Kiểm tra sản phẩm gỗ ván ép phủ phim đảm bảo chất lượng trước khi xuất khẩu tại nhà máy của Công ty Công ty Lâm sản Lạng Sơn. Ảnh: Vũ Sinh/TTXVN
Nỗ lực đạt mục tiêu tăng trưởng
Trong bối cảnh dịch COVID-19 vẫn còn phức tạp, lây lan nhanh, cộng thêm tình hình kinh tế, chính trị thế giới biến động khó lường, bức tranh kinh tế - xã hội quý I/2022 của Việt Nam cho thấy mức tăng trưởng khá trên các lĩnh vực.
Theo bà Nguyễn Thị Hương - Tổng cục trưởng TCTK, tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý I/2022 ước tăng 5,03% so với cùng kỳ năm ngoái. Đặc biệt, sản xuất công nghiệp khởi sắc, các doanh nghiệp đã chủ động hơn về lao động và kế hoạch sản xuất kinh doanh và khắc phục khó khăn để phục hồi, mở rộng sản xuất. Hoạt động thương mại và dịch vụ tháng 3/2022 khá sôi động, với tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 2,9% so với tháng trước và tăng 9,4% so với cùng kỳ năm trước. Hoạt động xuất, nhập khẩu hàng hóa hồi phục mạnh trong tháng 3/2022 với tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa ước đạt 66,73 tỷ USD, tăng 36,8% so với tháng trước và tăng 14,7% so với cùng kỳ năm trước.
Quý I/2022, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa đạt 176,35 tỷ USD, tăng 14,4% so với cùng kỳ năm 2021; trong đó, xuất khẩu tăng 12,9%; nhập khẩu tăng 15,9%. Cán cân thương mại hàng hóa quý I/2022 ước tính xuất siêu 809 triệu USD. Lạm phát được kiểm soát, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân quý I/2022 tăng 1,92% so với cùng kỳ năm trước; lạm phát cơ bản tăng 0,81%.
Trong bối cảnh nhiều quốc gia trên thế giới đang gánh chịu cơn “bão giá” chưa từng có trong vài chục năm qua, đại diện TCTK cho rằng: Có được kết quả trên là nhờ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự chỉ đạo, điều hành kịp thời, quyết liệt, sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và nỗ lực của các cấp, các ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân. "Các cơ quan Trung ương và địa phương đã thích ứng an toàn, linh hoạt phòng chống dịch COVID-19 hiệu quả, tỷ lệ bao phủ vaccine cho người dân cao nhằm quyết tâm phục hồi kinh tế-xã hội nhanh và bền vững," bà Nguyễn Thị Hương phân tích.
Theo ông Lê Trung Hiếu - Vụ trưởng Vụ Hệ thống tài khoản quốc gia (TCTK), cơ hội tăng trưởng của Việt Nam trong thời gian tới vẫn khả quan. “Động lực tăng trưởng thời gian tới tiếp tục từ những ngành thế mạnh như: Nông nghiệp, công nghiệp, đặc biệt công nghiệp chế biến, chế tạo do cầu thế giới và thị trường khôi phục, các hoạt động bán buôn, bán lẻ, vui chơi giải trí tăng cao...", ông Lê Trung Hiếu cho biết.
Còn TS Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng TCTK cho rằng: Với việc tích cực triển khai các chính sách hỗ trợ phục hồi nền kinh tế, đặc biệt Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội là cơ sở để kỳ vọng nền kinh tế Việt Nam và kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp sẽ tiếp tục phục hồi và tăng trưởng nhanh hơn trong thời gian tới. “Cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine có thể ảnh hưởng đến kinh tế Việt Nam trong ngắn hạn, song trong trung và dài hạn, Việt Nam vẫn được đánh giá tăng trưởng ổn định. Tuy nhiên, nền kinh tế trong nước có thể chịu tác động của lạm phát khi giá dầu lên quá cao từ cuộc chiến kéo dài”, ông Nguyễn Bích Lâm nhận định.
Để đạt mục tiêu tăng trưởng 6,5%, cần sự chung sức, đồng lòng của Chính phủ, doanh nghiệp và người dân. Theo Tổng cục trưởng TCTK, nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu là tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 128/NQ-CP quy định tạm thời “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19” đồng thời triển khai đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả các nhiệm vụ trong Nghị quyết số 11/NQ-CP về chương trình hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế năm 2022 - 2023, trong đó đặc biệt bảo đảm giải ngân hết 100% số vốn đầu tư công được giao tạo động lực thúc đẩy kinh tế.
Kiên trì giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát giá cả, thị trường, bảo đảm nguồn cung, lưu thông hàng hóa và các cân đối lớn của nền kinh tế, liên tục cập nhật các kịch bản dự báo về tăng trưởng, lạm phát để chủ động điều hành ứng phó với các tình huống phát sinh. "Thúc đẩy sản xuất trong nước tiến tới tự chủ về nguồn cung nguyên nhiên vật liệu trong nước; đồng thời đẩy nhanh các dự án về điện đảm bảo đáp ứng nhu cầu khi sản xuất tăng cũng như nhu cầu của người dân nhất là trong những tháng hè sắp tới; đẩy mạnh thị trường nội địa, thúc đẩy xuất khẩu bền vững, tháo gỡ rào cản, tạo thuận lợi cho tiêu thụ trong nước và xuất khẩu nông, lâm, thủy sản; khẩn trương khôi phục thị trường du lịch, tạo thuận lợi cho lưu chuyển hành khách quốc tế, trong nước", Tổng cục trưởng TCTK đề xuất.
Giải pháp tiếp theo được lãnh đạo TCTK nhấn mạnh là đẩy mạnh cải cách hành chính, tháo gỡ các điểm nghẽn, rào cản, vướng mắc cản trở hoạt động sản xuất kinh doanh; tích cực và đẩy nhanh hơn việc hỗ trợ chuyển đổi số cho doanh nghiệp Việt Nam.
Áp lực lạm phát những tháng cuối năm
Theo ý kiến của các chuyên gia kinh tế, nền kinh tế Việt Nam có độ mở lớn nên chịu tác động đan xen nhiều mặt bởi tình hình chính trị thế giới phức tạp, khó lường. Kinh tế toàn cầu phục hồi cho thấy dấu hiệu chậm lại. Cùng với đó, giá các mặt hàng thiết yếu tăng cao, nguy cơ lạm phát hiện hữu. Việc triển khai các chương trình hỗ trợ phục hồi kinh tế 2022 - 2023 để chủ động trong phòng chống dịch COVID-19 và hỗ trợ kịp thời cho phục hồi, phát triển bền vững kinh tế - xã hội là rất cần thiết trong điều kiện hiện nay, nhưng cũng sẽ làm gia tăng áp lực lên lạm phát.
“Do vậy, các gói kích thích kinh tế này phải được triển khai một cách đồng bộ với các chính sách về tài khóa, tiền tệ và công tác quản lý, giám sát phải chặt chẽ, chính sách hỗ trợ cần sát với thực tiễn, công khai, minh bạch. Tín dụng của nền kinh tế cũng phải đảm bảo đáp ứng được vốn cho nền kinh tế tăng trưởng; trong đó tập trung vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, cần kiểm soát chặt chẽ đối với các lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro. Việc thực hiện tốt các chính sách sẽ giúp thúc đẩy được tăng trưởng kinh tế và kiểm soát được lạm phát theo mục tiêu đề ra”, bà Nguyễn Thị Hương cho biết.
Theo bà Nguyễn Thu Oanh - Vụ trưởng Vụ thống kê giá (TCTK), kinh tế Việt Nam tiếp tục đà tăng trưởng trong điều kiện bình thường mới, nhu cầu sản xuất hàng hóa phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu cùng với tác động của giá hàng hóa thế giới đã đẩy giá một số hàng hóa tăng lên. Nhưng nhìn chung, mặt bằng giá vẫn cơ bản được kiểm soát tốt.
CPI quý I/2022 tăng 1,92% so với cùng kỳ năm trước, tuy cao hơn mức tăng 0,29% của quý I/2021 nhưng thấp hơn mức tăng của quý I các năm 2017 - 2020. "Lạm phát của Việt Nam được kiểm soát tốt do nhóm hàng hóa trong rổ hàng hóa CPI khác nhau ở từng quốc gia. Chẳng hạn, dầu khí - vốn chiếm tỷ trọng lớn trong rổ hàng hóa CPI của Mỹ và châu Âu - tăng giá mạnh vì nhu cầu phục hồi và xung đột Nga - Ukraine", bà Nguyễn Thu Oanh giải thích.
Trong khi đó, lương thực, thực phẩm chiếm tỷ trọng lớn trong rổ hàng hóa CPI của Việt Nam. Sản xuất và cung ứng lương thực, thực phẩm của Việt Nam vẫn dồi dào, đáp ứng được nhu cầu của người dân. Theo đó, giá thịt lợn đã giảm 2,72% so với tháng trước (làm CPI chung giảm 0,09 điểm phần trăm), trong đó khu vực thành thị giảm 3,11%; khu vực nông thôn giảm 2,45%; giá dịch vụ giáo dục giảm 4,24% do một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương miễn giảm học phí từ học kỳ I năm học 2021-2022 do ảnh hưởng của dịch COVID-19, làm CPI giảm 0,23 điểm phần trăm; giá thuê nhà ở giảm 15,14% do nhiều hộ gia đình giảm giá hỗ trợ người thuê nhà trong tình hình COVID-19 phức tạp, làm CPI giảm 0,07 điểm phần trăm.
Không chỉ vậy, các chính sách trong thời gian qua được ban hành kịp thời giúp ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và người dân, giảm áp lực đáng kể lên mặt bằng giá như giảm thuế giá trị gia tăng với một số nhóm hàng hóa, dịch vụ từ 10% xuống còn 8% từ ngày 1/2; giảm 50% mức thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu bay; giảm mức thu 37 khoản phí, lệ phí trong 6 tháng đầu năm 2022.
Tuy nhiên việc đạt mục tiêu lạm phát khoảng 4% năm 2022 của Quốc hội là một thử thách không dễ dàng. Chính vì vậy, theo Tổng cục Thống kê, công tác quản lý, điều hành giá trong thời gian tới cần tiếp tục thực hiện một cách thận trọng, chủ động và linh hoạt nhằm bảo đảm kiểm soát tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng bình quân năm 2022 ở mức khoảng 4% theo mục tiêu Quốc hội đề ra.