Chuyển biến nhờ chuyển đổi số
Là đơn vị tiên phong trong chuyển đổi số của Hà Nội, Hợp tác xã Rau quả sạch Chúc Sơn (huyện Chương Mỹ) đã gặt hái được thành công trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Ông Hoàng Văn Thám, Giám đốc Hợp tác xã cho biết: Từ năm 2016, Hợp tác xã đã tìm hiểu và thực hiện chuyển đổi số trong 2 lĩnh vực là: Ứng dụng trạm cảnh báo thời tiết iMetos và Cụm công nghệ eGap. Trạm cảnh báo thời tiết iMetos giúp nông dân quản lý, giám sát sản xuất, điều chỉnh kế hoạch xuống giống, quy trình chăm sóc rau kịp thời khi thời tiết biến động. Còn công nghệ số eGap giúp hợp tác xã thực hiện việc truy xuất nguồn gốc điện tử cho từng hộ trồng rau, từng thửa ruộng rau. Từ thành công này, rau của Hợp tác xã đã vào được các kênh phân phối uy tín với giá bán rau ổn định hơn nhiều so với bán rau ở chợ thông thường.
Sản phẩm rau sạch được giới thiệu tại các hội chợ quảng bá về OCOP Hà Nội.
Năm 2021, Hợp tác xã Rau quả sạch Chúc Sơn tiếp tục thí điểm hoàn thiện quy trình chuyển đổi số đồng bộ trong sản xuất và phát triển chuỗi cung ứng ra thị trường, kết nối tiêu thụ trên 2 sàn thương mại điện tử Kinhpeec/vn và Cadosa.vn có xác nhận chất lượng eGap trên tem nhãn sản phẩm. Đến nay, Hợp tác xã đã số hóa được 15 sản phẩm rau.
Còn theo ông Nguyễn Thế Hanh, Giám đốc Công ty Cổ phần Rau an toàn Hải Anh, xóm Ba, xã Vân Nội (huyện Đông Anh, Hà Nội), đơn vị đã đứng ra thu mua và tiêu thụ cho những nông dân liên kết sản xuất với Công ty, bằng cách đăng tải hình ảnh về nông sản, sản phẩm OCOP của đơn vị, rao bán thông qua website, các trang mạng xã hội... để người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận và đặt hàng an toàn trong mùa dịch bệnh. Nhờ vậy, mỗi ngày Công ty đã tiêu thụ được khoảng 5-6 tạ rau, củ cho người nông dân.
Tuy nhiên, chưa nhiều hợp tác xã, trang trại trên địa bàn thành phố cũng như cả nước thực hiện được chuyển đổi số trong sản xuất như các đơn vị trên. Nguyên do là các hộ sản xuất, hợp tác xã, trang trại trên địa bàn thành phố còn hạn chế về tiềm lực tài chính, nguồn nhân lực công nghệ cao, điều kiện tiếp cận công nghệ...
Chương trình chuyển đổi số thành phố Hà Nội đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 (kèm theo Quyết định 4098/QĐ-UBND ngày 6-9-2021 của UBND thành phố Hà Nội) xác định đối với lĩnh vực nông nghiệp, thành phố sẽ phát triển nông nghiệp công nghệ cao theo hướng chú trọng nông nghiệp thông minh, nông nghiệp chính xác, tăng tỷ trọng của ngành Nông nghiệp công nghệ số trong nền kinh tế.
Thành phố cũng tập trung phát triển ứng dụng công nghệ số để tự động hóa các quy trình sản xuất, kinh doanh, quản lý, giám sát nguồn gốc chuỗi cung ứng sản phẩm bảo đảm nhanh chóng, minh bạch, chính xác, an toàn, bảo đảm vệ sinh thực phẩm.
Thành phố cũng đặt mục tiêu: Mỗi nông dân được định hướng đào tạo, ứng dụng công nghệ số trong sản xuất, cung cấp, phân phối, dự báo về giá, thời vụ... nông sản; đẩy mạnh phát triển thương mại điện tử trong nông nghiệp...
Triển khai giải pháp đồng bộ
Theo ông Hoàng Văn Thám, Giám đốc Hợp tác xã Rau quả sạch Chúc Sơn, chuyển đổi số mở ra cơ hội cho nông dân, hợp tác xã, trang trại... được bán sản phẩm tốt nhất cho người tiêu dùng. Tuy vậy, để thành công, cần hội tụ đủ yếu tố là sản xuất số, tiêu dùng số và sàn thương mại điện tử cho nông dân.
Thực phẩm sạch luôn được người tiêu dùng quan tâm.
Còn theo PGS, TS Mai Quang Vinh, Chủ tịch Liên hiệp Hợp tác xã Kinh tế số Việt Nam, Nhà nước cần có chương trình khuyến nông chuyển đổi số nông nghiệp, hỗ trợ chuyển giao công nghệ, tập huấn kỹ năng, trang thiết bị công nghệ phục vụ chuyển đổi số, quản trị sản phẩm, quản trị doanh nghiệp cho các vùng nuôi trồng và sản xuất có hợp đồng tiêu thụ sản phẩm. Các bộ, ngành và thành phố Hà Nội cũng cần hỗ trợ công nghệ giám sát eGap, hỗ trợ lắp đặt các trạm quan trắc thời tiết thông minh, cấp tem truy xuất nguồn gốc QR Code eGap, thiết kế bao bì thương hiệu, mã nhận diện cho sản phẩm... để đẩy mạnh chuyển đổi số.
Ông Nguyễn Văn Chí, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn Hà Nội cho rằng: Để chương trình chuyển đổi số trong nông nghiệp thành công, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội phối hợp Liên hiệp Hợp tác xã Kinh tế số Việt Nam xây dựng Kế hoạch chuyển đổi số lĩnh vực nông nghiệp giai đoạn 2022-2025 và kế hoạch hằng năm. Các đơn vị trong ngành nông nghiệp cũng phối hợp đồng bộ chương trình kinh tế số từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm với các doanh nghiệp chuyển đổi số và các doanh nghiệp phân phối tiêu thụ sản phẩm. UBND các quận, huyện, thị xã cần tiếp tục chủ động nghiên cứu, phối hợp với các đơn vị tư vấn, các đơn vị liên quan xây dựng và triển khai kế hoạch chuyển đổi số, chuyển đổi số trong nông nghiệp trên địa bàn giai đoạn 2022-2025 theo chỉ đạo UBND thành phố; liên kết với các doanh nghiệp chuyển đổi số, phân phối và tiêu thụ sản phẩm kết nối sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao, chất lượng cao trên cơ sở minh bạch thông tin mã số vùng trồng, nguồn gốc sản phẩm bằng công nghệ như eGap... để người tiêu dùng trong nước và quốc tế nhận diện được sản phẩm đặc hữu của Thủ đô.
Các doanh nghiệp phân phối và tiêu thụ sản phẩm cần tiếp tục chủ động phối hợp với các đơn vị quản lý nhà nước về lĩnh vực này để được tham vấn về cơ chế chính sách, quy hoạch và định hướng phát triển ngành hàng của từng cơ sở liên kết hiệu quả bền vững… Về phía các đơn vị sản xuất, hợp tác xã, trang trại..., cần tập trung cải tiến và ứng dụng công nghệ, thiết bị kỹ thuật mới như công nghệ cao, sản xuất hữu cơ, chế biến sâu, kinh tế tuần hoàn... đặc biệt là kinh tế số để tạo giá trị gia tăng và minh bạch sản phẩm.
Bài viết có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối nông thôn mới Hà Nội.