Xe tăng quân đội Israel được triển khai tại miền Nam nước này, gần biên giới với Gaza. Ảnh: THX/TTXVN
Hồi tháng 3 năm nay, Israel đã hy vọng rằng chiến lược mới - chiếm đóng lãnh thổ tại Gaza - sẽ gây áp lực mạnh hơn lên Hamas, thay vì chỉ dừng lại ở việc đánh bại 24 tiểu đoàn của nhóm này bằng chiến thuật “đột nhập rồi rút lui” như trước đây.
Israel cũng hy vọng rằng các lãnh đạo cấp cao còn sống sót của Hamas - vốn không còn nhiều - sẽ quý trọng mạng sống của mình hơn so với những người tiền nhiệm, tương tự như những gì đã xảy ra với nhóm vũ trang Hezbollah.
Tuy nhiên, mọi việc không diễn ra như kỳ vọng. Những vấn đề mà Israel đã gặp phải từ tháng 3 đến nay vẫn đang tiếp tục ảnh hưởng đến chiến dịch mới ở thành phố Gaza, khởi động từ tuần trước.
Dù Israel đã chiếm được phần lớn lãnh thổ Gaza - khiến Hamas khó có thể tiếp tục tự xưng là "chính quyền" cai quản Dải Gaza - các lãnh đạo của tổ chức này vẫn giữ được ưu thế vì Israel không dám gây nguy hiểm đến 20 con tin còn sống.
Nói cách khác, dù mất đất có ảnh hưởng đến quyền kiểm soát chính trị của Hamas đối với người dân Gaza, điều đó không mang tính quyết định. Yếu tố quyết định chính là con tin. Nhờ đó, Hamas vẫn có thể giữ nguyên các yêu sách trong đàm phán kết thúc chiến tranh, bất chấp những thiệt hại trên chiến trường.
Trong khi đó, những thủ lĩnh còn lại của Hamas - cũng như lớp lãnh đạo trẻ mới lên - dường như vẫn sẵn sàng chết vì lý tưởng, miễn là họ vẫn giữ được con tin.
Nếu Israel kỳ vọng rằng việc phá hủy một vài tòa nhà lớn tại thành phố Gaza sẽ khiến Hamas nhận ra rằng đây là một cuộc chiến không thể thắng, thì nhiều tuần đã trôi qua mà không có dấu hiệu thay đổi trong lập trường của Hamas.
Nếu chỉ vài tòa nhà không khiến Hamas từ bỏ con tin, thì việc phá hủy hàng chục tòa nhà cũng khó có tác dụng.
Hamas hiện cũng đang chịu áp lực lớn khi dân thường buộc phải rời khỏi thành phố Gaza. Họ lo sợ mất kiểm soát dân chúng và bị đổ lỗi cho sự sụp đổ của những phần còn sót lại của Gaza trước chiến tranh. Tuy nhiên, Hamas đã nhiều lần vượt qua tình huống tương tự.
Cuối cùng, để duy trì quyền kiểm soát tại Gaza, Hamas không cần làm người dân hài lòng - họ chỉ cần đủ vũ khí và lực lượng để trấn áp những nhóm vũ trang đối lập tìm cách nổi dậy.
Khoảng 700.000 trong tổng số 2 triệu người dân Gaza có xu hướng ủng hộ Hamas về mặt tư tưởng, dù chỉ một phần nhỏ trong số đó thực sự chiến đấu.
Một điểm áp lực khác có thể xuất hiện từ chiến dịch ở thành phố Gaza là IDF có thể phát hiện và loại bỏ khoảng 2.000 - 2.500 chiến binh tinh nhuệ còn lại của Hamas, cùng với một số tay súng ít cam kết hơn. Tuy nhiên, điều này khó xảy ra do IDF không kiểm tra kỹ lưỡng người dân rời khỏi thành phố Gaza. Với khoảng 550.000 người đã rời đi trong vài tuần qua, phần lớn các tay súng Hamas có thể đã trà trộn và thoát ra ngoài.
Mỗi ngày, IDF đều đưa ra các cập nhật chi tiết từ thành phố Gaza. Nhưng nếu như từ cuối năm 2023 đến giữa năm 2024, các bản tin thường nói về việc tiêu diệt hàng trăm chiến binh Hamas mỗi ngày, thì suốt năm 2025, con số này chỉ còn lại vài người - hoặc chỉ là thu giữ kho vũ khí mà không hề có giao tranh.
Điều này không đủ để làm suy yếu đáng kể Hamas - lực lượng đã từ lâu chuyển sang chiến tranh du kích, chỉ tấn công khi quân đội Israel đang tạm nghỉ.
Về vấn đề con tin, có vẻ chỉ còn hai lựa chọn thực tế: Ký một thỏa thuận để đổi con tin, như đề xuất trao trả 10 con tin để đổi lấy lệnh ngừng bắn 60 ngày mà Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã từ chối hồi tháng trước. Triển khai đồng loạt lực lượng đặc nhiệm tấn công tất cả các địa điểm nghi có con tin, hy vọng giải cứu thành công - và chuẩn bị tâm lý cho những hậu quả nặng nề.
Nếu Israel không lựa chọn một trong hai con đường này, Hamas vẫn sẽ giữ được đòn bẩy chiến lược với con tin.
Còn về mục tiêu xóa sổ Hamas, Israel cũng đứng trước hai lựa chọn khó khăn: Kiểm tra toàn bộ dân thường Gaza để lần ra các tay súng Hamas còn ẩn náu.
Kết thúc chiến tranh, nhưng duy trì các cuộc truy quét thường xuyên tại Gaza trong nhiều năm nhằm triệt phá dần dần hạ tầng quân sự của Hamas. Cả hai đều rất khó thực hiện, và không có gì đảm bảo thành công.
Trong bối cảnh thiếu vắng chiến lược cụ thể và hiệu quả, việc kiểm soát thêm lãnh thổ tại thành phố Gaza sẽ khó có thể giúp Israel đạt được các mục tiêu chiến lược đề ra.