Hiệp định UKVFTA: Đòn bẩy vững chắc cho doanh nghiệp Việt

Đóng góp vào kết quả này, Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Vương quốc Anh (UKVFTA) đóng vai trò đòn bẩy vững chắc, nhờ được giảm thuế nhập khẩu về 0% sau ngày 1/1/2021. Qua đó, nhiều sản phẩm có lợi thế cạnh tranh vượt trội tại thị trường Anh so với sản phẩm cùng loại của Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia, Indonesia và nhiều nước khác.

Thông tin này được Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh chia sẻ tại Hội nghị "Năm đầu tiên thực thi UKVFTA: Thành tựu nổi bật và Định hướng sắp tới" do Bộ Công Thương phối hợp với Đại sứ quán Vương quốc Anh tại Việt Nam tổ chức chiều 15/3 tại Hà Nội theo hình thức trực tiếp và trực tuyến.

Hội nghị là cơ hội để các cơ quan quản lý, cộng đồng doanh nghiệp trao đổi, đánh giá những thành tựu đã đạt được và khó khăn, thách thức trong năm đầu tiên thực thi Hiệp định UKVFTA để xác định được các giải pháp, định hướng thực thi và tận dụng hiệu quả hơn trong thời gian tới.

Số liệu từ Bộ Công Thương cho thấy, sau một năm UKVFTA có hiệu lực tạm thời, trao đổi thương mại giữa Việt Nam và Anh tăng trưởng tốt. Năm 2021 kim ngạch song phương Việt Nam - Anh đạt 6,61 tỷ USD, tăng trưởng 17,24%; trong đó Việt Nam xuất khẩu sang Vương quốc Anh tăng 16,4% còn Vương quốc Anh xuất khẩu sang Việt Nam tăng 24%.

Dù đối mặt với diễn biến phức tạp của đại dịch COVID-19, gây gián đoạn không nhỏ đến chuỗi cung ứng xuất nhập khẩu cũng như các hoạt động kinh tế thương mại khác, song kim ngạch thương mại hàng hóa hai chiều giữa Việt Nam và Vương Quốc Anh vẫn tăng trưởng hai con số.

Đáng lưu ý, hầu hết mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Anh đều tăng trưởng tốt. Dẫn đầu tốc độ tăng trưởng lần lượt là các mặt hàng sắt thép, cao su, nông sản, sản phẩm mây, tre, cói và thảm, hạt tiêu, phương tiện vận tải và phụ tùng, gốm sứ, máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng khác.

Hơn nữa, trong năm 2021, đã có 48 dự án đầu tư trực tiếp từ Vương quốc Anh vào Việt Nam, với số vốn đăng ký cấp mới đạt hơn 53 triệu USD, tăng 157% so với năm 2020 và duy trì đầu tư trực tiếp của Vương quốc Anh vào Việt Nam ở mức 4 tỷ USD. Hiện nay, Vương quốc Anh đang nằm trong nhóm 12 nước có vốn đầu tư trực tiếp lớn nhất tại Việt Nam.   

Số liệu này cho thấy UKVFTA thực sự là con đường cao tốc hai chiều, giúp thúc đẩy trao đổi thương mại song phương giữa hai nước theo hướng ngày càng cân bằng hơn.

Thứ trưởng Trần Quốc Khánh nhấn mạnh: Hiệp định UKVFTA được kỳ vọng giúp Việt Nam đẩy nhanh quá trình cải cách thể chế, cải thiện môi trường đầu tư theo hướng hiện đại, minh bạch và tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp.

Ngay năm đầu tiên hiệp định có hiệu lực, nhiều sản phẩm hàng hóa của Việt Nam, nhất là nông sản đã tận dụng được ưu đãi thuế quan khi xuất khẩu sang Anh. Hơn nữa, nhiều mặt hàng của Việt Nam tăng trưởng tốt như hạt tiêu, rau quả… đã có kim ngạch xuất khẩu tăng tốt.

Ngoài ra, trong hiệp định cũng dành cho Việt Nam hạn ngạch thuế quan bổ sung, nhập khẩu miễn thuế một số hàng hóa bổ sung vào thị trường Anh cũng như nhiều sản phẩm được bảo hộ đã tạo tiền đề cho các sản phẩm này thâm nhập sâu vào thị trường này.

Theo Thứ trưởng Trần Quốc Khánh, thời gian qua, Nhà nước, Chính phủ đã ban hành chương trình hành động để bộ ngành thực thi; trong đó, có hỗ trợ doanh nghiệp.

Vì vậy, doanh nghiệp cần chủ động nghiên cứu nội dung của hiệp định, sau đó tìm hiểu quy định của Vương quốc Anh với hàng nhập khẩu, qua đó, hoàn thiện sản phẩm hàng hóa để đáp ứng yêu cầu và thường xuyên nâng cao sức cạnh tranh của hàng hóa.

Đáng lưu ý, sau khi rời khỏi Liên minh châu Âu, Vương quốc Anh đang tích cực đàm phán các hiệp định thương mại tự do với nhiều đối tác trên thế giới; trong đó, có một số nước ASEAN. Chính vì vậy, lợi thế cạnh tranh của Việt Nam đang có sẽ sớm mất đi nếu Vương quốc Anh có hiệp định với các quốc gia khác. Do đó, doanh nghiệp cần nhanh chóng thâm nhập vào thị trường này bởi tiềm năng  và cơ hội của thị trường này còn rất lớn.

Chia sẻ thêm tại hội nghị, ông Lương Hoàng Thái, Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương) cho biết: Dư địa hợp tác giữa Việt Nam và Anh còn rất lớn bởi hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang Anh chiếm chưa đến 1% trong tổng số  hàng nhập khẩu vào Anh. Ở chiều ngược lại, hàng hóa xuất khẩu của Anh cũng chiếm phần nhỏ trong lượng nhập khẩu của Việt Nam. Vì vậy, trong bối cảnh dịch COVID-19, doanh nghiệp cần đẩy mạnh tiếp cận thị trường thông qua online.

Tuy nhiên, dù tiếp cận thị trường theo phương thức truyền thống hay online, UKVFTA vẫn là Hiệp định Thương mại tự do thế hệ mới. Do đó, doanh nghiệp không chỉ quan tâm đến chất lượng hàng hóa, giá cả mà cần quan tâm đến quy định vệ sinh an toàn thực phẩm, quy định phát triển bền vững. Mặc dù vậy, Bộ Công Thương khuyến nghị doanh nghiệp Việt Nam cần nhanh chóng tận dụng cơ hội từ UKVFTA mang lại; trong đó, doanh nghiệp phải tổ chức sản xuất theo tiêu chuẩn Anh và châu Âu.

Cùng với đó, doanh nghiệp cần chủ động xây dựng và phát triển quan hệ bạn hàng với các Tập đoàn phân phối lớn như Tesco, Sainburry, Whole Foods, Waitrosse, Mark & Spencers, Liddle, Cosco, Aldi, Strada, Westmill.

Đặc biệt, doanh nghiệp cần chú trọng trong công nghệ bảo quản và vận chuyển nông sản bằng đường biển; sử dụng tốt chính sách tín dụng ưu đãi và dịch vụ đánh giá, xác minh tín nhiệm khách hàng của các ngân hàng Anh.

Hiện tại, Vương quốc Anh là đối tác thương mại lớn thứ 9 của Việt Nam, tuy nhiên, kim ngạch hai chiều vẫn ở mức khá khiêm tốn so với tiềm năng thực tế của hai nước.

TS Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập VCCI phân tích: Trong năm 2021, Việt Nam đã trải qua giai đoạn rất khó khăn trong việc phòng chống đại dịch COVID-19 và đã khiến chuỗi cung ứng bị đứt gãy. Thế nhưng, nhờ tác động của UKVFTA, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Vương quốc Anh vẫn ghi nhận sự tăng trưởng mạnh, đây chính là điểm sáng rất tích cực.

Đáng lưu ý, có 2 lý do khiến UKVFTA ghi điểm trong năm 2021. Thứ nhất, trước khi UKVFTA có hiệu lực (1/1/2021), các doanh nghiệp, các cơ quan quản lý tại Việt Nam đã có trước 5 tháng để thực hiện theo các quy định được nêu trong Hiệp định.

“Các doanh nghiệp, cơ quan quản lý tại Việt Nam đã có 5 tháng chuẩn bị, làm quen và thực hiện theo các quy định trong Hiệp định. Vì vậy, khi hiệp định này có hiệu lực, các doanh nghiệp đã có đà tăng trưởng rất tốt”, bà Nguyễn Thị Thu Trang chia sẻ.

Hơn nữa, theo bà Nguyễn Thị Thu Trang, trong các hiệp định thương mại khác, Việt Nam phải đối mặt với sự cạnh tranh 2 chiều. Tuy nhiên, với Vương quốc Anh, gần như không có sự cạnh tranh lẫn nhau, thay vào đó là sự cộng hưởng thương mại.

Đơn cử, Việt Nam rất cần phát triển ngành dược thì Vương quốc Anh hỗ trợ rất tốt ngành này. Ngược lại, Việt Nam là quốc gia xuất khẩu dệt may, Vương quốc Anh lại là nước nhập khẩu. Đây chính là ưu điểm hiếm có của UKVFTA.

Đồng tình với nhận định này, đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp Anh Quốc tại Việt Nam đánh giá: Ngay trong bối cảnh đại dịch COVID-19 ảnh hưởng xấu tới 2 nước, vẫn có rất nhiều hợp đồng được ký kết.

Các doanh nghiệp Anh cũng đánh giá rất cao môi trường kinh doanh tại Việt Nam ở các lĩnh vực tài chính, giáo dục, năng lượng, công nghệ cao, dược phẩm và y tế. Đây chính là những điểm sáng hợp tác giữa hai nước và trong thời gian tới sẽ phát triển mạnh mẽ.

Nghị sĩ Graham Stuart, đặc phái viên thương mại của Thủ tướng Anh phụ trách Lào, Việt Nam và Campuchia nhấn mạnh: Ngoài các lĩnh vực nêu trên, mảng điện gió ngoài khơi đang được kỳ vọng là cầu nối hợp tác giữa hai nước.

“Vương quốc Anh có thế mạnh và kinh nghiệm về năng lượng tái tạo; trong đó có điện gió ngoài khơi, chúng tôi sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm với Việt Nam để thúc đẩy thương mại giữa hai nước," Nghị sĩ Graham Stuart cho hay.

Tại hội nghị, các chuyên gia của Việt Nam và Vương quốc Anh đã tập trung đánh giá những cơ hội tăng trưởng cho quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Vương quốc Anh, đồng thời nêu bật những kết quả đã đạt được và định hướng tận dụng hiệu quả Hiệp định UKVFTA.

Đặc biệt, tại phiên thảo luận, các chuyên gia đại diện cho các Hiệp hội doanh nghiệp, ngành hàng của Việt Nam và Vương quốc Anh và đại diện các đơn vị liên quan thuộc Bộ Công Thương đã trao đổi, tháo gỡ những vướng mắc cho doanh nghiệp. Thông qua việc giải đáp những tình huống thực tế mà một số doanh nghiệp hiện đang gặp phải trong quá trình xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Vương quốc Anh.

Trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan của Việt Nam và Vương quốc Anh tổ chức các hoạt động đa dạng khác để góp phần tích cực vào việc xây dựng các chính sách thiết thực và hiệu quả nhằm giúp cộng đồng doanh nghiệp tận dụng tối đa cơ hội từ Hiệp định UKVFTA.