Một quân nhân Ukraine loại bỏ hộp đạn rỗng trên tiền tuyến gần Chasiv Yar vào ngày 30/6/2024. Ảnh: UAF
Theo Forbes, ngày 4/4 năm nay, lực lượng Nga bắt đầu tấn công Chasiv Yar, một thành trì của Ukraine ở miền Đông nước này, nằm ngay phía Tây tàn tích của “chảo lửa” Bakhmut một thời. Ba tháng sau, trong tuần này, cuối cùng họ cũng chiếm được khu vực dễ bị tổn thương nhất của thị trấn - khu kênh đào. Lợi ích chiến lược này có thể gây ra vấn đề lớn cho quân đội Ukraine.
Thị trấn tương đối nhỏ Chasiv Yar đóng một vai trò to lớn trong cuộc xung đột và đã bị tàn phá sau nhiều tháng giao tranh ác liệt. Nằm trên vùng đất cao, nó được coi là cửa ngõ dẫn vào các khu vực của vùng Donetsk vẫn còn được Ukraine kiểm soát. Thị trấn nhìn ra các khu vực thấp hơn ở phía Bắc, hướng tới các thành phố lớn hơn như Kramatorsk và Slovyansk, và về phía Tây hướng tới vùng Dnipropetrovsk.
Bộ Quốc phòng Nga hôm 4/7 cho biết quân đội của họ đã chiếm được quận cực Đông Chasiv Yar.
Trong khi đó, người phát ngôn của quân đội Ukraine cho biết lực lượng Kiev đã rút lui khỏi quận này sau khi các vị trí phòng thủ của họ bị phá hủy và rõ ràng là những nỗ lực giữ vững khu vực lân cận đã bị hủy bỏ khi trở nên “vô ích” vì gây nguy hiểm cho quân phòng thủ.
Tuy nhiên, việc chiếm giữ phần nhỏ bé này của Chasiv Yar, một thị trấn công nghiệp từng là nơi sinh sống của 12.000 người, cũng đã khiến người Nga chịu tổn thất lớn về nhân lực. Mick Ryan, một tướng quân đội Australia đã nghỉ hưu, nhận xét: “Nga đã đạt được một số tiến bộ trên thực địa nhưng điều này cũng phải trả giá đắt”. Ông Ryan nói thêm, khi tổn thất nhiều mà chỉ đạt được rất ít lợi ích, Nga “dường như đã thổi bay cơ hội cuối cùng để giáng một đòn quyết định vào Ukraine trong cuộc chiến này”.
Trong khi đó, quân đồn trú của Ukraine ở Chasiv Yar lúc này vẫn chưa ngừng chiến đấu. Người phát ngôn Ukraine Nazar Voloshyn cho biết lực lượng đồn trú đã rút lui về phía Tây, qua kênh Siversky Donets-Donbas chảy theo hướng Bắc-Nam, vì bom và pháo binh Nga đã phá hủy tất cả các tòa nhà trong quận Kênh đào. Các vị trí phòng thủ ở phía Tây của con kênh dễ phòng thủ hơn vì quân Nga trước tiên phải băng qua kênh - một bước tiến khó nhưng không phải là không thể - trước khi tấn công trực tiếp vào phòng tuyến của Ukraine.
Một số người có thể sẽ ngạc nhiên khi biết rằng lực lượng đồn trú của Ukraine—do Lữ đoàn cơ giới số 41 và 67, Lữ đoàn cơ giới số 56 và Lữ đoàn xung kích số 5 chỉ huy, cùng Lữ đoàn phòng thủ lãnh thổ số 241- đã cầm cự được lâu như vậy ở khu vực kênh đào bị cô lập và lộ thiên.
Ngay từ cuối tháng 5, nhóm phân tích Frontellect Insight của Ukraine đã dự đoán Chasiv Yar “cuối cùng sẽ bị mất vào tay lực lượng Nga”. Nhưng quân đồn trú đã chiến đấu thêm sáu tuần nữa. Điều đó đã giúp ích cho Kiev, khi vào giữa tháng 4, chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden lại bắt đầu vận chuyển đạn dược đến Ukraine sau khi nỗ lực kéo dài 6 tháng của các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa nhằm ngăn chặn viện trợ sụp đổ.
Khu vực kênh đào của Chasiv Yar đã bị tàn phá nặng nề do giao tranh. Ảnh: Militaryland.net
Lợi ích chiến lược của Chasiv Yar với Nga
Thị trấn Chasiv Yar tương đối bé nhỏ nhưng mang tầm quan trọng lớn trong xung đột Nga - Ukraine hiện nay. Nơi đây đã chứng kiến nhiều tháng giao tranh khốc liệt giữa đôi bên. Nằm trên đồi cao, thị trấn được xem là cửa ngõ tiến vào các khu vực thuộc tỉnh Donetsk hiện vẫn nằm trong tay Ukraine. Chasiv Yar nhìn xuống những vùng đất thấp hơn trên hướng Bắc, về phía những thành phố lớn Kramatorsk và Slovyansk, và về phía Tây, tới tỉnh Dnipropetrovsk.
Việc quân Ukraine phải rút khỏi một số bộ phận của Chasov Yar là một diễn biến tiêu cực cho Kiev trong bối cảnh họ đang nỗ lực ổn định tiền tuyến sau nhiều tháng bị Nga tiến công không ngừng. Tận dụng tình trạng Kiev thiếu đạn dược, Moskva đã nỗ lực xuyên thủng phòng tuyến Ukraine dọc theo mặt trận phía Đông. Không những vậy, Nga còn bất ngờ phát động chiến dịch tiến công xuyên biên giới ở khu vực phía Bắc để buộc Ukraine phải rút bớt quân khỏi miền Đông để tiếp viện cho khu vực phía Bắc.
Nhưng tình hình bắt đầu có vẻ tốt hơn đối với Ukraine trong những tuần gần đây sau khi vũ khí của phương Tây cuối cùng cũng bắt đầu được đưa đến tiền tuyến. Một cuộc tấn công lớn có thể xảy ra của Nga nhằm vào Kharkiv, thành phố lớn thứ hai của Ukraine, đã được ngăn chặn và mặt trận phía đông dường như ổn định hơn.
Konrad Muzyka - một nhà phân tích quốc phòng theo dõi sát sao xung đột Ukraine, nhận định với CNN: “Chiếm được Chasov Yar sẽ cho phép Nga mang thêm UAV FPV (thiết bị bay không người lái góc nhìn thứ nhất), lực lượng điều khiển UAV và trọng pháo vào khu vực này để tiến hành nã hỏa lực vào lực lượng Ukraine”. Theo ông Muzyka, nếu để mất Chasiv Yar, phía Ukraine sẽ còn ít cơ hội dựa vào khu vực đô thị này để làm giảm nhịp độ tấn công của Nga.
Một khi kiểm soát được toàn bộ thị trấn, quân Nga sẽ uy hiếp được nhiều thành phố cận kề, đe dọa những tuyến hậu cần quan trọng của đối phương và giúp Nga xích lại gần hơn mục tiêu chiếm toàn bộ tỉnh Donetsk thuộc vùng Donbas.
Tổng thống Nga Putin không hề úp mở về việc ông muốn quân đội Nga kiểm soát được toàn bộ tỉnh Donetsk. Khu vực này đã bị chia cắt làm đôi khi chiến tranh nổ ra vào năm 2014 sau khi lực lượng đòi độc lập được Nga hậu thuẫn chiếm giữ các tòa nhà chính quyền ở các thị trấn và thành phố trên khắp các vùng phía Đông của khu vực. Mặc dù Nga nắm quyền kiểm soát thêm một phần khác của Donetsk sau khi phát động chiến dịch quân sự vào tháng 2.2022, nhưng nước này chưa bao giờ chiếm được toàn bộ tỉnh Donetsk.
Nếu Chasiv Yar rơi vào tay Nga, điều đó có thể khiến các thành phố lớn hơn ở phía Tây Donetsk gặp nguy hiểm.
Ông Muzyka nói: “Chasiv Yar là khu định cư lớn nhất trên đường tới Kramatorsk, vì vậy nếu người Nga chiếm được nó, thì người Ukraine sẽ khó có cơ hội dựa vào các khu định cư đô thị để giảm nhịp độ các cuộc tấn công của Nga”.
Việc tiến công trong môi trường đô thị khó khăn hơn nhiều so với địa hình rộng mở. Bản thân Chasiv Yar đã là tâm điểm của cuộc chiến trong nhiều tháng. Trước đó, Bakhmut, nằm cách Chasiv Yar khoảng 10 km về phía Đông, đã rơi vào tay Nga với tổn thất nặng nề về quân đội vào tháng 5/2023, sau nhiều tháng giao tranh ác liệt. Vào thời điểm Moskva tuyên bố kiểm soát thành phố, nó gần như đã bị phá hủy hoàn toàn.
Trước mắt, những trận chiến khối tàn khốc hơn được dự báo sẽ tiếp nối Chasiv Yar. Theo Trung tâm Chiến lược Quốc phòng Ukraine, “các lực lượng Nga sẽ sớm bắt đầu các cuộc tấn công qua kênh Siversky Donets-Donbas ở trung tâm Chasiv Yar từ các vị trí của họ ở khu vực lân cận kênh đào”.
Đồng thời, nhóm giám sát DeepState của Ukraine cho biết các lực lượng Nga được cho là đang tiến tới một con đường quan trọng chiến lược nối Bakhmut, nơi đã nằm trong tay Nga hơn một năm qua, với Konstantinivka và Pokrovsk. Con đường này là tuyến cung cấp quan trọng cho quân đội Ukraine.