Vận tải xanh - bước đi tất yếu cho du lịch bền vững
Ngành du lịch toàn cầu đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ. Nếu như hai thập niên trước, công nghệ số đã thay đổi cách du khách tìm kiếm thông tin, đặt dịch vụ thì hiện nay, “chuyển đổi xanh” lại nổi lên như xu hướng định hình lại toàn bộ chuỗi giá trị.
Tại Việt Nam, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) đã xác định chuyển đổi xanh và số là hai trụ cột chiến lược. Trong hai năm qua, hàng loạt chương trình được triển khai như phát động chiến dịch giảm rác thải nhựa, xây dựng hệ thống tiêu chí điểm đến xanh, thúc đẩy ứng dụng công nghệ số trong quản lý và quảng bá.
Du khách nước ngoài tham quan tại Hội trường Thống Nhất, TP Hồ Chí Minh.
Ông Hà Văn Siêu, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam cho rằng: “Khách quốc tế ngày càng quan tâm đến trách nhiệm môi trường và cộng đồng. Một điểm đến hấp dẫn không chỉ cần cảnh quan đẹp, dịch vụ chất lượng mà còn phải thể hiện cam kết phát triển bền vững. Vận tải xanh chính là "chìa khóa kép", vừa nâng cao trải nghiệm, vừa tạo dựng hình ảnh quốc gia thân thiện”.
Theo Hiệp hội Du lịch Việt Nam, năm 2024, các chuyến đi nội địa bằng ô tô chiếm hơn 60% tổng số chuyến du lịch của người Việt và xu hướng này tiếp tục tăng trong 2025. Điều đó khiến phương tiện vận tải trở thành mắt xích then chốt. Nhiều doanh nghiệp đã chủ động đón đầu.
Công ty TNHH Dầu nhớt Singwing đưa ra sản phẩm dầu nhờn giảm khói thải, tiết kiệm nhiên liệu, kéo dài tuổi thọ động cơ và vừa ký kết hợp tác với Petronas (Malaysia) để cung cấp cho thị trường Việt Nam từ tháng 10.
Ông Nguyễn Xuân Nghiêm, Giám đốc Singwing cho biết: “Sản phẩm không chỉ giúp vận hành bền vững cho phương tiện mà còn kết nối giao thông xanh với ngành du lịch, mang đến trải nghiệm tốt hơn cho du khách”.
Ở lĩnh vực lữ hành, các doanh nghiệp lớn tại Đà Nẵng, Quảng Ninh, TP Hồ Chí Minh đã đưa xe điện, hybrid, ô tô chuẩn khí thải thấp vào tour. Ông Nguyễn Ngọc Tấn, Tổng Giám đốc Sacotravel nhận định: “Chi phí nhiên liệu và bảo dưỡng phương tiện xanh thấp hơn về lâu dài, đồng thời nâng cao uy tín. Với nhóm khách coi trọng tiêu chí bền vững, đây là lợi thế lớn”.
Tập đoàn Vietravel cũng hợp tác cùng Vingroup đưa xe điện vào dịch vụ vận chuyển khách. Ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch HĐQT nhấn mạnh: “Vận tải xanh không chỉ là trách nhiệm xã hội mà còn là chiến lược kinh doanh. Nếu Việt Nam muốn cạnh tranh với Thái Lan, Singapore hay Indonesia trong du lịch bền vững, phải bắt đầu từ vận tải”.
Không chỉ đường bộ, một số mô hình sáng tạo như thuyền du lịch năng lượng mặt trời ở Hạ Long, xe buýt điện tại Phú Quốc, shuttle bus xanh ở Hội An đã bước đầu tạo hiệu ứng tích cực, thu hút khách quốc tế.
Du lịch thông minh - công nghệ mở lối phát triển
Song song với “xanh hóa”, ngành du lịch cũng đang tăng tốc “số hóa”. Ứng dụng công nghệ 4.0 được coi là giải pháp để nâng cao trải nghiệm và mở rộng thị trường.
Tại Hà Nội, nhiều di tích như Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Nhà tù Hỏa Lò đã triển khai triển lãm trực tuyến, bán vé điện tử. TP Hồ Chí Minh ứng dụng công nghệ 3D ở Bảo tàng Chứng tích chiến tranh, xây dựng bản đồ du lịch tương tác tích hợp hướng dẫn viên ảo. Quảng Ninh đã gắn mã QR tại gần 200 di tích, giúp du khách dễ dàng tìm hiểu thông tin.
Du khách di chuyển bằng các phương tiện thân thiện môi trường sẽ giúp bảo vệ môi trường, tiết kiệm nhiên liệu.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, du lịch thông minh vẫn còn nhiều điểm nghẽn. Nguyên nhân, đa số doanh nghiệp du lịch là nhỏ và vừa, vốn hạn chế, ứng dụng công nghệ manh mún, trong khi thị trường trực tuyến chủ yếu do thương hiệu quốc tế chiếm lĩnh. Nhân lực công nghệ trong ngành cũng vừa thiếu, vừa yếu.
Ông Nguyễn Minh Mẫn, Phó Tổng Giám đốc Vina Group chỉ ra: “Doanh nghiệp phải mạnh dạn từ bỏ thói quen cũ, cách làm mòn để thích ứng với công nghệ. Nếu không, du lịch Việt Nam sẽ khó cạnh tranh trong bối cảnh toàn cầu khốc liệt”.
Để khắc phục, Bộ VH-TT&DL đã phê duyệt Đề án “Ứng dụng công nghệ 4.0 để phát triển du lịch thông minh”, với mục tiêu xây dựng hệ sinh thái số, lấy du khách làm trung tâm. Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh 5 giải pháp: Hoàn thiện pháp luật, phát triển nền tảng số ngành, tăng cường dữ liệu, đẩy mạnh xúc tiến trực tuyến, đào tạo nhân lực và hợp tác quốc tế.
Nguồn nhân lực một lần nữa trở thành then chốt. Bà Huỳnh Phan Phương Hoàng (Vietravel) cho rằng: “Sinh viên ngành du lịch cần được trang bị kỹ năng công nghệ ngay từ trường học, kết hợp thực tập tại doanh nghiệp. Nhân lực số là khâu sống còn”.
Thạc sĩ Ngô Thị Quỳnh Xuân, Hiệu trưởng CĐ Du lịch Sài Gòn cũng bổ sung: “Ngành đang vừa thừa vừa thiếu nhân lực - thừa phổ thông, thiếu chất lượng cao. Các chương trình đào tạo phải thay đổi gắn thực tế, ngoại ngữ, kỹ năng mềm”.
Chính vì vậy, một số trường đã nhanh chóng cập nhật chương trình, đưa sinh viên ra nước ngoài thực tập quốc tế như Hungary để nâng kỹ năng nghề và công nghệ. Đây là cơ hội để hình thành đội ngũ nhân lực đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số.
Khảo sát của Booking.com cho thấy, 72% khách quốc tế ưu tiên điểm đến thân thiện môi trường, 65% muốn trải nghiệm cá nhân hóa nhờ công nghệ số, 53% sẵn sàng chi thêm cho dịch vụ bền vững. Đây là cơ sở quan trọng để Việt Nam mạnh dạn đầu tư vận tải xanh và du lịch thông minh, hình thành thương hiệu quốc gia cạnh tranh lâu dài.
Ông Lê Trương Hiền Hòa, Phó Giám đốc Sở Du lịch TP Hồ Chí Minh khẳng định: “Nếu muốn trở thành siêu đô thị du lịch vùng, hạ tầng xanh và thông minh là bắt buộc. Metro, xe điện, cảng thông minh và hàng không xanh sẽ kéo dài lưu trú, gia tăng chi tiêu. Khi phương tiện sạch, dịch vụ số, thương hiệu quốc gia được nâng tầm, Việt Nam sẽ có lợi thế lớn trong khu vực”.
Bài cuối: Khi sức khỏe trở thành chiếc 'chìa khóa vàng' du lịch