Các chuyên gia kinh tế cho rằng, với tiềm năng và lợi thế đang có, Đồng Nai sẽ trở thành trung tâm tài chính xanh, kinh tế sáng tạo của cả nước và khu vực. Trong bức tranh tổng thể đó, kinh tế hàng không gắn với Cảng hàng không quốc tế Long Thành sẽ là động lực chủ lực, mở ra không gian phát triển dịch vụ, logistics và thương mại toàn cầu.
Phóng viên TTXVN thực hiện chùm 2 bài viết chủ đề "Đồng Nai trước vận hội mới" tập trung phân tích những định hướng lớn về phát triển kinh tế - xã hội, khai thác tiềm năng, lợi thế nhằm hiện thực hóa khát vọng vươn lên.
Nhà ga hành khách sân bay Long Thành dần hoàn thiện. Ảnh: Công Phong/TTXVN
Bài 1: Định hình trở thành trung tâm tài chính xanh, kinh tế sáng tạo
Cảng hàng không quốc tế Long Thành dự kiến đi vào khai thác thương mại từ đầu năm 2026 sẽ kéo theo sự phát triển mạnh mẽ của các dịch vụ liên quan như khu thương mại tự do, hệ thống logistics hiện đại. Đây được xem là một trong hai động lực tăng trưởng mới của Đồng Nai, với hạt nhân là đô thị dịch vụ tổng hợp gắn với sân bay Long Thành. Việc phát triển sân bay Long Thành với quy mô lớn nhất Đông Nam Á sẽ tạo ra những tác động lớn, thúc đẩy kinh tế Đồng Nai phát triển toàn diện và bền vững.
Động lực mới cho phát triển kinh tế đô thị
Cảng hàng không quốc tế Long Thành có diện tích 5.000 ha, công suất thiết kế 100 triệu hành khách và 5 triệu tấn hàng hóa mỗi năm, là dự án hàng không có quy mô lớn nhất Đông Nam Á hiện nay. Giai đoạn 1, dự án có tổng mức đầu tư hơn 109.000 tỷ đồng (tương đương hơn 4,6 tỷ USD), gồm 4 dự án thành phần, thời gian thực hiện từ năm 2020 đến năm 2026.
Trong đó, Dự án thành phần 1 dự kiến hoàn thành trong tháng 12/2025; Dự án thành phần 2, sẽ hoàn tất trong khoảng từ tháng 6 đến tháng 12/2025. Dự án thành phần 3, có thể hoàn thành trong tháng 12/2025; Dự án thành phần 4, gồm các công trình khác, đang được triển khai đồng bộ theo các giai đoạn khác nhau.
Dự kiến, sân bay sẽ được đưa vào vận hành thương mại từ đầu năm 2026. Song song với quá trình này, Đồng Nai đang khẩn trương triển khai xây dựng đô thị sân bay và khu thương mại tự do, lấy Long Thành làm hạt nhân, nhằm hình thành một trung tâm dịch vụ – logistics hiện đại, tạo động lực phát triển mới cho cả vùng.
Trong lần kiểm tra thực địa thứ 8 tại Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính bày tỏ vui mừng trước không khí lao động sôi nổi trên công trường. Thủ tướng biểu dương tinh thần “vượt nắng thắng mưa” của đội ngũ kỹ sư, công nhân đang ngày đêm bám trụ thi công, góp phần đẩy nhanh tiến độ nhiều hạng mục chính. Thủ tướng yêu cầu các đơn vị đẩy nhanh tiến độ triển khai, với tinh thần thi công "3 ca, 4 kíp", "vượt nắng thắng mưa", “làm ngày không đủ tranh thủ làm đêm, làm thêm ngày nghỉ”, nhằm hoàn thành đồng bộ cả 4 dự án thành phần. Mục tiêu là sân bay Long Thành đón chuyến bay đầu tiên vào ngày 19/12/2025 và chính thức khai thác thương mại từ đầu năm 2026.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Kim Chung - Thư ký khoa học, Hội đồng lý luận Trung ương, với quy mô lớn nhất Đông Nam Á, sân bay Long Thành sẽ tạo ra tác động sâu rộng đối với phát triển kinh tế Đồng Nai. Trước hết, dự án mang lại nguồn vốn đầu tư lớn, tạo động lực trực tiếp cho tăng trưởng. Việc vận hành sân bay Long Thành sẽ thúc đẩy hạ tầng kết nối sân bay đến các trung tâm kinh tế xã hội trong khu vực; hình thành vùng đô thị dịch vụ tổng hợp phục vụ sân bay, đem lại lợi ích lớn trong phát triển kinh tế đô thị. Đây sẽ là động lực mạnh mẽ giúp Đồng Nai phát triển kinh tế đô thị và “cất cánh” trong những năm tới.
Phát triển đồng bộ hạ tầng, khai thác tối đa lợi thế
Nút giao cao tốc Bến Lức - Long Thành với đường vào cảng Phước An, hướng đi Bến Lức. Ảnh: Hồng Đạt/TTXVN
Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội Đảng bộ tỉnh Đồng Nai nhiệm kỳ 2025 - 2030 xác định một số giải pháp trọng tâm, trong đó nhấn mạnh đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng, đẩy nhanh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, lấy khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn và kinh tế chia sẻ làm động lực chủ yếu.
Văn kiện nêu rõ: “Với lợi thế Cảng hàng không quốc tế Long Thành - cửa ngõ hàng không quốc tế của Việt Nam, cùng với Cảng Phước An - trung tâm cảng biển lớn, Khu kinh tế cửa khẩu Hoa Lư và Cảng cạn ICD, Đồng Nai sẽ trở thành một trung tâm sản xuất, dịch vụ, logistics và xuất khẩu của cả nước”.
Đồng Nai xác định tập trung phát triển dịch vụ trở thành ngành kinh tế quan trọng của tỉnh, nhất là phát triển dịch vụ có giá trị gia tăng cao: dịch vụ thương mại, vận tải, logistics, du lịch, nghỉ dưỡng (du lịch sinh thái, du lịch văn hóa, tâm linh, du lịch nông nghiệp - nông thôn) và các dịch vụ tài chính, ngân hàng, bảo hiểm; hình thành các trung tâm thương mại lớn, đặc biệt là Khu thương mại tự do tại Long Thành, gắn với sự phát triển của Cảng hàng không quốc tế Long Thành.
Tỉnh tiếp tục cơ cấu lại ngành dịch vụ dựa trên nền tảng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; tận dụng tối đa lợi thế từ hoạt động của Cảng hàng không quốc tế Long Thành và Cảng Phước An để thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa, sản xuất công nghiệp, mở rộng vận tải hành khách.
Cầu Nhơn Trạch trên tuyến Vành đai 3 - Thành phố Hồ Chí Minh chính thức thông xe vào ngày 19/8, giúp kết nối Đồng Nai - Thành phố Hồ Chí Minh thuận lợi. Ảnh: Sỹ Tuyên/TTXVN
Góp ý cho Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng bộ tỉnh, Tiến sĩ Trần Du Lịch - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ cho rằng, trong giai đoạn tới, Đồng Nai cần khai thác cao nhất tiềm năng về địa kinh tế của “tứ giác phát triển” và vùng kinh tế động lực Đông Nam Bộ; tạo sự tăng trưởng đột phá GRDP hằng năm bình quân 2 con số giai đoạn 2026-2035 và bình quân khoảng 8-9%/ năm cho 10 năm tiếp theo.
Tiến sĩ Trần Du Lịch nhấn mạnh: “Đồng Nai đi đầu trong phát triển kinh tế xanh của quá trình công nghiệp hóa và đô thị xanh trong quá trình đô thị hóa; dịch vụ cảng logistics bao gồm cảng biển, cảng hàng không, cảng cạn dọc theo hành lang công nghiệp - dịch vụ - đô thị; hình thành các trung tâm logistics từ cửa khẩu Hoa Lư đến sân bay quốc tế Long thành, cảng biển Phước An, nối kết với toàn bộ cụm cảng biển số 4 của Đông Nam Bộ”.
Ông cũng đề xuất Đồng Nai cần chủ động ban hành chính sách trong phạm vi thẩm quyền để thu hút các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước, tạo bước đột phá về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.
Bài cuối: Xây dựng đội ngũ cán bộ năng lực, uy tín là yếu tố then chốt