Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky phát biểu họp báo tại thủ đô Kiev. Ảnh: Getty Images/ TTXVN
Theo nhận định của ông Timothy Ash, chiến lược gia cấp cao về thị trường mới nổi của Bluebay Asset Management Company có trụ sở tại London (Anh) trên tờ Kyiv Post (Ukraine) ngày 28/7, gần đây, một loạt sự kiện chính trị và ngoại giao đã làm dấy lên hy vọng về khả năng đạt được hòa bình cho cuộc xung đột Nga - Ukraine. Các tín hiệu từ nhiều phía cho thấy có thể có cơ hội để chấm dứt giao tranh, nhưng cũng có không ít rủi ro và thách thức đi kèm.
Một trong những diễn biến đáng chú ý là Ukraine đã thực hiện những nhượng bộ đáng kể trong các cuộc đàm phán với các chủ nợ trong những ngày gần đây, mở ra triển vọng tái cấu trúc nợ vào tháng 9 năm nay. Việc này cho thấy Ukraine có thể đang chuẩn bị cho khả năng kết thúc xung đột trong tương lai gần. Điều đó cũng có nghĩa là Ukraine đang xây dựng kế hoạch để tiếp cận thị trường tài chính và thu hút đầu tư, vốn cần thiết cho việc tái thiết đất nước sau xung đột. Sự gia tăng giá trái phiếu châu Âu (Eurobond) cho thấy sự lạc quan về khả năng đạt được một thỏa thuận hòa bình.
Trong khi đó chuyến công du của Thủ tướng Hungary Viktor Orban đến Nga, Trung Quốc, Ukraine và Mỹ (gặp cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump ở Mar-a-Lago) đã thu hút sự chú ý. Việc Thủ tướng Orban thực hiện chuyến đi này có thể cho thấy sự chuẩn bị cho những động thái quan trọng trong chính trị quốc tế và ngoại giao. Mặc dù chuyến đi của ông đã gặp nhiều chỉ trích, nhưng nó cho thấy rằng có những nỗ lực âm thầm đang được thực hiện để tìm kiếm giải pháp hòa bình.
Boris Johnson, cựu Thủ tướng Anh, cũng đã công bố kế hoạch hòa bình của riêng mình sau chuyến đi đến Mar-a-Lago. Sự thay đổi lập trường của ông từ việc kiên định phản đối nhượng bộ lãnh thổ sang tìm kiếm giải pháp hòa bình cho thấy có thể có những động thái mới trong cách tiếp cận đối thoại và đàm phán.
Ngoài ra, Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine, Dmytro Kuleba, cũng đã thực hiện chuyến thăm đầu tiên đến Trung Quốc kể từ khi xung đột nổ ra, điều này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quan hệ giữa hai nước. Thông cáo chung giữa Ukraine và Trung Quốc cho thấy sự đồng thuận về nhiều vấn đề và khả năng Ukraine sẽ được tích hợp vào sáng kiến "Một vành đai, Một con đường" của Trung Quốc. Điều này cũng đánh dấu một bước đi mới trong chính sách đối ngoại của Ukraine.
Cùng với đó, các cuộc thăm dò ý kiến gần đây cho thấy sự thay đổi trong quan điểm của người dân Ukraine về cuộc xung đột. Việc này có thể phản ánh sự sẵn sàng của Ukraine để đàm phán về một thỏa thuận hòa bình trong bối cảnh các điều kiện chính trị và quân sự đang thay đổi.
Có thể thấy rằng hiện nay có nhiều động lực và sự thay đổi trong cách tiếp cận đối với cuộc xung đột. Dưới đây là một số kịch bản và yếu tố cần cân nhắc:
Thứ nhất, nếu một thỏa thuận hòa bình được ký kết, sự đảm bảo an ninh mạnh mẽ là cần thiết để ngăn ngừa tái xung đột. Các cam kết cần phải giống như những gì đã được cung cấp cho Israel, bao gồm cả sự hỗ trợ về tài chính, vũ khí và sự bảo vệ.
Một yếu tố quan trọng khác là cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 tới. Có mối lo ngại rằng nếu cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump giành chiến thắng, sự hỗ trợ của phương Tây dành cho Ukraine có thể giảm sút. Vì vậy, việc đạt được một thỏa thuận hòa bình trước cuộc bầu cử có thể là một chiến lược để đảm bảo sự tiếp tục hỗ trợ từ phương Tây.
Tiếp theo, Trung Quốc có thể đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình. Nếu Bắc Kinh thấy rằng một thỏa thuận hòa bình có thể giúp giảm nguy cơ chiến tranh thương mại với Mỹ dưới thời Trump 2.0, họ có thể gia tăng áp lực để đạt được thỏa thuận.
Tóm lại, ông Ash kết luận, triển vọng hòa bình cho cuộc xung đột Nga - Ukraine đang có những dấu hiệu tích cực, nhưng cũng chứa đựng nhiều rủi ro. Các diễn biến gần đây cho thấy sự thay đổi trong cách tiếp cận và động lực để đạt được thỏa thuận hòa bình. Tuy nhiên, để đảm bảo một thỏa thuận hòa bình bền vững, các bên liên quan cần phải cân nhắc kỹ lưỡng về các cam kết an ninh, tác động chính trị và vai trò của các cường quốc toàn cầu.