Bức ảnh được cho là chụp tàu tuần dương Moskva bị hư hại nặng trước khi đắm trên Biển Đen. Ảnh: AP
Theo tờ Telegraph, các quan chức quân đội Ukraine cho biết họ đã có thể bắn trúng và đánh chìm soái hạm Moskva của Nga là nhờ những đám mây giúp mở rộng tầm hoạt động của radar cộng với một chút may mắn.
Trong bản báo cáo toàn diện đầu tiên của Ukraine về vụ đắm tàu Moskva - soái hạm Hạm đội Biển Đen của Nga hồi tháng 4, các nguồn tin an ninh và các nhà khoa học Ukraine đã mô tả sự may mắn và thời tiết đã đứng về phía những người vận hành radar của Ukraine khi họ phát hiện ra con tàu này ngoài khơi.
Một trong những nguồn tin nói với tờ Ukrainska Pravda rằng, cách bờ biển khoảng 120km, tàu Moskva nằm ở ngoài tầm hoạt động bình thường của các hệ thống radar Ukraine, vốn thường không thể nhìn xa hơn đường chân trời.
Nhưng các nguồn tin trên cho biết các tín hiệu được phản xạ giữa các đám mây và mặt biển, đã cho phép radar Ukraine "khóa chặt" tàu Moskva.
“Vào thời điểm đó, chúng tôi không có radar ngoài đường chân trời và Nga biết điều đó”, một chuyên gia tên lửa Ukraine cho biết, đề cập đến các hệ thống radar tiên tiến có thể xác định mục tiêu ở khoảng cách rất xa.
Tên lửa Neptune do Ukraine tự sản xuất. Ảnh: Military.com
“Nhưng vì mây rất thấp và tín hiệu từ khoảng 'hành lang' giữa nước và mây này không thể truyền đi, nên radar bất ngờ chạm tới tàu Moskva" - vị chuyên gia nói.
Sau một lúc do dự, hai tên lửa Neptune của Ukraine đã được phóng đi. Theo các nhà khoa học, chỉ mất sáu phút để tên lửa tiếp cận và tấn công soái hạm của Nga.
Một bức ảnh chưa từng thấy trước đây được công bố với bản báo cáo nói trên cho thấy một trong những tên lửa bay vút qua bầu trời khi nó được bắn ra từ phương tiện phóng.
Tên lửa Neptune do Ukraine sản xuất có thiết kế dựa trên một loại tên lửa hành trình chống hạm do Liên Xô thiết kế vào những năm 1980 và chỉ được sử dụng một lần trong chiến đấu trước đó. Vì thế kíp phóng Ukraine cũng không biết vũ khí mới của họ sẽ đối mặt với hệ thống phòng thủ tên lửa uy lực của tàu Moskva như thế nào.
Người Ukraine cũng không biết liệu cuộc tấn công của họ có thành công hay không vì lúc đó một cơn bão ập đến và những người điều khiển máy bay không người lái Bayraktar TB-2 đã từ chối cho máy bay cất cánh để xác minh kết quả vụ phóng tên lửa.
Ngày hôm sau, khi cơn bão lắng xuống, bóng đen của chiếc tàu Moskva bị đắm có thể được nhìn thấy từ cách xa hàng chục kilomet, khẳng định một trong những thành công táo bạo nhất của Ukraine trong cuộc xung đột. Nếu đúng thật là tên lửa Ukraine đã nhắm trúng mục tiêu, thì đây là lần đầu tiên một kỳ hạm của Nga bị đánh chìm kể từ cuộc chiến tranh Nga - Nhật năm 1905.
Tuy nhiên, nguồn tin trên trái ngược với các báo cáo trước đó tuyên bố rằng Kiev đã được cung cấp dữ liệu nhắm mục tiêu bởi một máy bay do thám của NATO và Ukraine đã dụ con tàu đến gần bờ biển bằng máy bay không người lái.
Một trong các nguồn tin cho biết: “Tất cả những câu chuyện về cách các ‘ông chú lớn’ giúp chúng tôi, chúng chỉ có lợi cho Nga. Đây là một núi sắt và thiết bị điện tử cao 120 mét... Vấn đề không phải là tìm thấy tàu Moskva, mà là hạ được nó.”
Tuần dương hạm Moskva là tàu chiến mặt nước có uy lực nhất trong khu vực, đóng vai trò soái hạm của Hạm đội Biển Đen Nga. Ảnh: AFP/Getty Images
Tuy vậy, tất cả những thông tin mà Ukraine đưa ra trái với tuyên bố của Nga rằng tàu Moskva bị đắm trong vùng biển có bão khi đó là do hỏa hoạn làm nổ các vũ khí trên tàu.
Trở lại thời điểm xảy ra vụ việc, ngày 14/4, Bộ Quốc phòng Nga cho biết tàu tuần dương mang tên lửa dẫn đường Moskva, soái hạm của Hạm đội Biển Đen, đã bị chìm khi đang được kéo về cảng sau sự cố cháy nổ.
"Trong lúc được kéo về cảng, do phần thân tàu bị hư hại vì vụ hỏa hoạn gây nổ kho đạn, tàu tuần dương Moskva đã mất độ ổn định. Cộng thêm điều kiện thời tiết biển có sóng lớn, con tàu đã bị chìm", Bộ Quốc phòng Nga khi đó cho hay.
Bộ này trước đó thông báo một đám cháy đã dẫn tới vụ nổ kho đạn tàu Moskva khiến tàu bị hư hại nghiêm trọng, được kéo về cảng Sevastopol, Crimea để sửa chữa, nhưng chìm trên đường đi.
Tàu Moskva là tuần dương hạm hạng nặng mang tên lửa dẫn đường thuộc Đề án 1164 Atlant của Nga. Tàu dài 186m, rộng 21m và có lượng giãn nước 12.000 tấn. Vũ khí chính của Moskva là 16 tên lửa diệt hạm P-1000 Vulkan với tầm bắn 800 km, mỗi quả có chiều dài tương đương một tiêm kích MiG-17 và nặng khoảng 5 tấn, mang được đầu đạn bán xuyên giáp chứa 950 kg thuốc nổ mạnh hoặc đầu đạn hạt nhân.
Nó cũng được trang bị 64 tên lửa phòng không tầm xa với tầm bắn 90 km, 40 tên lửa phòng không tầm ngắn cùng nhiều loại pháo tự động, vũ khí chống ngầm và hệ thống tác chiến điện tử.
Sự cố đắm tàu Moskva được coi là tổn thất nghiêm trọng với lực lượng Nga, bởi đây là tàu chiến mặt nước có uy lực nhất trong khu vực, đóng vai trò soái hạm của Hạm đội Biển Đen và tham gia chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine ngay từ ngày đầu.