Chủ động phương án dự phòng nguồn cung nguyên liệu dệt may, da giày

Doanh nghiệp gặp khó 

Theo Hiệp hội Dệt May Việt Nam (Vitas), hiện nay, ngành dệt may Việt Nam đang phải nhập khoảng 70% nguyên, phụ liệu từ Trung Quốc. Số nguyên, phụ liệu hiện có do nhập trước Tết, chỉ đủ để đáp ứng đơn hàng tháng 2. Do thời gian gián đoạn trong việc nghỉ Tết và nghỉ do tác động của dịch bệnh, dự báo nguyên, phụ liệu sản xuất sẽ bắt đầu thiếu hụt từ tháng 3.

Bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư kí Hiệp hội Da giày và Túi xách Việt Nam cho biết, ngành da giày, túi xách Việt Nam cũng phụ thuộc rất lớn nguồn nguyên liệu từ Trung Quốc. Trong trường hợp các nhà máy ở nước này tiếp tục chậm cung cấp nguyên, phụ liệu sẽ khiến các công ty da giày vỡ kế hoạch sản xuất, không đáp ứng được tiến độ giao hàng. 

Đại diện Công ty giày Vĩnh Yên cho biết, công ty đã ký được đơn hàng gia công đến tháng 6 năm nay nên nguyên phụ liệu cũng chuẩn bị sẵn trong vòng 2 - 3 tháng, Công ty chủ yếu nhập nguyên phụ liệu từ Trung Quốc. Nếu dịch COVID-19 vẫn kéo dài thì việc cung ứng hàng hóa, vận chuyển… sẽ bị ảnh hưởng lớn.

Ông Nguyễn Hữu Thành, Giám đốc Công ty Eurolink - Công ty chuyên cung cấp các mặt hàng đồ da cho biết, tình hình sản xuất kinh doanh của công ty trong quý I/2020 đang gặp khó khăn do thiếu hụt nguyên liệu. Công ty cũng đang tìm hiểu về vật tư, nguyên phụ liệu từ các thị trường như Ấn Độ, châu Âu, cũng như tìm các khách hàng mới để duy trì sản xuất, không để sụt giảm thị trường.
 
Các doanh nghiệp ngành dệt may cũng có chung nỗi lo thiếu nguyên liệu cho kỳ sản xuất trong quý II/2020. Tổng Công ty May 10 - một nhà cung ứng cho các thương hiệu GAP và Tommy Hilfiger, nhập khẩu 50% nguyên liệu thô từ Trung Quốc cũng không ngoại lệ. Doanh nghiệp này đang lâm vào thế khó với số đơn hàng giao vào tháng 3 và tháng 4. 

Ông Thân Đức Việt, Tổng Giám đốc Tổng Công ty May 10 - CTCP cho biết, May 10 vừa nỗ lực phòng chống dịch bệnh, vừa tìm các giải pháp thúc đẩy sản xuất kinh doanh để duy trì sản lượng, năng suất. Thông thường công ty chỉ dự trữ nguyên liệu từ 1 -2  tháng nhưng do dịch COVID-19, công ty gặp khó về nguồn nguyên liệu. Để giải quyết khó khăn trước mắt, lãnh đạo công ty đã chủ động gặp gỡ đối tác để bàn bạc, thỏa thuận sử dụng nguyên liệu từ nhiều nguồn khác nhau, giới thiệu các nhà cung cấp nguyên liệu nằm ngoài vùng dịch.

Phần lớn các doanh nghiệp da giày cũng như dệt may đều cho rằng, nguồn cung nguyên liệu và logistics là hai khó khăn lớn trong thời điểm này. Việc giao thương qua đường bộ, đường sắt, đường hàng không giữa hai nước bị hạn chế. Không có nguyên liệu khiến các doanh nghiệp không thể đảm bảo cung ứng hàng cho thị trường.

Ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Vitas cho biết, nếu dịch còn kéo dài thì khả năng nhiều doanh nghiệp phải bố trí nghỉ luân phiên, ngừng việc do nguyên phụ liệu không có đủ cho sản xuất. Khách hàng sẽ hủy đơn hàng hoặc chuyển đặt hàng nơi khác do doanh nghiệp giao hàng không đúng hẹn.

Chủ động các phương án dự phòng

Lường trước được những khó khăn về thiếu nguồn cung nguyên liệu, các doanh nghiệp trong ngành dệt may và da giày đã sớm có những giải pháp nhập nguyên liệu từ một số nước hoặc đẩy mạnh sản xuất một số mặt hàng có thể chủ động về nguyên phụ liệu trong nước.

Tại thị trường nội địa, Tập đoàn Dệt May Việt Nam (Vinatex) đã và đang tích cực giải quyết khó khăn khi quyết định tung sản phẩm khẩu trang, đặc biệt là khẩu trang được làm bằng vải dệt kim kháng khuẩn của Công ty TNHH Một thành viên Dệt Kim Đông Xuân. Sự kiện này được ví như một đòn bẩy, giúp các doanh nghiệp dệt may trước khó khăn trước mắt.

Các doanh nghiệp trong ngành dệt may và da giày đã và đang tập trung mọi nỗ lực phòng, chống dịch như tuyên truyền, nhắc nhở, động viên người lao động tránh tâm lý hoang mang, có ý thức tự bảo vệ mình và bảo vệ cộng đồng. Nhiều doanh nghiệp dệt may đã bố trí dây chuyền sản xuất khẩu trang để trang bị cho công nhân hoặc bán với giá thành sản xuất hay phát miễn phí cho người dân địa phương; tìm mọi giải pháp để duy trì sản xuất và hạn chế thiệt hại do dịch bệnh gây ra. 

Với sự vào cuộc của các đơn vị như Tổng công ty cổ phần may Nhà Bè, Công ty cổ phần Dệt may Huế, Công ty cổ phần May Hồ Gươm, Công ty cổ phần Dệt may Nha Trang…, công suất sản xuất khẩu trang kháng khuẩn của Vinatex dự kiến tăng lên từ 450.000 đến 500.000 chiếc/ngày.

Ông Trương Văn Cẩm, Phó chủ tịch Vitas cho biết, để ứng phó với tình huống xấu nhất, hiện một số doanh nghiệp dệt may, da giày đang tính đến phương án nhập nguyên, phụ liệu từ các quốc gia khác như Hàn Quốc, Ấn Độ, Bangladesh, Brazil... nhằm bù đắp nguồn nguyên liệu thiếu hụt cho sản xuất.

Tuy nhiên, do thực trạng hiện nay khoảng 90% doanh nghiệp trong nước có quy mô nhỏ và vừa, nên ngoài sự chủ động của doanh nghiệp, nhất thiết phải có sự hỗ trợ về cơ chế, chính sách của Nhà nước. 

Doanh nghiệp đang cần sự tiếp sức như có nguồn vay ưu đãi, các gói hỗ trợ để tiếp cận công nghệ mới, hỗ trợ đầu ra từ các chương trình xúc tiến thương mại trọng điểm quốc gia của Chính phủ. Ngoài ra, việc giảm bớt gánh nặng về chi phí điện, nước, phí cầu đường, phí cảng biển cho các doanh nghiệp hiện nay là một việc làm cần thiết.

Nhằm tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp,  Hiệp hội Dệt may Việt Nam đã gửi công văn báo cáo Chính phủ và các bộ, ngành về tác động của dịch tới sản xuất kinh doanh ngành dệt may và đề xuất một số giải pháp, kiến các ngành liên quan nghiên cứu, hỗ trợ để giảm khó khăn cho doanh nghiệp dệt may trong tình hình hiện nay.

Cụ thể, Hiệp hội đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành liên quan làm việc với phía Trung Quốc bàn giải pháp để vừa chống dịch vừa đảm bảo thông quan hàng hóa, tháo gỡ khó khăn về nguồn cung nguyên, phụ liệu cho doanh nghiệp. Nhà nước có giải pháp kịp thời hỗ trợ doanh nghiệp như: giảm tiền điện, nước, nhiên liệu, thuế đất, lãi vay, khoanh nợ, giãn nợ…

Hiệp hội đề nghị Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội nghiên cứu, hướng dẫn doanh nghiệp về trả lương ngừng việc trong trường hợp phải bố trí ngừng việc kéo dài. Vì nếu những doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động như dệt may, da giày phải đóng cửa thì hàng trăm nghìn lao động sẽ không có việc làm.

Năm 2020, ngành dệt may Việt Nam đặt mục tiêu đạt kim ngạch xuất khẩu khoảng 42 tỷ USD, tương tự kim ngạch xuất khẩu ngành da giày đạt 24 tỷ USD. Tuy nhiên, các chuyên gia trong ngành dự báo do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19 gây ra nên hai ngành dệt may và da giày khó có thể đạt được mục tiêu trên.

Theo Bộ Công Thương, các doanh nghiệp nên đưa ra nhu cầu cụ thể về nguồn nguyên liệu thiếu hụt để Bộ Công Thương làm việc với các Thương vụ nhằm tìm kiếm nguồn cung phù hợp. Đồng thời mỗi doanh nghiệp cần xác định phương án phù hợp với tình hình sản xuất kinh doanh của mình để có những giải pháp nếu tình hình dịch bệnh kéo dài.