Chuyến thăm Moskva của Cố vấn An ninh Quốc gia Ấn Độ khẳng định lập trường độc lập của New Delhi và quyết tâm bảo vệ quan hệ đối tác với Nga (trong ảnh: Thư ký Hội đồng An ninh Nga Sergey Shoigu và Cố vấn An ninh Quốc gia Ấn Độ Ajit Doval tại cuộc gặp ở Saint Petersburg, Nga, ngày 12/9/2024). Ảnh: ANI/TTXVN
Theo tờ Kommersant (Nga) ngày 9/8, trong một diễn biến ngoại giao đáng chú ý, Thư ký Hội đồng An ninh Nga Sergey Shoigu vừa có cuộc gặp với người đồng cấp Ấn Độ, Cố vấn An ninh Quốc gia Ajit Doval tại Moskva. Chuyến thăm của ông Doval có ý nghĩa quan trọng không chỉ từ góc độ song phương mà còn trong bối cảnh rộng hơn của tình hình quốc tế hiện nay.
Chỉ một ngày trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã áp đặt mức thuế quan cao đối với Ấn Độ để phản ứng với việc New Delhi từ chối ngừng mua dầu của Nga. Chính quyền Ấn Độ cho rằng áp lực như vậy là không thể chấp nhận được, nhấn mạnh rằng hành động của họ được dẫn dắt bởi lợi ích quốc gia. Các chuyên gia được tờ Kommersant phỏng vấn tin rằng áp lực của Mỹ không những không thể phá vỡ quan hệ đối tác Nga - Ấn mà còn có thể sẽ củng cố hợp tác chiến lược giữa hai nước.
Tờ Kommersant lưu ý, Ấn Độ là nước nhập khẩu dầu mỏ lớn nhất của Nga, đáp ứng khoảng 45% nhu cầu năng lượng của họ. Việc ngừng nhập khẩu dầu mỏ từ Nga đột ngột sẽ gây ra sự tăng vọt giá năng lượng trong nước, ảnh hưởng đến cả ngành công nghiệp và người tiêu dùng, cùng với hàng loạt hậu quả tiêu cực liên quan.
Hãng thông tấn TASS (Nga) cũng dẫn báo cáo của Ngân hàng Nhà nước Ấn Độ cho biết, chi phí mua tài nguyên năng lượng của Ấn Độ sẽ tăng 9 tỷ USD trong năm tài chính 2026 và tăng gần 12 tỷ USD trong năm tài chính 2027 trong trường hợp dầu của Nga bị từ chối và sẽ là gánh nặng nghiêm trọng cho nền kinh tế quốc gia. Ngân hàng này cũng dự báo giá dầu có thể tăng ít nhất 10% trong kịch bản trên.
Mặt khác, nếu Mỹ thực hiện việc áp thuế 50% đối với hàng hóa Ấn Độ, tác động đến nền kinh tế Ấn Độ cũng sẽ rất đáng kể, bởi Mỹ là đối tác thương mại lớn nhất của Ấn Độ - nước này đã xuất khẩu 86 tỷ USD hàng hóa sang Mỹ vào năm 2024. Tuy nhiên, cho đến nay New Delhi vẫn thể hiện quyết tâm kiên quyết chống lại áp lực từ Washington.
Theo Alexey Kupriyanov, Giám đốc Trung tâm Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tại Viện Kinh tế Thế giới và Quan hệ Quốc tế thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, chuyến thăm Moskva của ông Doval "rõ ràng trùng khớp với thời điểm Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt đối với Ấn Độ".
"Chuyến thăm mang cả ý nghĩa biểu tượng lẫn thực tiễn. Một mặt, đây là minh chứng cho cam kết của Ấn Độ trong việc duy trì chính sách hợp tác kinh tế hiện tại với nhiều trung tâm toàn cầu và tiếp tục mua dầu mỏ của Nga. Mặt khác, ông Doval là một người bạn gần gũi đáng tin cậy của Thủ tướng Narendra Modi và đóng vai trò trực tiếp trong việc định hình chính sách đối với Nga", ông Kupriyanov giải thích.
Về cách tiếp cận của chính quyền Trump, chuyên gia Kupriyanov nêu rõ: "Tổng thống Trump đang cố gắng khai thác mọi lợi thế của mình để buộc đối thủ phải nhượng bộ và hành động theo hướng phục vụ lợi ích của Mỹ. Đối với giới lãnh đạo Ấn Độ, kiểu gây áp lực này là hoàn toàn không thể chấp nhận được. Hơn nữa, việc nhượng bộ Washington sẽ gây ra những hậu quả chính trị nghiêm trọng trong nước". Ông Kupriyanov khẳng định, áp lực như vậy "sẽ chỉ đưa Nga và Ấn Độ xích lại gần nhau hơn, chứ không cắt đứt quan hệ đối tác giữa hai nước".
Trong khi đó, Andrey Sushentsov, người đứng đầu khoa quan hệ quốc tế của Viện Quan hệ Quốc tế Nhà nước Moskva và là thành viên ban cố vấn khoa học thuộc Hội đồng An ninh Nga, phát biểu với TASS: "Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump áp thuế lên Ấn Độ xuất phát từ mong muốn buộc New Delhi phải tuân theo chính sách đối ngoại của Washington, nhưng những nỗ lực như vậy chắc chắn sẽ thất bại nên áp lực từ Mỹ sẽ không kéo dài".
Chuyên gia Sushentsov chỉ rõ: "Đáng chú ý, quyết định về thuế quan đối với Ấn Độ được đưa ra trước cuộc gặp giữa Đặc phái viên Tổng thống Mỹ Steve Witkoff với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Mặc dù việc Ấn Độ mua dầu của Nga chỉ là cái cớ hình thức, nhưng lý do thực sự khiến Washington gây áp lực lên New Delhi nằm ở chỗ khác. Ấn Độ là quốc gia đông dân nhất thế giới và đang phát triển nhanh chóng. Mỹ coi Ấn Độ là đối tác chiến lược trong cuộc cạnh tranh với Trung Quốc, đó là lý do tại sao họ muốn Ấn Độ công nhận sự lãnh đạo của Washington và từ bỏ chính sách đối ngoại độc lập. Tuy nhiên, những phương pháp như vậy khó có thể mang lại kết quả mong muốn, vì vậy áp lực của Mỹ lên Ấn Độ sẽ không kéo dài".
Vào ngày 6/8, Mỹ đã áp đặt mức thuế bổ sung 25% đối với Ấn Độ do nước này mua dầu mỏ và các sản phẩm dầu mỏ của Nga. Tuy nhiên, tổng mức thuế đối với hàng hóa Ấn Độ đã lên tới 50%. Bộ Ngoại giao Ấn Độ lên án mức thuế này là bất công và phi lý, đồng thời cam kết sẽ thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ lợi ích quốc gia.
Tóm lại, chuyến thăm Moskva của Cố vấn An ninh Quốc gia Ấn Độ Ajit Doval diễn ra trong bối cảnh Mỹ áp đặt thuế quan nhằm gây sức ép buộc Ấn Độ thay đổi chính sách năng lượng. Tuy nhiên, thay vì nhượng bộ, Ấn Độ đã kiên quyết phản đối áp lực này và tái khẳng định mối quan hệ chiến lược với Nga. Những diễn biến này không chỉ phản ánh sự phức tạp trong quan hệ quốc tế hiện nay mà còn cho thấy New Delhi đang quyết tâm theo đuổi một chính sách đối ngoại độc lập, đặt lợi ích quốc gia lên hàng đầu.