Chuyển đổi số - nền tảng nâng chất giáo dục Thủ đô

Từ việc áp dụng hệ thống quản lý thông minh, học bạ điện tử, tuyển sinh trực tuyến đến triển khai các nền tảng học tập số, ngành Giáo dục Thủ đô đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng “Trường học số - Thành phố học tập thông minh”, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học trong kỷ nguyên số.

Đổi mới phương pháp dạy và học trên nền tảng số

Chuyển đổi số đang mở ra không gian học tập linh hoạt, sáng tạo cho giáo viên và học sinh Thủ đô. Thay vì chỉ dựa vào giáo án hay bài giảng truyền thống, nhiều trường học ở Hà Nội đã ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong giảng dạy như sử dụng lớp học ảo, bài giảng điện tử, ngân hàng học liệu số và các nền tảng học tập trực tuyến. Việc đổi mới phương pháp dạy học không chỉ giúp học sinh chủ động tiếp nhận kiến thức, thúc đẩy năng lực tự học, tư duy phản biện và khả năng hợp tác nhóm. Giáo viên cũng được hỗ trợ bởi hệ thống công cụ số, giúp theo dõi tiến trình học tập, đánh giá năng lực học sinh chính xác và kịp thời hơn.

Nói về chuyển đổi số, cô giáo Nguyễn Thị Hạnh, giáo viên chủ nhiệm lớp 10D5, Trường Trung học phổ thông Thượng Cát (phường Thượng Cát) cho biết, bản thân cô cảm nhận rõ sự thay đổi rõ rệt trong dạy và học: Trước đây, việc truyền tải kiến thức là phấn trắng, bảng đen là chủ yếu, thì nay các giáo viên sử dụng các nền tảng trực tuyến, phần mềm mô phỏng, công cụ trí tuệ nhân tạo để minh họa sinh động hơn cho bài giảng, giúp các học sinh thu nạp kiến thức nhanh hơn, dễ nhớ hơn. Học sinh cũng có thể truy cập tài liệu, làm bài tập, thảo luận nhóm trên không gian số mọi lúc, mọi nơi.

Cô Hạnh chia sẻ, chuyển đổi số giúp công việc quản lý, đánh giá và lưu trữ dữ liệu học tập trở nên khoa học, minh bạch hơn. Các giáo viên có thể theo dõi tiến bộ của từng học sinh qua hệ thống, từ đó điều chỉnh phương pháp phù hợp hơn với từng em. Tuy nhiên, chuyển đổi số cũng đòi hỏi giáo viên phải học liên tục, phải “cập nhật chính mình” để không bị tụt lại. Đó là thách thức, nhưng cũng là cơ hội để giáo viên đổi mới tư duy, làm nghề với tinh thần sáng tạo và thích ứng.

“Hiện nay, sổ điểm, học bạ, sổ báo giảng, sổ ghi đầu bài, điểm danh học sinh, giáo án... đều đã được số hóa. Các giáo viên cũng đã dùng chữ ký điện tử, giúp giảm tải việc quản lý học sinh bằng sổ sách, chuyển sang quản lý bằng các phần mềm. Đặc biệt, chuyển đổi số đã hỗ trợ đắc lực trong việc nhập điểm của học sinh, tránh việc nhầm lẫn điểm giữa các học sinh khi giáo viên nhập điểm bằng tay vào sổ giấy trước đây. Việc trao đổi chuyên môn giữa các giáo viên, giao bài tập cho học sinh cũng hết sức thuận tiện, không mất công in ấn tốn kém, nhanh”, cô giáo Nguyễn Thị Hạnh nói.

Thực tế cho thấy, chuyển đổi số không chỉ góp phần thay đổi phương pháp truyền dạy kiến thức của giáo viên mà còn giúp học sinh chủ động theo dõi tiến trình học tập, đánh giá năng lực của bản thân chính xác và kịp thời hơn.

Em Nguyễn Huyền Anh, học sinh lớp 12, Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Marie Curie Văn Phú (phường Phú La) chia sẻ, chuyển đổi số giúp việc học trở nên sinh động và dễ tiếp cận hơn. Thầy cô thường giao bài, chấm điểm và phản hồi trực tiếp trên hệ thống nên học sinh có thể biết ngay mình sai ở đâu để điều chỉnh. Trên nền tảng học tập số, học sinh cũng có thể xem lại bài giảng, luyện tập thêm và học theo tốc độ của bản thân.

Theo Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội Trần Thế Cương, từ năm học 2021 - 2022, ngành Giáo dục Hà Nội đã ban hành và triển khai kế hoạch chuyển đổi số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 với các nhóm nhiệm vụ trọng tâm gồm: Xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin đồng bộ, chuyển đổi số trong công tác quản lý, chuyển đổi số trong hoạt động dạy và học, nâng cao năng lực số cho giáo viên và học sinh, bảo đảm an toàn thông tin và dữ liệu giáo dục. Việc triển khai được thực hiện bài bản, đồng bộ và có lộ trình nhằm bảo đảm chuyển đổi số không chỉ là hình thức mà thực sự đi vào chiều sâu, phục vụ hiệu quả công tác quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục.

Xây dựng hệ sinh thái giáo dục thông minh

Hà Nội đang từng bước hình thành hệ sinh thái giáo dục thông minh, nơi công nghệ trở thành cầu nối giữa nhà trường, giáo viên, học sinh và phụ huynh. Các hệ thống quản lý học sinh, học bạ điện tử, cổng tuyển sinh trực tuyến, nền tảng học tập Hanoi.Study cùng kho học liệu mở đã được triển khai đồng bộ, tạo nên mạng lưới dữ liệu thống nhất toàn ngành. Không chỉ giúp công tác quản lý trở nên minh bạch, chính xác hơn, hệ thống này còn mang lại tiện ích thiết thực cho người học và người dạy.

Trong kế hoạch triển khai ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo (AI) lĩnh vực giáo dục và đào tạo năm học 2025-2026 của xã Phúc Thịnh, các mục đích được UBND xã đề ra rõ ràng như: cụ thể hóa các định hướng chiến lược về chuyển đổi số của Trung ương và địa phương, tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức trong toàn ngành về vai trò của công nghệ, dữ liệu trong việc đổi mới giáo dục; triển khai đồng bộ các nền tảng số, ứng dụng AI nhằm tự động hóa quy trình, giảm gánh nặng hành chính, giúp cán bộ quản lý và giáo viên tập trung vào chuyên môn.

Đặc biệt, kế hoạch đặt ra mục tiêu kiến tạo môi trường học tập số hiện đại, an toàn; trang bị cho học sinh năng lực số, tư duy sáng tạo và kỹ năng cần thiết để trở thành công dân toàn cầu; thiết lập hệ thống cơ sở dữ liệu giáo dục tập trung, đảm bảo mọi quyết sách được đưa ra dựa trên phân tích định lượng, tăng cường tính minh bạch và hiệu quả điều hành.

Ông Đặng Việt Hà, Trưởng Phòng Văn hóa - Xã hội xã Phúc Thịnh chia sẻ, chuyển đổi số trong giáo dục không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu tất yếu để nâng cao chất lượng dạy và học. Khi các trường học ứng dụng công nghệ, từ quản lý học sinh, học bạ điện tử đến nền tảng học tập trực tuyến thì việc giảng dạy và theo dõi tiến trình học tập trở nên minh bạch, thuận tiện hơn. Điều này không chỉ giúp giáo viên và học sinh tiếp cận phương pháp hiện đại, mà còn tạo cơ sở để chính quyền địa phương theo dõi, hỗ trợ, hoạch định chiến lược phát triển giáo dục phù hợp với từng trường, từng khu vực.

Xã Phúc Thịnh đã rà soát, lên kế hoạch, đề xuất lộ trình đầu tư theo từng giai đoạn để bổ sung, đồng bộ các thiết bị dạy học thông minh; ưu tiên đầu tư có trọng tâm, trọng điểm về hạ tầng số, đặc biệt cho các cơ sở giáo dục được lựa chọn để triển khai thí điểm mô hình “Lớp học thông minh”, “Lớp học số”, "Trường học thông minh", nhằm tạo dựng các điển hình tiên tiến, làm căn cứ mở rộng trong giai đoạn tiếp theo.

“Chúng tôi sẽ tập trung phát triển các nền tảng số mang tính thống nhất và dùng chung như: Xây dựng Cổng thông tin điện tử ngành giáo dục xã; triển khai đồng bộ nền tảng quản trị nhà trường và dạy học cộng tác thông qua việc sử dụng bộ công cụ Google for Education; thúc đẩy chuyển đổi số, ứng dụng AI trong hoạt động dạy và học; đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá dựa trên công nghệ thông minh và ứng dụng AI; bồi dưỡng, tập huấn ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, ứng dụng AI; thí điểm mô hình “Lớp học số Google” và “Trường học thông minh” tại một số trường học trên địa bàn...”, ông Đặng Việt Hà chia sẻ.

Hiện 100% cơ sở giáo dục phổ thông ở thành phố Hà Nội đã triển khai học bạ điện tử, sổ điểm điện tử và phần mềm quản lý trường học. Hệ thống cơ sở dữ liệu ngành đã được xây dựng và kết nối với cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia, giúp việc tra cứu, thống kê, quản lý hồ sơ học sinh, giáo viên trở nên minh bạch, khoa học, tiết kiệm thời gian và nhân lực.

Trong tuyển sinh đầu cấp, thành phố đã duy trì ổn định, nền nếp hệ thống tuyển sinh trực tuyến từ mầm non đến trung học phổ thông, giúp phụ huynh đăng ký tuyển sinh nhanh chóng, thuận tiện, giải quyết được hiện tượng xếp hàng nộp hồ sơ từ nửa đêm. Việc tổ chức tuyển sinh trực tuyến của Hà Nội được dư luận ủng hộ, tin tưởng bởi sự minh bạch, công bằng, an toàn và nghiêm túc.

Từ năm 2022 đến nay, ngành Giáo dục Hà Nội đã triển khai nhiều chương trình đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực số cho đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý và học sinh; tổ chức hơn 600 lớp tập huấn cho gần 100.000 lượt giáo viên và cán bộ quản lý. Nội dung tập trung vào các nội dung như sử dụng phần mềm quản lý giáo dục, thiết kế bài giảng E-learning, tổ chức lớp học trực tuyến, ứng dụng công nghệ trong đánh giá năng lực học sinh, tích hợp các công cụ trí tuệ nhân tạo vào giảng dạy..., Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội Trần Thế Cương chia sẻ.

Xác định chuyển đổi số không chỉ là xu hướng mà là nền tảng bắt buộc để nâng cao chất lượng giáo dục, ngành Giáo dục Hà Nội xác định một số nhiệm vụ trọng tâm gồm: Xây dựng Hà Nội thành trung tâm giáo dục chất lượng cao hàng đầu cả nước; phát triển mạng lưới trường học đồng bộ, hiện đại, đặc biệt là trường chất lượng cao, trường chuyên, song bằng, tích hợp; đẩy mạnh giáo dục STEM, ngoại ngữ, nghệ thuật và thể thao; đào tạo học sinh toàn diện, sáng tạo, hội nhập quốc tế. Thành phố Hà Nội cũng tập trung các giải pháp đổi mới toàn diện giáo dục, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ như trí tuệ nhân tạo; phát triển kho học liệu số...