Người đảng viên tiên phong sản xuất nông sản sạch ở miền núi

Điều đáng quý là ông còn chia sẻ cách làm hay cho nhiều người dân ở địa phương và các tỉnh lân cận. Cách làm và sự lan tỏa từ mô hình sản xuất của ông Trần Ngọc Phú cho thấy nỗ lực khởi nghiệp, làm giàu và hướng đi đúng. Tuy nhiên, vẫn cần thêm sự hỗ trợ của các cơ quan chức năng để có quy mô phát triển lớn và bền vững hơn.
 
Cái khó ló cái khôn

Ông Trần Ngọc Phú sinh năm 1973, tại xã Phong Chương, huyện Hương Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế. Từ năm 1989 ông cùng gia đình chuyển vào xã Ea Bar, huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên sinh sống và lập nghiệp.
 
Từ Thừa Thiên - Huế vào Ea Bar lập nghiệp, ông Phú làm công nhân tại Nông trường Cà phê Ea Bá. Từ khi Nông trường cà phê Ea Bá giải thể (năm 2017), bản thân ông Phú và nhiều công nhân khác phải tìm cách ổn định cuộc sống, tìm hướng đi cho việc sản xuất nông nghiệp thay cho cây công nghiệp chủ lực cà phê, hồ tiêu, cao su…
 
Ông Trần Ngọc Phú chia sẻ: Lúc đó thực sự khó khăn, mình không biết phải bắt đầu từ đâu. Những ngày rảnh rỗi, mình tìm hiểu thông tin trên internet để học hỏi, tìm hiểu người khác làm ăn. Mình nhận thấy thực tế hiện nay, người tiêu dùng sẵn sàng trả tiền thêm cho thực phẩm sạch và chủ động tìm kiếm các sản phẩm có chứa các thành phần tốt cho sức khỏe. Từ đó, mình suy nghĩ phải trồng các loại nông sản sạch, nông nghiệp hữu cơ.
 
Với ý tưởng ban đầu, ông Trần Ngọc Phú cất công ra Hà Nội học hỏi về nông nghiệp hữu cơ từ các chuyên gia của Viện Nông nghiệp Việt Nam; trực tiếp đến các nhà vườn áp dụng mô hình nông nghiệp hữu cơ ở Bình Phước, Đắk Lắk… Về nhà ông Phú tiếp tục mua thêm nhiều tài liệu để nghiên cứu, học tập.
 
Giữa năm 2017, khu vườn của gia đình ông Phú với khoảng 4 hecta trồng sầu riêng, chanh dây và sachi không sử dụng thuốc diệt cỏ, mà để cỏ mọc tự nhiên, chỉ can thiệp bằng máy cắt để tận dụng nguồn hữu cơ, đồng thời giữ ẩm cho đất trong mùa hạn. Các nguồn phụ phẩm trong nông nghiệp, chăn nuôi như phân chuồng, rác thải vỏ cà phê được gia đình tận dụng làm phân bón. Để phòng bệnh cho cây trồng, ông Phú sử dụng men vi sinh ủ với các loại cá tạp…
 
Giống như nhiều người mới khởi nghiệp, ông Phú thực hiện sản xuất nông sản theo mô hình hữu cơ bằng kiến thức ít ỏi và niềm đam mê. Chính vì thế không ít lần ông đã thất bại rồi lại làm lại từ đầu. Cũng chính từ đó, ông Phú luôn tìm tòi áp dụng các yếu tố hữu cơ và tích lũy kinh nghiệm.
 
Vừa làm việc ông Trần Ngọc Phú vừa giới thiệu cho chúng tôi biết loại phân bón này nhằm bổ sung dinh dưỡng cho cây. Đây là hỗn hợp một loại men vi sinh trộn với nước ủ từ các loại cá được đánh bắt ở lòng hồ thủy điện Sông Hinh cùng vỏ chuối, vỏ cây thanh long… Ông Phú cho rằng, để có được công thức pha phân vi sinh phù hợp với các loại cây trồng phải tìm hiểu kỹ đặc điểm sinh trưởng từng loại cây và chất đất. Cây trồng cũng giống như con người. Ở giai đoạn ăn bột thì phải cho ăn bột. Nếu cứ nhìn thấy nhà này làm nhà kia bắt chước làm theo thì cũng không mang lại hiệu quả.
 
Hiệu quả và sẻ chia
 
Những ngày đầu, khi ông Trần Ngọc Phú mới thực hiện mô hình nông nghiệp hữu cơ, nhiều nông dân ở xã Ea Bar không tin ông sẽ thành công với cách làm “khác người” như vậy. Điều đó càng thôi thúc ông quyết tâm thực hiện để nhiều người tin con đường mình đã chọn là đúng.

Năm 2018, mô hình sản xuất của ông Trần Ngọc Phú bước đầu mang lại hiệu quả. Chỉ với 100 gốc chanh dây, ông Phú có lợi nhuận 20 triệu đồng; với 5.000 m2 cây sachi trồng xen với cây cao su, ông có thu nhập 150 triệu đồng/năm. Bên cạnh đó, vườn sầu riêng 3 năm tuổi không sâu bệnh, phát triển tốt và chuẩn bị cho trái bói.
 
Theo ông Trần Ngọc Phú, có 3 điều khiến mô hình nông nghiệp hữu cơ thành công. Thứ nhất là sản phẩm của gia đình không dùng chất hóa học, người mua chấp nhận giá thành cao hơn so với các sản phẩm khác. Thứ hai, việc khéo léo xen cây ngắn ngày (sachi, chanh dây) với sầu riêng đã hỗ trợ cho nhau theo kiểu lấy ngắn nuôi dài. Thứ ba, để người tiêu dùng yên tâm với chất lượng sản phẩm hạt Sachi, gia đình đã lấy mấu gửi đi kiểm nghiệm. Kết quả cho thấy các chỉ số về omega, canxi, protein đều đảm bảo; không có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Toàn bộ quá trình sản xuất được cập nhật công khai và lưu rõ vào nhật ký. Khi khách hàng hỏi về nguồn gốc có thể chứng minh.
 
Không chỉ làm lợi cho bản thân, với vai trò đảng viên ông Phú luôn vận động người dân trong thôn làm nông nghiệp sạch, chia sẻ kinh nghiệm và kiến thức giúp họ từng bước tiếp cận với loại hình nông nghiệp hữu cơ.
 
Với sự hỗ trợ của ông Trần Ngọc Phú, hơn 2 hecta cây mắc ca trồng xen với cà phê của gia đình anh Trần Đình Mậu được trồng theo phương pháp ứng dụng hữu cơ.
 
Anh Trần Đình Mậu ở thôn Ea Mkeng, xã Ea Bar cho biết: Năm 2019, được sự giúp đỡ của ông Phú, tôi bắt đầu thực hiện mô hình nông nghiệp hữu cơ trên diện tích 2 hecta cây mắc ca của gia đình. Sau 1 năm, tôi nhận thấy hiệu quả của mô hình. Theo đánh giá của nhiều khách hàng, sản phẩm mắc ca sạch tốt hơn so với sản phẩm cùng loại được trồng theo cách thông thường. Bây giờ mọi cây trồng của gia đình đều sử dụng các chế phẩm hữu cơ, vi sinh...
 
Vườn ổi của gia đình bà Phạm Thị Thúy ở buôn Trinh, xã Ea Bar cũng được ông Trần Ngọc Phú hướng dẫn sử dụng vi sinh và hữu cơ để chăm bón. Nếu như trước đây ổi chỉ ra theo mùa thì nay cây cho trái quanh năm. Quả ổi ngọt, ít hạt lại được chăm sóc theo mô hình hữu cơ nên khách hàng ưa chuộng. Bình quân mỗi ngày bà Thúy có thu nhập từ 300 đến 500 nghìn đồng từ bán ổi.
 
Không chỉ chia sẻ với những người dân trong vùng, thông qua các phương tiện thông tin và mạng xã hội, ông Phú còn luôn nhiệt tình chia sẻ cách làm nông nghiệp hữu cơ cho nhiều nông dân khác ở các tỉnh Khánh Hòa, Đắk Lắk, Bình Phước, Cần Thơ, Quảng Trị...
 
Ông Nguyễn Văn Khúc, Bí thư Đảng ủy xã Ea Bar, huyện Sông Hinh nhận xét: Đồng chí Trần Ngọc Phú là nông dân sản xuất tiêu biểu của địa phương. Từ mô hình áp dụng sản xuất nông nghiệp hữu cơ ban đầu, hiện nay, trên địa bàn có khoảng 20 hộ dân từng bước áp dụng mô hình của ông Phú. Địa phương khuyến khích người dân áp dụng mô hình này để có giá trị kinh tế cao hơn và được người tiêu dùng chấp nhận. Hiệu quả từ mô hình thực tế của ông Phú là một kênh tuyên truyền về việc sử dụng các sản phẩm nông nghiệp sạch.
 
Mong ước có một vùng cây ăn trái hữu cơ
 
Chúng tôi theo chân ông Trần Ngọc Phú đến vườn cây ăn trái 4 hecta trồng sầu riêng và bơ sáp của gia đình anh Ma Huy ở buôn Trinh, xã Ea Bar. Nhìn thấy ông Phú cắt cành, tưới phân vi sinh chỗ nhiều, chỗ ít và nói về sự sinh trưởng của từng cây Ma Huy gật gù ra vẻ tâm đắc.
 
Ông Phú thổ lộ: Ma Huy rất kỹ tính, phải thấy hiệu quả của việc trồng cây bằng phương pháp hữu cơ thì mới tham gia. Ở Ea Bar này điều kiện đất đai thổ nhưỡng rất phù hợp với phát triển cây ăn trái. Ước mơ của mình là có thêm nhiều hộ cùng tham gia trồng cây theo mô hình hữu cơ. Sau này khi nhắc đến Ea Bar là người ta nghĩ ngay đến một vùng cây ăn trái ngon, an toàn. Muốn vậy phải vận động các hộ vào hợp tác xã cùng làm, giải quyết được vấn đề sản xuất nhỏ lẻ và đầu ra tiêu thụ.
 
Tháng 8/2019, Hợp tác xã Ea Bar Emi Farm được thành lập. Hợp tác xã có 9 thành viên với diện tích đất canh tác hơn 50 hecta chủ yếu trồng các loại cây ăn trái, cây dược liệu do ông Trần Ngọc Phú làm Giám đốc. Những tưởng thành lập được Hợp tác xã là sẽ thuận lợi trong hoạt động sản xuất nhưng sự thiếu vốn, thiếu năng lực điều hành... vẫn khiến hợp tác xã sẽ gặp nhiều khó khăn.
 
Ông Trần Ngọc Phú tâm sự: Để hợp tác xã hoạt động tốt, khó khăn nhất là năng lực điều hành của mình còn hạn chế. Lâu nay nông dân chỉ quen làm nông, giờ làm quản lý nên gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, nguồn vốn cũng là một cản trở. Định hướng phát triển cây ăn quả hữu cơ phải lâu dài trong khi đó vốn điều lệ của hợp tác xã mới chỉ ở mức 230 triệu đồng, khó có nguồn để đầu tư cho các thành viên... Nếu hợp tác xã không phát triển được, mong ước có một vùng cây ăn trái hữu cơ cũng khó thành.
 
Ông Phạm Trọng Yêm, Phó Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã tỉnh Phú Yên cho biết: Định hướng phát triển của Hợp tác xã Ea Bar Emi Farm là rất tốt với nhiều dịch vụ. Nhưng hiện nay, Hợp tác xã chưa phải là thành viên của Liên minh Hợp tác xã tỉnh Phú Yên nên sự hỗ trợ còn hạn chế. Sắp tới, Liên minh Hợp tác xã sẽ có hướng dẫn để Hợp tác xã làm hồ sơ tham gia vào liên minh. Khi đó, Hợp tác xã sẽ nhận được nhiều hỗ trợ về khoa học công nghệ, xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu, đào tạo nguồn nhân lực và tiếp cận nguồn vốn vay để phát triển bền vững theo chuỗi giá trị...
 
Nông nghiệp hữu cơ đã và đang được nông dân tiếp cận và mở rộng quy mô sản xuất. Thế nhưng chuyện hình thành một vùng sản xuất sạch, cần phải làm nhiều hơn thế. Bên cạnh nỗ lực của những người nông dân như ông Trần Ngọc Phú vẫn cần đến sự trợ lực của nhiều cơ quan chức năng có liên quan.