Chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ có thể mang lại thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza?

Theo hãng tin Reuters (Anh), nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ đã tới thủ đô Riyadh khi bắt đầu chuyến thăm đầu tiên tới Trung Đông kể từ khi Washington làm trung gian cho đề xuất ngừng bắn kéo dài đầu tiên trong cuộc xung đột ở Dải Gaza. 

Đây cũng là chuyến công du thứ 5 của ông Blinken tới khu vực này kể từ khi xung đột giữa Hamas - Israel bùng phát ngày 7/10 năm ngoái.

Cuộc gặp của ông Blinken với Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman kéo dài khoảng 2 giờ.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Matthew Miller cho biết ông Blinken và Thái tử Salman đã thảo luận về sự phối hợp trong khu vực để đạt được sự chấm dứt lâu dài cho cuộc khủng hoảng hiện nay.

“Ngoại trưởng Blinken nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giải quyết các nhu cầu nhân đạo ở Gaza và ngăn chặn xung đột lan rộng hơn nữa”, ông Miller nói trong một tuyên bố.

Tuần trước, các nhà hoà giải Qatar và Ai Cập chuyển đề xuất ngừng bắn đến phong trào Hamas. Giới chức đang chờ phản hồi từ các chiến binh Palestine - những người này nói rằng họ muốn có thêm đảm bảo đề xuất này sẽ chấm dứt cuộc chiến kéo dài 4 tháng.

“Không thể nói liệu chúng ta có đột phá hay không, khi nào chúng ta sẽ đột phá. Quả bóng đang ở trên sân của Hamas”, một quan chức cấp cao Mỹ nói với các phóng viên trong chuyến bay tới thủ đô của Saudi Arabia.

Chuyến thăm của ông Blinken cũng nhằm mục đích giành được sự ủng hộ cho các kế hoạch của Mỹ sau thỏa thuận ngừng bắn: tái thiết, điều hành Gaza, cuối cùng là thành lập một nhà nước Palestine - điều mà Israel đang bác bỏ và để các quốc gia Arab bình thường hóa quan hệ với Israel.

Washington cũng tìm cách ngăn chặn xung đột leo thang lan rộng ra những khu vực khác ở Trung Đông, sau nhiều ngày Mỹ không kích nhằm vào các nhóm vũ trang thân Iran trên khắp khu vực.

Ông Miller cũng nói rằng Ngoại trưởng Blinken và Thái tử Salman đã thảo luận về nhu cầu cấp thiết nhằm giảm bớt căng thẳng trong khu vực.

Tại London, phát biểu trước Quốc hội, Bộ trưởng Quốc phòng Anh Grant Shapps cho rằng các cuộc không kích đã làm suy giảm năng lực của lực lượng Houthi ở Yemen trong việc nhắm mục tiêu vào các tàu chở hàng ở Biển Đỏ, nhưng mối đe dọa “chưa giảm hoàn toàn”.

Trong khi đó, Israel đe dọa sẽ tiến hành cuộc tấn công trên bộ mới vào Rafah, một thành phố nhỏ ở biên giới phía nam với Ai Cập. Có khoảng hơn một nửa trong số 2,3 triệu người dân Gaza hiện đang sinh sống tại đây, chủ yếu trong các căn lều tạm bợ.

Trong chuyến thăm quân đội hôm 5/2, Thủ tướng Benjamin Netanyahu cho biết lực lượng Israel đã tiêu diệt hoặc làm bị thương hơn một nửa lực lượng chiến đấu của Hamas và sẽ tiếp tục chiến đấu cho đến khi “chiến thắng hoàn toàn”.

Về phía Hamas, quan chức cấp cao Sami Abu Zuhri của lực lượng này đã bác bỏ những tuyên bố của ông Netanyahu rằng Tel Aviv đang “chơi trò chơi tạo ra những chiến thắng ảo tưởng” trước sự phản kháng liên tục.

Theo các nguồn tin thân cận với cuộc đàm phán, dự thảo đề xuất ngừng bắn giữa Israel - Hamas bao gồm một lệnh ngừng bắn kéo dài ít nhất 40 ngày. Trong giai đoạn đầu, Hamas sẽ trả tự do cho những con tin Israel còn lại mà họ đang bắt giữ, các giai đoạn sau đó gồm việc bàn giao binh sĩ và thi thể nạn nhân.

Nếu được Israel và Hamas chấp thuận, thỏa thuận mới dự kiến có thể đảm bảo việc trả tự do cho hơn 100 con tin Israel còn lại vẫn bị giam giữ ở Gaza và thiết lập một lệnh ngừng bắn kéo dài hơn so với thỏa thuận trước đó.

Thoả thuận ngừng bắn gần đây nhất giữa Israel và Hamas kéo dài một tuần vào tháng 11/2023.

Anh Yamen Hamad, 35 tuổi, cha của 4 người con, nói: “Chúng tôi muốn chiến tranh kết thúc và chúng tôi muốn trở về nhà. Đây là tất cả những gì chúng tôi muốn trong thời điểm này”.

Anh Hamad liên lạc qua ứng dụng nhắn tin tại một trường học của Liên hợp quốc ở Deir al-Balah, miền trung Gaza. Khu vực này là một trong số ít nơi xe tăng Israel vẫn chưa tiến tới và có hàng chục nghìn gia đình phải sơ tán.

“Tất cả những gì chúng tôi làm là nghe tin tức qua radio nhỏ và xem Internet để tìm kiếm hy vọng. Chúng tôi hy vọng rằng ông Blinken sẽ nói với Thủ tướng Netanyahu rằng đủ là đủ. Chúng tôi hy vọng phía chúng tôi sẽ đưa ra quyết định vì lợi ích tốt nhất của người dân”, anh Hamad nói. 

Xe tăng Israel đã tiến vào Khan Younis được 2 tuần. Giao tranh cũng tái diễn ở thành phố Gaza ở phía bắc dải đất. Hôm 5/2, quân đội Israel cho biết lực lượng của họ đã tiêu diệt hàng chục chiến binh Palestine ở miền bắc, miền trung và miền nam Gaza trong 24 giờ qua.

Khi màn đêm buông xuống, người dân ở Khan Younis cho biết xe tăng Israel đã tăng cường pháo kích xung quanh Bệnh viện Nasser, cơ sở y tế lớn nhất đang hoạt động ở miền nam Gaza, khiến một số ngôi nhà bốc cháy.

Hiệp hội Trăng lưỡi liềm đỏ Palestine cho biết khoảng 8.000 người phải sơ tán khỏi trụ sở của tổ chức này ở bệnh viện Khan Younis và Al-Amal sau 2 tuần bị quân đội Israel bao vây. Bệnh viện này chỉ còn lại 40 người cao tuổi, khoảng 80 bệnh nhân và 100 nhân viên hành chính, y tế.

Người dân Palestine mô tả giao tranh ác liệt đang diễn ra ở thành phố Gaza, đặc biệt là ở các khu vực gần bờ Địa Trung Hải đang bị tàu chiến Israel bắn phá. UNRWA, cơ quan viện trợ của Liên Hợp Quốc cho người Palestine, cho biết một đoàn xe chở lương thực đi đến đó đã bị nhắm trúng nhưng không ai bị thương.

UNRWA nói rằng họ có thể buộc phải ngừng các hoạt động trên toàn khu vực trong tháng này sau khi các nhà tài trợ rút tiền viên trợ, do Israel cáo buộc một số nhân viên của tổ chức này có liên quan đến vụ tấn công ngày 7/10 của Hamas làm bùng nổ xung đột. UNRWA cho biết họ đã hành động nhanh chóng để sa thải nhân viên sau khi được cảnh báo về những cáo buộc của Israel.

Hôm 5/2, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã bổ nhiệm cựu Ngoại trưởng Pháp Catherine Colonna đứng đầu một cuộc đánh giá độc lập về các cáo buộc trên.

Chính quyền Gaza cho biết trên 27.000 người Palestine đã thiệt mạng trong cuộc tấn công của Israel, cùng hàng nghìn người khác có thể chưa được tìm thấy trong đống đổ nát. Israel nói rằng 226 binh sĩ của họ đã thiệt mạng từ cuộc tấn công ngày 7/10/2023 khiến 1.200 người thiệt mạng và 253 người bị bắt làm con tin.