng "cách tiếp cận này sẽ không đem lại hiệu quả", tuyên bố của Nga cho biết không có thông tin nào cho thấy có việc sử dụng vũ khí hóa học ở nơi khác tại Syria. Ngoài ra, việc lựa chọn nhóm điều tra phải "khách quan và phi chính trị", đồng thời phải bao gồm các chuyên gia của Nga và Trung Quốc.
Bức thư của ông Ban Ki-moon gửi tới HĐBA ngày 22/3 mà hãng tin Reuters có được không kêu gọi ngay lập tức mở rộng cuộc điều tra. Tuy nhiên, ông đã yêu cầu Anh, Pháp và Syria cung cấp thêm thông tin về những vũ tấn công khác được cho là có sử dụng vũ khí hóa học. Nhiều nhà ngoại giao (yêu cầu giấu tên) nói với Reuters rằng Nga rất bực tức với ý định mở rộng quy mô cuộc điều tra của ông Ban Ki-moon và phái đoàn Nga tại LHQ đã yêu cầu ông rút lại bức thư gửi HĐBA.
Nếu TTK LHQ quyết định mở rộng cuộc điều tra, nhiều nhà ngoại giao trong HĐBA và các quan chức của LHQ cho rằng ông Ban Ki-moon sẽ cần sự chấp thuận của Chính phủ Syria. Một nhà ngoại giao nói: "Nói một cách thực tế, ông Assad sẽ phải đồng ý với điều này, tuy nhiên, rất khó có thể thấy ông ấy thực hiện điều đó".
Syria không xác nhận nước này có vũ khí hóa học, tuy nhiên cho biết nếu họ có loại vũ khí này đi nữa thì cũng sẽ không sử dụng để chống lại người dân nước mình.
TTK