Ông Saleh al-Arouri năm 2017. Ảnh: Al Jazeera
Theo ông Randa Slim, một thành viên cấp cao tại Viện Trung Đông, vụ sát hại ông al-Arouri ngày 2/1 làm phức tạp nỗ lực của Mỹ trong ngăn chặn xung đột ở Dải Gaza lan rộng.
Cụ thể, kể từ những ngày đầu của cuộc chiến ở Gaza, chính quyền của Tổng thống Joe Biden đã đặt mục tiêu tránh mở rộng xung đột, coi đây là chính sách đối ngoại hàng đầu. Tuy nhiên, vụ sát hại ông al-Arouri ở Beirut (Liban) đã làm phức tạp thêm những nỗ lực đó.
Ông Slim nhận định: “Mỹ cố gắng thể hiện không liên quan tới hành động của Israel là dấu hiệu cho thấy họ coi vụ ám sát có khả năng là một yếu tố phức tạp nữa cho các nỗ lực hòa giải giữa Israel và Liban”.
Theo ông Slim, chiến dịch ám sát các thủ lĩnh Hamas của Israel không có gì đáng ngạc nhiên, nhưng việc giết chết ông al-Arouri ở vùng ngoại ô Dahiyeh của Beirut lại gây quan ngại cho lực lượng Hezbollah ở Liban, vì đây là khu vực từ lâu được coi là một phần vành đai an ninh của Hezbollah.
Ông Slim nhận định: “Họ có thể coi vụ ám sát này là một kiểu leo thang khác của Israel, đòi hỏi họ phải có phản ứng khác để không khiến mình bị lôi kéo vào cuộc chiến tranh khu vực đúng vào thời điểm mà Israel lựa chọn”.
Về phần mình, ông Rami Khouri, một nhà báo và thành viên nổi tiếng tại Đại học Mỹ ở Beirut, cho rằng vụ ám sát phó thủ lĩnh Hamas sẽ chỉ là một “đòn nhỏ” đối với tổ chức này.
Ông al-Arouri rất được tôn trọng trong Hamas và là người có công trong việc tạo dựng mối liên kết giữa Hezbollah, Iran và Hamas. Tuy nhiên, ông Khouri cho rằng nhân vật này sẽ bị thay thế.
Theo ông Khouri, mặc dù vụ ám sát là một bước leo thang nhưng đó là điều mà các nhóm như Hamas đã lường trước. Ông nói: “Hamas, Hezbollah và các nhóm tương tự đều lường trước rằng những nhân vật này có thể bị tiêu diệt...Họ biết họ phải đối mặt với một kẻ thù mạnh mẽ và họ rất quyết tâm. Họ không sợ chết. Cá nhân tôi nghĩ rằng đây chủ yếu là một động thái của ông Netanyahu nhằm vào dư luận trong Israel, cũng như nhiều đối thủ của ông và những người cho rằng ông không thể hiện tốt trong cuộc chiến ở Gaza hay về mặt chính trị”.
Theo ông Khouri, ông al-Arouri là một mục tiêu dễ dàng và vụ ám sát nhằm chứng tỏ Israel thành công, nhưng lại không tác động lớn tới diễn biến các sự kiện đang xảy ra.
Trước đó, một nguồn tin Hamas cho biết nhiều trợ thủ của ông al-Arouri cũng đã thiệt mạng. Họ bị tấn công bằng thiết bị bay không người lái của Israel nhằm vào một văn phòng của Hamas ở ngoại vi phía Nam thủ đô Beirut của Liban. Trong một tuyên bố, Hamas xác nhận 7 thành viên đã thiệt mạng trong vụ việc này.
Ông Ismail Haniyeh, lãnh đạo chính trị của Hamas, đã bày tỏ thương tiếc về cái chết của ông al-Arouri, gọi vụ tấn công ở Liban là một hành động khủng bố. Trong một bài phát biểu trên truyền hình, ông Haniyeh lên án vụ giết hại ông al-Arouri và đổ lỗi cho Israel gây ra vụ việc.
Trước đó, một quan chức cấp cao Hamas khác là ông Izzat al-Rishq đã lên tiếng về vụ việc. Ông cho rằng vụ ám sát một lần nữa chứng minh Israel thất bại hoàn toàn trong đạt mục tiêu ở Dải Gaza. Ông Izzat al-Rishq nhấn mạnh vụ sát hại phó thủ lĩnh lực lượng này tại Liban sẽ không làm suy yếu cuộc chiến của Hamas tại Dải Gaza.
Theo kênh CNN, trong một tuyên bố, văn phòng chính trị của lực lượng Houthi ở Yemen cáo buộc Israel thực hiện vụ tấn công giết chết quan chức cấp cao của Hamas là ông Saleh Al-Arouri. Houthi mô tả ông al-Arouri là thủ lĩnh cuộc phản kháng của người Palestine, bày tỏ ủng hộ các hành động trả thù Israel.
Lực lượng Hezbollah ở Liban đã lên án vụ tấn công, khẳng định đây là dấu hiệu của một diễn biến nguy hiểm trong xung đột hiện nay giữa Israel và Hamas. Thủ tướng Liban Najib Mikati cũng chỉ trích mạnh mẽ vụ việc, nhận định diễn biến sẽ khiến Liban không thể tránh khỏi bị đẩy vào giai đoạn đối đầu mới, sau các vụ tấn công diễn ra hàng ngày ở khu vực biên giới phía Nam, gây nhiều thương vong.
Sau vụ việc, một nguồn tin Palestine ngày 2/1 nói rằng Hamas đã đình chỉ các cuộc đàm phán ngừng bắn với Israel.
Truyền thông nhà nước Iran cho biết, hành động sát hại phó thủ lĩnh Hamas sẽ tiếp tục kích động sự phản kháng chống Israel. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Nasser Kanaani đã lên án hành vi xâm phạm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Liban.
Cũng liên quan đến diễn biến mới này, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cùng ngày nhận định việc ám sát lãnh đạo cấp cao của Hamas là một diễn biến đáng lo ngại. Theo đó, phó phát ngôn viên của Tổng thư ký Guterres, Florencia Soto Nino, đã cảnh báo về nguy cơ xung đột hiện nay sẽ lan rộng hơn trong khu vực. Tổng thư ký hối thúc các bên liên quan kiềm chế tối đa và thực hiện các bước cấp bách để giảm căng thẳng.
Israel đã phủ nhận trách nhiệm về vụ tấn công. Ông Mark Regev, cố vấn cấp cao của Thủ tướng Benjamin Israel Netanyahi cho biết nước này không bình luận về các sự kiện xảy ra ngày 2/1 tại Beirut. Giới truyền thông Israel dẫn lời các quan chức cấp cao khẳng định Israel đã được đặt trong tình trạng báo động cao, trước khả năng sẽ bị tấn công trả đũa.
Ông al-Arouri, 57 tuổi, được xem là một trong những lãnh đạo Hamas nổi bật hiện nay và là người sáng lập Lữ đoàn al-Qassam - cánh vũ trang của Hamas.