Trình Chính phủ dự thảo Nghị định ‘hỗ trợ lãi suất 2% với dự án xanh’

Tại Hội thảo “Đa dạng vốn cho phát triển bền vững” diễn ra ngày 15/12, bà Phạm Thị Thanh Tùng cho biết, trong 5 năm qua, dư nợ tín dụng xanh tăng bình quân 21%/năm, cao hơn tốc độ tăng trưởng tín dụng chung của cả nước. Nếu năm 2017 mới chỉ có 15 tổ chức tín dụng (TCTD) ghi nhận có dư nợ tín dụng xanh, hiện con số này đã tăng lên 58 TCTD. Các ngân hàng thương mại (NHTM) sử dụng chính nguồn lực của chính mình để ưu đãi cho vay với lĩnh vực này. 

Theo Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội đã quy định cơ chế hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh vay vốn thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn hoặc áp dụng tiêu chuẩn thông qua Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa và các NHTM. 

“Tới đây, sẽ có thêm nguồn lực từ ngân sách với lĩnh vực này, mở ra cơ hội lớn để tiếp cận vốn ưu đãi, giúp các đơn vị chuyển đổi mô hình kinh doanh bền vững hơn”, bà Phạm Thị Thanh Tùng cho biết. Trước đó, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo NHNN và Bộ Tài chính trình Chính phủ ban hành Nghị định hướng dẫn chính sách hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho các doanh nghiệp, hộ kinh doanh vay vốn thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn áp dụng tiêu chuẩn ESG.

"Chúng tôi đang tích cực hoàn thiện dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách Nhà nước cho các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân, hộ gia đình, cá nhân kinh doanh vay vốn tại các NHT để thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn, áp dụng khung tiêu chuẩn ESG. Hiện dự thảo đã được Bộ Tư  pháp thẩm định và tuần này sẽ trình Chính phủ, dự kiến sẽ có hiệu lực đầu năm tới", bà Phạm Thị Thanh Tùng cho biết. 

Trong khi đó, bà Phạm Thị Thanh Tâm, Phó Vụ trưởng Vụ Các định chế tài chính (Bộ Tài chính) cũng xác nhận, dự thảo  Nghị định hỗ trợ lãi suất 2%/năm doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân thông qua Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ được Bộ trình Chính phủ trong tháng 12/2025. 

Theo NHNN, để tín dụng xanh tăng tốc, ngoài việc ban hành 2 Nghị định hướng dẫn hỗ trợ lãi suất 2%, cần có sự phối hợp đồng bộ của Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) trong ban hành quy định về xác định dự án nào là dự án xanh, dự án tuần hoàn, dự án ESG. Bộ ba văn bản này, nếu được ban hành đồng thời sẽ khơi thông dòng vốn xanh tăng tốc thời gian tới.

Cần hướng dẫn thêm về xác nhận dự án xanh

Việc Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 21/2025/QĐ-TTg quy định bộ tiêu chí môi trường và danh mục phân loại xanh đã tháo gỡ được khó khăn của các ngân hàng. Với bộ tiêu chí rõ ràng, ngân hàng có thể dễ dàng nhận diện, thẩm định và cấp tín dụng xanh chính xác, tránh rủi ro "tẩy xanh" (greenwashing); đồng thời, giúp các doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận các ưu đãi của Nhà nước... 

Mặc dù vậy, đại diện các doanh nghiệp và cơ quan quản lý cho rằng, Quyết định 21 cần, nhưng chưa đủ. Quyết định 21 mới đưa ra danh mục 45 loại hình dự án thuộc 7 lĩnh vực trọng điểm (năng lượng, giao thông, xây dựng, nước, nông nghiệp, công nghiệp chế biến, dịch vụ môi trường) được công nhận "dự án xanh", đủ điều kiện tiếp cận tín dụng xanh và các ưu đãi khác.

Quyết định 21 cũng quy định, cơ quan xác nhận dự án xanh (thuộc danh mục phân loại xanh) có thể là Cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền (trong quá trình thẩm định ĐTM/cấp giấy phép môi trường) hoặc Tổ chức xác nhận độc lập đạt chuẩn quốc tế (ISO/IEC 17029:2020).

Liên quan đến triển khai Quyết định 21, theo bà Phạm Thị Thanh Tùng, các dự án xanh phải được công bố trên cổng thông tin của Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Đây là cơ sở dữ liệu quan trọng để các ngân hàng làm căn cứ cho vay xanh. Tuy nhiên, đến nay cơ sở dữ liệu này vẫn chưa có. Chỉ khi cơ sở dữ liệu được hoàn thiện, cập nhật đầy đủ, ngân hàng mới dễ dàng thống kê được cho vay xanh, đẩy mạnh tín dụng xanh thuận lợi, minh bạch.

Ngân hàng "khát" dữ liệu dự án xanh

Là một trong những ngân hàng có dư nợ tín dụng xanh lớn nhất hệ thống, song đại diện Agribank cho biết, ngân hàng đang gặp khó khăn vì thiếu cơ sở dữ liệu chuẩn về dự án xanh; năng lực ESG của doanh nghiệp còn hạn chế và kiến nghị cần thêm cơ chế khuyến khích tín dụng xanh.

Theo ông Vương Văn Quý, Phó Trưởng ban Chính sách tín dụng, với vai trò chủ lực trong đầu tư phát triển "Tam nông", Agribank đã sớm xác định tăng trưởng xanh góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững là nhiệm vụ trọng tâm trong chiến lược kinh doanh. Agribank không chỉ cung ứng vốn, mà còn đồng hành cùng Chính phủ và NHNN trong việc hiện thực hóa Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030.

Tính đến quý III/2025, tổng dư nợ tín dụng xanh của Agribank đạt 28.355 tỷ đồng, với gần 40.000 khách hàng. Cơ cấu tín dụng xanh của Agribank phản ánh rõ nét định hướng ưu tiên cho phát triển bền vững: Năng lượng tái tạo, năng lượng sạch (hơn 53%), lâm nghiệp bền vững (hơn 24%), nông nghiệp xanh (hơn 21%)... 

Để khơi thông mạnh mẽ hơn nữa dòng vốn cho phát triển bền vững, ông Vương Văn Quý cho rằng, cần xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về phát thải, năng lượng, đa dạng sinh học.

Đặc biệt, ngân hàng đã triển khai nhiều gói tín dụng quy mô lớn, lãi suất ưu đãi để "khơi thông" dòng vốn xanh như gói 50.000 tỷ đồng với lãi suất ưu đãi giảm từ 0,5 - 1,5%/năm cho các doanh nghiệp, hợp tác xã ứng dụng công nghệ cao; tiên phong cho vay Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao, phát thải thấp; triển khai 3 chương trình tín dụng dành riêng cho khách hàng doanh nghiệp và cá nhân với tổng quy mô 42.000 tỷ đồng để tài trợ cho các dự án, phương án sản xuất kinh doanh sản phẩm dịch vụ thuộc lĩnh vực xanh, giao thông xanh...

Cùng với tăng tốc cho vay xanh, Agribank cũng triển khai các chương trình hợp tác, giải pháp góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững như: Xây dựng Khung ESG nội bộ, tích hợp các tiêu chí môi trường - xã hội - quản trị vào thẩm định tín dụng; Quản lý rủi ro môi trường: Tuân thủ Thông tư 17/2022/TT-NHNN, Agribank đã tích hợp quy trình đánh giá rủi ro môi trường vào hoạt động cấp tín dụng, đảm bảo dòng vốn không chảy vào các dự án gây hại cho môi trường..

Đặc biệt, để huy động nguồn lực cho vay xanh, thời gian qua, Agribank đã tích cực mở rộng hợp tác với WB, ADB, JICA, EU về vốn ưu đãi và hỗ trợ kỹ thuật. Để khơi thông mạnh mẽ hơn nữa dòng vốn cho phát triển bền vững, ông Vương Văn Quý cho rằng, trước hết cần xây dựng cơ sở dữ liệu Quốc gia về phát thải, năng lượng, đa dạng sinh học, mở cho doanh nghiệp và tổ chức tài chính sử dụng khi đánh giá dự án. Đồng thời, phải chuẩn hóa quy định về đo lường, kiểm kê phát thải khí nhà kính.

Bên cạnh đó, để đa dạng hóa nguồn vốn xanh, cần sớm hoàn thiện khung pháp lý cho trái phiếu xanh theo tiêu chuẩn quốc tế (như Green Bond Principles); khuyến khích Sở Giao dịch Chứng khoán (HNX/HOSE) phát triển thị trường thứ cấp để tăng thanh khoản; các bộ, ngành cùng vào cuộc và tham gia thỏa thuận đàm phán với các đối tác quốc tế để tiêu chuẩn của Việt Nam tiệm cận với tiêu chuẩn của quốc tế...