Bàn giao ao chống chịu biến đổi khí hậu hỗ trợ nông dân Đắk Lắk

Đây là hoạt động trong khuôn khổ Dự án "Tăng cường khả năng chống chịu của sản xuất nông nghiệp quy mô nhỏ trước tình trạng mất an ninh nguồn nước do biến đổi khí hậu ở khu vực Tây Nguyên và Duyên hải Nam Trung Bộ, Việt Nam" (gọi là Dự án SACCR). Dự án do Quỹ Khí hậu Xanh tài trợ và được triển khai bởi Chương trình Phát triển Liên hợp quốc, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng với Ủy ban nhân dân các tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông, Khánh Hòa, Ninh Thuận và Bình Thuận.

Những tháng cao điểm mùa khô từ tháng 12 năm trước đến tháng 3 năm sau, Đắk Lắk luôn đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn nước tưới cho cây trồng. Nhiều công trình thủy lợi, chủ yếu là hồ đập nhỏ rơi vào mực nước "chết", khiến hoạt động sản xuất nông nghiệp ở đây gặp rất nhiều khó khăn. Bởi nguồn nước mặt hiện có chỉ đáp ứng khoảng 40% so với nhu cầu. Theo thống kê sơ bộ của ngành Nông nghiệp Đắk Lắk, tính đến cuối tháng 3/2023 đã có hơn 1.300 ha (lúa, cây trồng cạn) khô kiệt nước, dẫn đến khả năng mất trắng; gần 160.000 ha (cà phê, sầu riêng, hồ tiêu, mắc ca và cây ăn trái) thiếu hụt nguồn nước tưới cho những đợt tiếp theo. 

Trước thực trạng hạn hán xảy ra ngày càng gay gắt và nghiêm trọng, giải pháp chống hạn luôn là yêu cầu cấp thiết. Dự án này đã và đang hỗ trợ thi công các ao chống chịu biến đổi khí hậu cho các hộ dân nghèo, cận nghèo, phụ nữ trụ cột dân tộc thiểu số. Đến 30/10/2023, tại tỉnh Đắk Lắk, Dự án đã triển khai xong 70 ao tại hai huyện Krông Pắc và Ea Ka. Trong đó, huyện Krông Pắc (34 ao), huyện Ea Kar (36 ao). Tổng dung tích 70 ao là hơn 60.000 m3 với diện tích tưới hơn 52 ha.

Tại buổi Lễ bàn giao ao chống chịu biến đổi khí hậu, bày tỏ cảm ơn sự hỗ trợ mà Dự án đã mang lại, ông Lê Văn Thắng, đại diện hộ dân hưởng lợi cho biết, trước đây gia đình có một cái ao nhỏ để chứa nước nhưng hàng năm chỉ đủ tưới khoảng hai đợt trong mùa khô là hết nước. Vì thế, số cây trồng trong vườn rẫy của gia đình thường xuyên bị thiếu nước, làm giảm năng suất và giảm thu nhập. Nhiều lần gia đình dự tính đào mở rộng ao để có đủ nước tưới vào mùa khô nhưng vì điều kiện kinh tế khó khăn nên chưa thực hiện được. Vừa qua, gia đình được Dự án "Tăng cường khả năng chống chịu của sản xuất nông nghiệp quy mô nhỏ trước tình trạng mất an ninh nguồn nước do biến đổi khí hậu ở khu vực Tây Nguyên và Duyên hải Nam Trung Bộ, Việt Nam" quan tâm, hỗ trợ đưa máy móc vào đào thêm ao cho rộng và sâu hơn, từ đó ao của gia đình đã chứa được nhiều nước hơn. 

Ông Nguyễn Hoài Dương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk chia sẻ, ngành Nông nghiệp của tỉnh cũng đã có nhiều giải pháp đồng bộ hỗ trợ nông dân canh tác trong tình hình biến đổi khí hậu như: Xây mới và nâng cấp các công trình thủy lợi, hệ thống kênh mương và chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp. Tuy nhiên, việc hỗ trợ cho các nông hộ sản xuất nhỏ vẫn còn nhiều khó khăn và hạn chế. Chính vì thế, hoạt động hỗ trợ ao cho các hộ dân vùng Dự án "Tăng cường khả năng chống chịu của sản xuất nông nghiệp quy mô nhỏ trước tình trạng mất an ninh nguồn nước do biến đổi khí hậu ở khu vực Tây Nguyên và Duyên hải Nam Trung Bộ, Việt Nam" có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong tình hình biến đổi khí hậu như hiện nay.

Phát biểu tại Lễ bàn giao ao chống chịu với biến đổi khí hậu, bà Ramla Khalidi, Trưởng đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam cho biết, là 1 trong 70 ao đang bàn giao lần này, trong tổng số 260 ao sẽ giao tại Đắk Lắk thông qua Dự án "Tăng cường khả năng chống chịu của sản xuất nông nghiệp quy mô nhỏ trước tình trạng mất an ninh nguồn nước do biến đổi khí hậu ở khu vực Tây Nguyên và Duyên hải Nam Trung Bộ, Việt Nam", đó là kết quả của sự hợp tác hiệu quả giữa các cấp chính quyền từ trung ương đến địa phương. 

Bà Ramla Khalidi nhắc lại“ Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống" và nhấn mạnh, nước là yếu tố quan trọng nhất để cây trồng phát triển. Hạn hán, El Nino và biến đổi khí hậu đang có tác động tiêu cực đến nguồn nước. Đào ao để hứng nước mưa là một giải pháp tốt để thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu. Bà Ramla Khalidi mong muốn các hộ dân sẽ bảo vệ ao hồ khỏi bị xói mòn, bằng cách thường xuyên nạo vét kênh thu nước mưa để bảo đảm có đủ nước cho khu vườn của gia đình. Đồng thời vào thời điểm hạn hán, các hỗ dân có thể hỗ trợ những gia đình xung quanh, để diện tích cây trồng phát triển tốt, không bị thiếu nước. Trưởng đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam hy vọng mô hình ao chống chịu biến đổi khí hậu của Dự án sẽ được nhân rộng trong cộng đồng.

Ông Phạm Đình Văn, Trưởng Ban Quản lý Trung ương các Dự án thủy lợi, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đánh giá cao những nỗ lực của cộng đồng địa phương và nhấn mạnh, các hộ quản lý ao tiếp tục tham gia các hoạt động đào tạo, tập huấn, hướng dẫn để đảm bảo sử dụng có hiệu quả nguồn nước quý hiếm trong mùa khô.

Nhân dịp này, bà Ramla Khalidi, Trưởng đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam và ông Nguyễn Hoài Dương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk đã trao biểu tượng ao; sổ tay hướng dẫn quản lý, vận hành ao và cây xanh cho các hộ dân để trồng cây quanh bờ ao; tham dự Lớp học đồng ruộng tập huấn về quản lý đất và sinh khối với chuyên đề quản lý nước tưới hiệu quả dành cho các hộ có diện tích canh tác bằng hoặc dưới 1 ha, thuộc diện nghèo, cận nghèo, phụ nữ trụ cột, hộ dân tộc thiểu số tại thôn Thanh Bình, xã Ea Kênh, huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk.

Dự án "Tăng cường khả năng chống chịu của sản xuất nông nghiệp quy mô nhỏ trước tình trạng mất an ninh nguồn nước do biến đổi khí hậu ở khu vực Tây Nguyên và Duyên hải Nam Trung Bộ, Việt Nam” được triển khai từ năm 2021 - 2026, nhằm cải thiện an ninh nguồn nước và bảo vệ sinh kế của các nông hộ nhỏ trong khu vực. 

Dự kiến đến năm 2026, có 1.507 ao chống chịu khí hậu được xây dựng, bàn giao và vận hành đưa vào sử dụng. Trong đó, riêng tỉnh Đắk Lắk, Dự án sẽ xây mới 917 hệ thống kết nối điểm cuối; xây mới và cải tạo 260 ao chống chịu biến đổi khí hậu, hỗ trợ thiết lập 2.335 hệ thống tưới tiết kiệm nước nội đồng, tập huấn về nông nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu thông qua các Lớp học đồng ruộng cho 5.838 hộ, hỗ trợ vật tư nông nghiệp cho 2.335 hộ và cải thiện khả năng tiếp cận tới thông tin thị trường, tín dụng và dịch vụ thông tin khí hậu nông nghiệp cho 29.980 hộ sản xuất nông nghiệp tại địa bàn dự án.