Thị trường M&A 2024: Sức hút từ các thương vụ lớn và sự trỗi dậy của doanh nghiệp Việt

Sôi động các thương vụ M&A lớn

Tại Diễn đàn Mua bán - Sáp nhập Việt Nam 2024 (M&A Vietnam Forum 2024) lần thứ 16 do Báo Đầu tư tổ chức chiều ngày 27/11 tại TP Hồ Chí Minh, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Đức Tâm cho biết, trong 10 tháng năm 2024, Việt Nam đã thu hút được gần 27,3 tỷ USD vốn đầu tư nước ngoài (tăng 1,9% so với năm trước) và đã thực hiện khoảng 19,6 tỷ USD (tăng 8,8%). Đáng chú ý, nhiều dự án lớn ở các lĩnh vực bán dẫn, năng lượng như sản xuất pin, tế bào quang điện, thanh silic, sản xuất linh kiện... được đầu tư mới hoặc mở rộng vốn.

“Đặc biệt, Việt Nam đang có nhiều lợi thế để nắm bắt cơ hội không thể tốt hơn trong thu hút đầu tư lĩnh vực công nghiệp tiên phong như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, năng lượng sạch... và khẳng định mình đã sẵn sàng cho sự phát triển của các ngành này”, Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm nói.

Theo tổng hợp từ KPMG, trong 10 tháng năm 2024, thị trường M&A tại Việt Nam đạt tổng giá trị giao dịch 3,2 tỷ USD, với hơn 220 thương vụ, tăng 45,9% (so với mức giảm 11,3% trong tổng giá trị giao dịch của Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Singapore và Philippines). Trong đó, giá trị trung bình của thương vụ là 56,3 triệu USD và giá trị cao nhất của thương vụ là 982 triệu USD. Đáng chú ý, có đến 88% giá trị giao dịch đến từ ngành bất động sản, tiêu dùng thiết yếu, công nghiệp.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm, thị trường M&A Việt Nam vẫn đang có xu hướng chậm lại. Cụ thể, 10 tháng qua, chỉ có 2.669 giao dịch góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài với tổng giá trị vốn góp đạt hơn 3,68 tỷ USD, tương ứng giảm 10,4% về số lượt và giảm 29% về giá trị so với cùng kỳ.

“Tất nhiên, sự trầm lắng này chỉ là vấn đề mang tính thời điểm do xu hướng chung của thị trường toàn cầu, kinh tế thế giới vẫn chưa hoàn toàn phục hồi sau đại dịch và biến động địa chính trị trên thế giới. Kinh tế Việt Nam nói chung, thị trường M&A Việt Nam nói riêng, vẫn luôn được các nhà đầu tư nước ngoài đánh giá là một thị trường an toàn, hấp dẫn, giàu tiềm năng, là nơi có thể đặt niềm tin vào tiềm năng tăng trưởng cũng như cơ hội đầu tư”, Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm đánh giá.

Mặt khác, việc gia tăng số lượng các thương vụ M&A tại Việt Nam trong thời gian qua cũng phản ánh sự trưởng thành của thị trường và tiềm năng của nền kinh tế vì không chỉ có các thương vụ lớn mà còn có sự tham gia mạnh mẽ của các nhà đầu tư trong nước. Điều này cho thấy, xu hướng gia tăng sự liên kết và hội nhập của các doanh nghiệp trong nước với các đối tác quốc tế.

Có thể thấy, trong năm 2024, thị trường M&A tại Việt Nam tiếp tục chứng kiến một làn sóng các thương vụ lớn, chủ yếu tập trung ở các ngành nghề có tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ như công nghệ, bất động sản và tiêu dùng. Theo số liệu từ Mergermarket, tổng giá trị các thương vụ M&A tại Việt Nam trong năm 2024 đạt hơn 2,5 tỷ USD, tăng 18% so với năm 2023.

Các thương vụ tiêu biểu phải kể đến vụ thâu tóm VinCommerce của Masan Group với giá trị lên đến 1,1 tỷ USD và thương vụ thương mại điện tử Tiki được sự đầu tư mạnh mẽ từ các quỹ đầu tư quốc tế. Đây là những thương vụ có giá trị lớn nhất trong năm nay, làm nổi bật xu hướng đầu tư vào các lĩnh vực tiêu dùng và công nghệ tại Việt Nam.

Theo các chuyên gia, sự gia tăng số lượng các thương vụ M&A trong năm 2024 được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố, bao gồm nhu cầu tái cấu trúc, mở rộng thị phần và tối ưu hóa chuỗi cung ứng. Ngoài ra, việc Chính phủ Việt Nam đưa ra các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và cải cách hành chính cũng góp phần tạo ra môi trường thuận lợi cho các giao dịch M&A.

“Thị trường M&A ở Việt Nam đang trở thành một điểm đến hấp dẫn không chỉ với các nhà đầu tư quốc tế mà còn với các nhà đầu tư trong nước. Các doanh nghiệp lớn đang tận dụng cơ hội để mở rộng mạng lưới và tìm kiếm đối tác chiến lược”, ông Lê Trọng Minh, Tổng biên tập Báo Đầu tư, Trưởng ban tổ chức Diễn đàn M&A Việt Nam 2024 chia sẻ.

Sự trỗi dậy của các doanh nghiệp trong nước

Trong bối cảnh thị trường M&A năm 2024 trở nên ngày càng sôi động, một xu hướng đáng chú ý là sự tham gia chủ động và mạnh mẽ của các doanh nghiệp trong nước. Không còn chỉ là đối tượng bị thâu tóm, các doanh nghiệp Việt Nam đang vươn lên trở thành những “tay chơi” thực sự trên thị trường M&A, đặc biệt là trong bối cảnh nền kinh tế chuyển mình và các doanh nghiệp cần gia tăng sức cạnh tranh, mở rộng quy mô hoạt động.

Các tập đoàn lớn như Masan, Thaco hay Viettel đã có những bước đi chiến lược mạnh mẽ qua các thương vụ M&A, không chỉ dừng lại ở việc mua lại các doanh nghiệp trong nước mà còn gia tăng sự hiện diện ở các thị trường quốc tế. Một ví dụ nổi bật là thương vụ Masan mua lại VinCommerce, với tổng giá trị lên đến 1,1 tỷ USD, cho thấy tham vọng mở rộng thị phần và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nội tại Việt Nam. Thương vụ này không chỉ là động thái tái cấu trúc mà còn là chiến lược phát triển hệ sinh thái tiêu dùng của Masan, đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng trong nước.

Thaco cũng là một ví dụ điển hình về sự trỗi dậy của các doanh nghiệp nội trong các thương vụ M&A. Tập đoàn này đã mở rộng đầu tư mạnh mẽ vào các công ty trong ngành chế biến thực phẩm và ô tô, trong đó có thương vụ mua lại công ty chế biến thực phẩm, giúp Thaco củng cố vị thế tại thị trường tiêu dùng trong nước và tăng cường sự kiểm soát chuỗi cung ứng. Việc mở rộng vào các ngành công nghiệp chế biến thực phẩm giúp Thaco nâng cao giá trị gia tăng sản phẩm và cạnh tranh hiệu quả hơn với các đối thủ quốc tế.

Theo báo cáo từ KPMG, tỷ lệ các thương vụ M&A có sự tham gia của các doanh nghiệp trong nước trong năm 2024 đạt 40%, cao hơn đáng kể so với các năm trước. Điều này phản ánh rõ sự trưởng thành trong tư duy chiến lược của các doanh nghiệp Việt Nam. M&A đã trở thành công cụ quan trọng giúp các doanh nghiệp đổi mới công nghệ, mở rộng quy mô, phát triển sản phẩm và gia tăng sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Chuyên gia kinh tế Phan Minh Hòa chia sẻ: “Các doanh nghiệp Việt Nam đang dần nhận thức rõ về vai trò của M&A trong việc nâng cao năng lực tài chính, đổi mới công nghệ và mở rộng thị trường. Đây là cơ hội không chỉ để củng cố vị thế trong nước mà còn để gia tăng sự hiện diện quốc tế”.

Các doanh nghiệp trong ngành công nghệ như VNG, FPT hay Moca đang tích cực tìm kiếm đối tác chiến lược trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain và fintech. Thông qua các thương vụ M&A, họ có thể nhanh chóng tiếp cận công nghệ tiên tiến, mở rộng phạm vi hoạt động và tăng trưởng bền vững.

Ngoài các tập đoàn lớn, sự tham gia của các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng góp phần làm cho thị trường M&A trở nên đa dạng và sôi động hơn. Các doanh nghiệp trong các lĩnh vực như nông nghiệp, dược phẩm và logistics đang chủ động tìm kiếm cơ hội hợp tác chiến lược qua M&A để nâng cao năng lực và mở rộng phạm vi thị trường. Những thương vụ nhỏ nhưng chiến lược này giúp các doanh nghiệp tối ưu hóa hoạt động kinh doanh và tạo ra mạng lưới đối tác rộng lớn, từ đó nâng cao uy tín trên thị trường.

Như vậy, không chỉ những thương vụ lớn mà cả các hợp tác chiến lược của các doanh nghiệp vừa và nhỏ đều đóng góp vào sự phát triển mạnh mẽ của thị trường M&A tại Việt Nam. Đây là tín hiệu tích cực cho nền kinh tế, khi các doanh nghiệp trong nước ngày càng chủ động hơn trong việc tìm kiếm cơ hội hợp tác và sáp nhập, khẳng định sự trưởng thành và sức mạnh ngày càng lớn của khu vực doanh nghiệp nội.