Cơ chế DPPA tạo đột phá cho thị trường điện cạnh tranh

Doanh nghiệp, tổ chức quốc tế đánh giá cao cơ chế mở của DPPA

Phát biểu khai mạc, đại diện đơn vị chủ trì soạn thảo, ông Phạm Quang Huy, Phó Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công Thương) nhấn mạnh: Nghị định số 80/2024/NĐ-CP là một văn bản pháp luật, một cơ chế, chính sách quan trọng, đột phá và bền vững, được Chính phủ ban hành kịp thời, nhằm góp phần thúc đẩy việc sử dụng năng lượng sạch và thu hút đầu tư phát triển năng lượng tái tạo, qua đó góp phần đạt được các mục tiêu về chuyển dịch năng lượng và phát triển bền vững của Việt Nam. 

Đây là cơ chế đã được Bộ Công Thương nghiên cứu kỹ lưỡng trong nhiều năm, thông qua việc tham khảo kinh nghiệm quốc tế, đánh giá và phân tích đặc điểm, điều kiện của Việt Nam. Đồng thời, tham vấn ý kiến của nhiều chuyên gia, tổ chức và cơ quan trong và ngoài nước, nhằm đảm bảo Cơ chế DPPA không chỉ mang tính hiệu lực, hiệu quả thực thi,  mà còn đáp ứng được các yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung và nhu cầu sử dụng điện xanh, sạch của các doanh nghiệp nói riêng. 

Ông Phạm Quang Huy cũng báo cáo tóm tắt các nội dung và đặc điểm chính của Cơ chế DPPA, đồng thời, một lần nữa nhấn mạnh, việc ban hành Cơ chế DPPA thể hiện quyết tâm, nỗ lực rất lớn của Chính phủ, Bộ Công Thương và các Bộ, ngành, Tập đoàn liên quan, trong việc xây dựng và hoàn thiện các cơ chế/chính sách tiên tiến, công bằng, minh bạch, tạo động lực để thu hút nguồn vốn tư nhân trong đầu tư và sử dụng năng lượng tái tạo, cũng như thúc đầy phát triển thị trường điện cạnh tranh tại Việt Nam.

Ông Võ Quang Lâm, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) khẳng định: "Chúng tôi cũng rất vui mừng vì Nghị định được Chính phủ ban hành rất sớm và đáp ứng được sự mong mỏi của các doanh nghiệp trong, ngoài nước. Đây là bước rất quan trọng để chúng ta có thể thúc đẩy phát triển thị trường điện cạnh tranh Việt Nam. Hiện EVN đã tổ chức rà soát các quy trình nội bộ, trong tháng 7 này, EVN sẽ hoàn thiện để làm sao phù hợp với các quy định của Nghị định, cũng như các văn bản pháp luật liên quan, để trong nội bộ tập đoàn, các đơn vị thành viên Tổng công ty, các Tổng công ty mua bán điện có thể triển khai được ngay".

Tại hội nghị, nhiều ý kiến phát biểu của đại diện một số cơ quan, đơn vị và tổ chức quốc tế như: Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF), Ngân hàng Quốc tế Nhật Bản (JBIC), Đại sứ quán Hoa Kỳ và Liên minh năng lượng sạch châu Á (ACEC) và khách hàng sử dụng điện lớn như Samsung, đều bảy tỏ sự ủng hộ và đánh giá cao về những nỗ lực của Bộ Công Thương và ý nghĩa của việc ban hành Cơ chế DPPA. Đồng thời coi đây không chỉ là một cơ chế góp phần bảo đảm an ninh cung cấp điện, mà còn là cơ chế giúp khách hàng đạt được các mục tiêu sản xuất và tăng trưởng xanh.

Thực hiện Cơ chế DPPA, khách hàng sử dụng điện sẽ đáp ứng mục tiêu và xu hướng sử dụng năng lượng sạch của chính mình. Qua đó, góp phần thu hút đầu tư không chỉ trong ngành năng lượng tái tạo mà còn cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội có nhu cầu tiêu thụ điện lớn; Cơ chế DPPA cũng góp phần không nhỏ trong hướng đến việc triển khai thị trường bán lẻ điện cạnh tranh tại Việt Nam. Nâng cao tính hiệu quả của công tác quản lý nhà nước và mức độ cạnh tranh trong hoạt động mua bán điện nói chung và thị trường điện nói riêng.

Đảm bảo thuận lợi triển khai cơ chế DPPA 

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nêu rõ: Cơ chế DPPA không những tạo động lực để thu hút nguồn vốn tư nhân trong đầu tư và sử dụng năng lượng tái tạo, mà còn thúc đẩy phát triển thị trường điện cạnh tranh tại Việt Nam.

Cơ chế DPPA được Bộ Công Thương, Chính phủ tập trung toàn lực xây dựng và ban hành, với khối lượng nội dung chuyên môn rất sâu và trong một khoảng thời gian ngắn kỷ lục; đây là cơ chế được rất nhiều tổ chức, cá nhân, đặc biệt là các khách hàng sử dụng điện lớn và khách hàng FDI quan tâm.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, tốc độ tăng trưởng kinh tế cao nên nhu cầu sử dụng điện của Việt Nam sẽ tăng cao, 6 tháng đầu năm tốc độ tăng trưởng điện năng là 12-13% so với cùng kỳ. 
Để bảo đảm cung ứng điện theo Quy hoạch điện 8 và trung hoà carbon theo cam kết của Việt Nam tại Cop 26, thì ngoài sự nỗ lực của Việt Nam, cũng cần sự hỗ trợ của các quốc gia phát triển khác. 

Kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh các nhiệm vụ trọng tâm để triển khai có hiệu quả cơ chế mua bán điện trực tiếp. 

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã đề nghị các Bộ ngành, địa phương, Tập đoàn điện lực Việt Nam, đơn vị vận hành hệ thống điện và thị trường điện, Hiệp hội, doanh nghiệp và các đơn vị chức năng thuộc Bộ Công Thương, chú trọng tổ chức triển khai các nội dung được quy định tại Nghị định số 80/2024/NĐ-CP.  Cần nghiên cứu kỹ các nội dung tại Nghị định, chủ động thực hiện yêu cầu được phân công, mặt khác lập kế hoạch thực hiện cho phù hợp. Đồng thời, tiếp tục phát hiện, đề xuất những bất cập, vướng mắc, chủ động giải quyết vướng mắc theo thẩm quyền và kịp thời kiến nghị lên cấp có thẩm quyền xem xét giải quyết.

Bộ trưởng cũng đề nghị các tỉnh, thành phố trên cả nước khẩn trương rà soát quy hoạch tỉnh cho phù hợp với quy hoạch ngành, quốc gia, trong đó có 4 quy hoạch của ngành Công Thương là: Quy hoạch năng lượng quốc gia, Quy hoạch Điện lực quốc gia, Quy hoạch khai thác chế biến khoáng sản, Quy hoạch về hạ tầng xăng dầu, khí đốt quốc gia. Nếu các địa phương không điều chỉnh quy hoạch tỉnh phù hợp với quy hoạch ngành, quốc gia, thì không có cơ sở pháp lý thực hiện các dự án trong thời gian tới. 

Đồng thời, Bộ trưởng kiến nghị các địa phương quyết liệt lựa chọn các chủ đầu tư cho các dự án đã điện đã được xác định trong Quy hoạch và Kế hoạch điện 8 trên phạm vi tỉnh. 

Bộ trưởng yêu cầu Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công Thương) và Vụ Pháp chế chủ trì các đơn vị liên quan của của Bộ Công Thương ngay sau hội nghị rà soát, đề xuất, sửa đổi, bổ sung và ban hành mới các thông tư hướng dẫn thuộc trách nhiệm của Bộ Công Thương. Đồng thời, tham mưu cho các bộ ngành liên quan sửa đổi, ban hành mới các thông tư hướng dẫn, đảm bảo triển khai cơ chế mua bán điện trực tiếp mà Chính phủ mới ban hành không có vướng mắc và trở ngại lớn. 

Cùng với đó, khẩn trương nghiên cứu đề xuất cơ chế thí điểm giá điện 2 thành phần và trình cấp có thẩm quyền ban hành trong tháng 8. Đặc biệt, nghiên cứu đề xuất cơ chế tách giá, phí truyền tải ra khỏi điện năng, vì đây là cơ chế quan hệ mật thiết với Cơ chế DPPA và phát triển điện mặt trời áp mái. Đây cũng là cơ chế quan trọng đảm bảo phát triển thị trường điện cạnh tranh.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, lưu ý căn bản trong thực hiện cơ chế mua bán điện trực tiếp DPPA là tuân thủ nghiêm ngặt quy hoạch, kế hoạch Điện 8 và quy định về phạm vi mua bán điện trực tiếp đã được quy định. 

Tập đoàn EVN và các đơn vị trực thuộc, các bên mua bán điện cần chủ động rà soát các điều kiện về kỹ thuật để bảo đảm cơ chế này không ảnh hưởng đến an toàn lưới điện quốc gia và quá trình thực hiện Quy hoạch Điện 8. 

Theo Bộ trưởng, EVN cần khẩn trương tính toán các chi phí sử dụng dịch vụ hệ thống điện trong Cơ chế DPPA, xây dựng quy trình kinh doanh, quản lý và tính toán thanh toán, hóa đơn cho Khách hàng khi tham gia cơ chế DPPA cũng như thực hiện tốt chức năng quản trị việc đăng ký tham gia và hướng dẫn các đơn vị trong việc tham gia cơ chế DPPA qua lưới điện quốc gia, kiểm tra, giám sát các yêu cầu kỹ thuật nhằm đảm bảo hệ thống điện vận hành ổn định, an toàn và liên tục.

Các đơn vị chức năng của Bộ Công Thương tập trung làm tốt công tác truyền thông phổ biến sâu rộng về vai trò, tầm quan trọng và các nội dung cốt lõi của Nghị định; khẩn trương xây dựng hướng dẫn quy trình triển khai theo chức năng và nhiệm vụ; Định kỳ hàng tháng báo cáo tình hình, kết quả thực hiện theo nhiệm vụ được phân công và kịp thời tham mưu với lãnh đạo Bộ và cấp có thẩm quyền kịp thời giải quyết các khó khăn, vướng mắc phát sinh.