Binh sĩ Ukraine khai hỏa hệ thống phóng tên lửa đa năng cỡ nhỏ Partyzan về phía quân đội Nga gần tiền tuyến. Ảnh: Reuters
Theo CNN, các quan chức Ukraine chia sẻ rất ít về những lực lượng mới đang được huy động tham gia cuộc tấn công, nhưng quân đội rõ ràng đã bổ sung các đơn vị gần đây được trang bị thiết giáp phương Tây vào ít nhất một phân đoạn quan trọng của mặt trận phía nam.
Những thách thức mà người Ukraine phải đối mặt có lẽ ít liên quan đến số lượng, mà liên quan nhiều hơn đến khả năng, huấn luyện và phối hợp, những yếu tố quan trọng khi một lực lượng tấn công phải đối mặt với một tuyến phòng thủ dày đặc và kiên cố.
Các đoạn video có định vị địa lý cho thấy các phương tiện thiết giáp phương Tây như xe chiến đấu Bradley là một phần của cuộc tấn công mới và các đơn vị dày dạn kinh nghiệm đã được đưa vào cuộc chiến. Tuy nhiên, hoạt động an ninh chặt chẽ từ phía Ukraine đã ngăn cản giới truyền thông và quan sát có thể đánh giá đầy đủ nơi nào và những gì đang được họ thực hiện để khởi động lại cuộc phản công.
Chuyên gia George Barros thuộc Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW)- có trụ sở tại Washington - nói với CNN: “Chúng tôi không thấy bất kỳ bằng chứng nào về một cuộc tấn công cấp tiểu đoàn và chắc chắn không có cuộc tấn công cấp lữ đoàn nào. Nếu người Ukraine thực sự triển khai đầy đủ các tiểu đoàn và lữ đoàn như đã báo cáo, thì điều đó sẽ đánh dấu một giai đoạn mới rõ ràng của cuộc phản công của Ukraine”. Một lữ đoàn Ukraine là khoảng 3.000 quân.
Trong nhiều tuần, các lực lượng Ukraine đã vật lộn không thể chọc thủng phòng tuyến của quân Nga vì nhiều lớp phòng thủ: bẫy xe tăng, các chướng ngại vật khác, đặc biệt là bãi mìn dày đặc. Ukraine đã sử dụng các nhóm nhỏ kỹ sư quân sự làm việc trong các khu vực rừng rậm để cắt một con đường xuyên qua hoặc tránh các bãi mìn này.
Một chiếc xe của Lực lượng Vũ trang Ukraine di chuyển dọc theo con đường ở làng Novodarivka, Vùng Zaporizhzhia. Ảnh: Ukrinform
Nhưng việc điều hướng như vậy sẽ không phá vỡ được hàng phòng thủ của Nga. Hình ảnh vệ tinh cho thấy nhiều lớp công sự của Nga, đôi khi sâu tới 20 km, phá được lớp này thì chỗ lớp lại đang chờ đợi.
Khó khăn của Ukraine không chỉ ở thiết bị
Mặc dù được huấn luyện gấp rút, một số ở Tây Âu, các lực lượng Ukraine dường như đang gặp khó khăn trong việc triển khai các hoạt động vũ trang phối hợp: sử dụng nhiều phương tiện khác nhau để trấn áp và làm suy yếu hệ thống phòng thủ của Nga cả trên không và trên mặt đất.
“Các máy bay trực thăng tấn công và máy bay ném bom - chiến đấu của Nga đang khai thác điểm yếu trong hệ thống phòng không của Ukraine, tạo điều kiện cho người Nga tấn công lực lượng mặt đất của Ukraine. Tiến hành một cuộc xâm nhập cơ giới ở mức độ này trong khi đối phương có ưu thế trên không là vô cùng khó khăn”, chuyên gia Barros tại ISW cho biết.
Nhà phân tích Franz-Stefan Gady thì nhận xét: “Các hoạt động diễn ra tuần tự hơn là đồng bộ” sau chuyến thăm tiền tuyến và các cuộc. trao đổi với binh sĩ Ukraine.
“Ukraine sẽ phải đồng bộ hóa và điều chỉnh tốt hơn các chiến thuật hiện tại, nếu không thì việc sở hữu những thiết bị phương Tây này sẽ không chứng minh được [về mặt chiến thuật] tính quyết định trong thời gian dài. Điều này đang xảy ra nhưng chậm chạp về tiến độ.”
Bản đồ với vùng màu hồng là khu vực Nga mới giành quyền kiểm soát từ 2022, màu hồng gạch chéo là vùng Nga kiểm soát từ năm 2014; vùng chấm xanh là nơi Ukraine phản công.
Ông Gady nói rằng ngoài ra, những binh sĩ Ukraine mà ông đã nói chuyện “đều nhận thức quá rõ rằng việc thiếu bước tiến thường là do sử dụng vũ lực, chiến thuật kém, thiếu sự phối hợp giữa các đơn vị, tệ quan liêu/đấu đá nội bộ v.v. ”
Ông nói rằng điều đó khiến người Ukraine dễ bị tổn thương hơn khi họ tìm cách tiến công: “Không chỉ là về thiết bị. Đơn giản là không có hệ thống phòng thủ nào của Nga bị phá vỡ một cách có hệ thống mà tôi có thể quan sát được”, Gady viết trên Twitter. “Làm suy yếu hệ thống phòng thủ của Nga tới mức độ có thể cho phép cơ động, bao gồm cả việc sử dụng bom, đạn chùm, là một nhiệm vụ quan trọng trong những tuần tới".
Kostyantyn Denysov, một thành viên của Quân đoàn Tự do (Freedom Legion), cho biết chiến sự diễn ra không ngừng: "Nói gọn lại thì đó là địa ngục... Máy bay trực thăng của họ đang bay từng cặp ở đây và bắn phá các vị trí của chúng tôi, máy bay cường kích Su-25 đang hoạt động, thả bom xuống đầu lực lượng của chúng tôi. Nhiều đơn vị Nga đã được điều đến đây không chỉ để cố gắng ngăn chặn sự di chuyển của chúng tôi mà còn để chiếm lại các vị trí đã mất ở một số khu vực nhất định.”
Nhu cầu cấp thiết của quân đội Ukraine là đạt được động lực, và buộc các chỉ huy Nga phải đưa ra những lựa chọn khó khăn về địa điểm và cách thức triển khai các đơn vị của họ.
Vẫn còn quá sớm để nói liệu cuộc phản công của Ukraine đã bước vào giai đoạn năng động hơn hay chưa. ISW cảnh báo rằng “kiểu chiến đấu xâm nhập này sẽ là một trong những điều khó khăn nhất đối với các lực lượng Ukraine.”
Quân nhân Ukraine kiểm tra một vị trí cũ của quân đội Nga. Ảnh: Reuters
Đối phó chiến thuật thay đổi của Nga
Người Ukraine cũng không thể tập trung toàn bộ nỗ lực vào phía nam. Người Nga vẫn hy vọng đạt được những bước tiến chiến thuật của riêng họ ở mặt trận phía bắc và phía đông, vì vậy phía Ukraine vẫn phải duy trì các lực lượng đáng kể và có năng lực dọc theo mặt trận phía bắc đang hỗn loạn.
Cựu tướng Australia, Mick Ryan viết: “Tướng Gerasimov, người mà chúng tôi cho là nắm quyền chỉ huy toàn bộ chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraine, đang thực hiện một chiến lược phòng thủ. Nhưng đồng thời ông ấy cũng đang tiến hành các hoạt động tấn công ở cấp độ chiến thuật và tác chiến”, đặc biệt là dọc theo mặt trận dẫn về phía bắc từ Kreminna đến Kupyansk.
Điện Kremlin đã nắm bắt được tiến độ chậm chạp của cuộc phản công của Ukraine, và đó là một cơ hội hiếm có với họ. Tổng thống Vladimir Putin hôm 27/7 nói: "Hôm nay rõ ràng là những đồng minh phương Tây của Kiev chắc chắn thất vọng với kết quả của cuộc phản công mà chính quyền Ukraine hiện tại đã công bố trong những tháng trước".
Những yếu tố có lợi với Ukraine
Tuy vậy, vẫn có những yếu tố có thể có lợi cho Ukraine.
Chuyên gia George Barros tại ISW nói rằng người Ukraine có thể khai thác lợi thế địa lý. “Các tuyến phòng thủ của Nga không phải tất cả đều tiếp giáp nhau hoặc đồng nhất để phòng thủ vững chắc. Một số nơi bị chia cắt bởi sông nước hoặc các địa hình khó khăn. Một số tuyến được bố trí theo cách có thể khiến việc rút lui có kiểm soát từ tuyến phòng thủ này sang tuyến phòng thủ khác trở nên khó khăn.”
Chỉ ra các cuộc tấn công thành công của Ukraine dọc theo sông Mokri Yaly, ông Barros nói rằng “có nhiều điểm phức tạp về địa hình có thể khai thác như vậy tồn tại dọc theo tiền tuyến phía nam”.
Bên cạnh đó, các đơn vị Nga cũng đang mệt mỏi vì chiến đấu, không đủ luân chuyển ngay cả khi quân tiếp viện được đưa tới. Các thành viên của Tập đoàn quân hỗn hợp thứ 58 đã chiến đấu không ngừng ở Zaporizhzhia trong gần hai tháng. Chỉ huy của tập đoàn quân này, Thiếu tướng Ivan Popov, đã bị sa thải vào đầu tháng này.
Hầu hết các nhà quan sát nói rằng ngược lại, tinh thần của người Ukraine vẫn mạnh mẽ.
Mặc dù vậy, ông Gady cho rằng “Các lực lượng Nga, ngay cả khi bị xuống cấp nghiêm trọng và thiếu đạn dược, vẫn có khả năng trì hoãn, ngăn chặn hoặc đẩy lùi các bước tiến của Ukraine ở quy mô trung đội hoặc đại đội trừ khi các cuộc tấn công này được phối hợp và đồng bộ hóa tốt hơn dọc theo chiến tuyến rộng lớn hơn”.
Con đường dài phía trước
Một số quan chức Ukraine đã phàn nàn rằng những kỳ vọng của đồng minh là không hợp lý khi xét đến độ sâu của hệ thống phòng thủ và ưu thế trên không của Nga - và tốc độ mà họ phải đối mặt với các lữ đoàn mới.
Mặc dù biết ơn các thiết bị của phương Tây như phương tiện rà phá bom mìn và bom chùm, nhưng người Ukraine nói rằng cần nhiều hơn nữa. Những chiếc F16 sẽ vô hiệu hóa ưu thế trên không của Nga; pháo tầm xa sẽ đẩy nhanh thiệt hại về hậu cần của đối phương...
Nếu phòng tuyến của Nga không bị lật đổ thì lợi ích của Ukraine “có khả năng chỉ xảy ra trong một thời gian dài và xen kẽ với thời gian tạm lắng và các giai đoạn nỗ lực chậm hơn rồi lại mạnh mẽ hơn khi người Ukraine tiếp cận các tuyến phòng thủ liên tiếp của Nga và bản thân họ cũng cần được hỗ trợ và luân chuyển”, ISW nhận định.
Chuyên gia Gady đồng tình. “Tôi cho rằng đây sẽ vẫn là một cuộc chiến tiêu hao đẫm máu với các đơn vị dự bị được tung ra dần dần trong những tuần và tháng tới", ông viết trên Twitter.
Theo CNN, nếu đúng như vậy và cuộc xung đột này bắt đầu giống với các tiền tuyến tĩnh ở Donbas vào năm 2015-2016, thì sẽ nảy sinh những câu hỏi khác. Các chính phủ phương Tây liệu có bắt đầu gây áp lực lên Ukraine để tìm kiếm một giải pháp? Và với những tổn thất cho đến nay, khả năng tăng quân tiếp viện của Nga và những bất ổn xung quanh cuộc bầu cử tổng thống Mỹ - liệu những tính toán của chính phủ Ukraine có thay đổi?