Triển khai thực hiện xã, phường đạt chuẩn tiếp cận pháp luật góp phần xây dựng được đội ngũ cán bộ công chức cấp xã ngày càng chuyên nghiệp.
Ông Nguyễn Văn Nam, Trưởng phòng Tư pháp huyện Hưng Nguyên (Nghệ An) cho biết, 15/18 xã, thị trấn được UBND huyện Hưng Nguyên đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trong năm 2021. Ba xã còn lại là Châu Nhân, Hưng Lợi và Hưng Yên Nam không được công nhận do xã Châu Nhân và xã Hưng Yên Nam có cán bộ, công chức bị xử lý kỷ luật bằng hình thức từ cảnh cáo trở lên; xã Hưng Lợi không lập hồ sơ đề nghị công nhận.
Thực tế triển khai xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trên địa bàn huyện Hưng Nguyên gặp một số khó khăn, đặc biệt là kinh phí cấp xã còn hạn chế nên việc thực hiện các nội dung về tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, hòa giải cơ sở đảm bảo các chỉ tiêu theo quy định cũng gặp khó khăn. Bên cạnh đó, một số chỉ tiêu trong tiêu chí tiếp cận pháp luật thuộc Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021 - 2025 quá cao, khó thực hiện như: tỷ lệ mâu thuẫn, tranh chấp, vi phạm được hòa giải thành công đạt 90% trở lên; phải có mô hình phổ biến giáo dục pháp luật, hòa giải cơ sở hoạt động hiệu quả được công nhận; tỷ lệ người dân thuộc đối tượng trợ giúp pháp lý tiếp cận và được trợ giúp pháp lý khi có yêu cầu đạt 90% trở lên. Ngoài ra, thời điểm đánh giá đạt chuẩn tiếp cận pháp luật vào cuối năm, nên trong nhiều trường hợp không đồng thời với thời điểm đánh giá đạt chuẩn nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao. Do vậy, gây khó khăn trong việc gắn kết đánh giá đạt chuẩn tiếp cận pháp luật với đánh giá nông thôn mới.
Theo ông Lê Bá Thiệu, Trưởng phòng Phổ biến giáo dục pháp luật (Sở Tư Pháp Nghệ An), trước năm 2022, khi triển khai thực hiện nhiệm vụ, các tiêu chí, chỉ tiêu quy định tại Quyết định số 619/Ttg có một số nội dung chưa phù hợp với thực tiễn gây khó khăn cho các địa phương. Hiệu quả hoạt động của một số Hội đồng đánh giá đạt chuẩn tiếp cận pháp luật cấp huyện chưa cao; cơ quan thường trực của Hội đồng chưa tích cực, làm tốt vai trò tham mưu cho Hội đồng. Quá trình triển khai nhiệm vụ của nhiều địa phương từ cấp huyện đến cấp xã chưa tích cực, toàn diện dẫn đến tình trạng xây dựng, đánh giá, công nhận chậm và chưa đảm bảo tính khách quan, chính xác, chưa đi vào thực chất, hồ sơ, tài liệu minh chứng chưa đảm bảo chất lượng theo yêu cầu.
Các khó khăn, hạn chế trên bắt nguồn từ một số nguyên nhân chủ quan và khách quan như: Nguồn nhân lực cấp xã chưa đáp ứng được cả về số lượng và chất lượng, nhất là đội ngũ công chức Tư pháp - Hộ tịch; chưa có cơ chế, chính sách cụ thể nguồn kinh phí từ ngân sách Nhà nước đảm bảo cho công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật; điều kiện kinh tế - xã hội của một số địa phương, nhất là cơ sở vật chất còn nhiều khó khăn, nhất là các huyện miền núi, chưa đáp ứng yêu cầu xây dựng xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Bên cạnh đó, lãnh đạo cấp ủy, chính quyền địa phương và đội ngũ cán bộ, công chức chưa nhận thức sâu sắc, đầy đủ về tầm quan trọng của nhiệm vụ xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, nhất là tại các đơn vị đã đạt chuẩn nông thôn mới hoặc không thuộc diện đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới trong năm...
Các thành viên Câu lạc bộ “phong trào phụ nữ với công tác hòa giải viên cơ sở” tại xóm Phúc Hòa, xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên, Nghệ An tiếp cận các quy định pháp luật.
Trưởng phòng Phổ biến giáo dục pháp luật cho rằng, thời gian tới, để thực hiện có hiệu quả việc xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, Sở Tư pháp Nghệ An tiếp tục tham mưu UBND tỉnh đẩy mạnh tổ chức tập huấn nghiệp vụ chuyên sâu, ban hành văn bản hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy mạnh công tác kiểm tra và tự kiểm tra đối với cấp xã về việc thực hiện quy định xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật; khắc phục những tồn tại, hạn chế sau kiểm tra để không ngừng cải thiện chất lượng, đảm bảo ổn định; thường xuyên, kiến nghị, đề xuất hoàn thiện thể chế về xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Bên cạnh đó, hiệu quả hoạt động của Hội đồng đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật cấp huyện cũng cần được nâng cao hơn nữa, trong đó có vai trò của Phòng Tư pháp trong quá trình tham mưu.
Chủ tịch UBND cấp xã cần phân công nhiệm vụ cụ thể; kiểm tra, giám sát thường xuyên để các công chức chuyên môn có trách nhiệm trong việc thực hiện các tiêu chí, chỉ tiêu đạt chất lượng; tổ chức tự đánh giá hàng năm đúng thời gian, đảm bảo khách quan, chính xác; chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, tài liệu để cung cấp cho Hội đồng đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật cấp huyện thẩm định, đề nghị công nhận cấp xã đạt hoặc không đạt đảm bảo chất lượng, thời gian theo quy định.
Sở Tư pháp tiếp tục tham mưu UBND tỉnh Nghệ An có văn bản hướng dẫn cụ thể nội dung bố trí kinh phí từ ngân sách Nhà nước đảm bảo cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, đặc biệt nhiệm vụ xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật sau khi có văn bản sửa đổi, bổ sung từ các cơ quan Trung ương. Đồng thời, thực hiện nghiêm công tác kiểm tra, tổ chức sơ kết, tổng kết hàng năm để kịp thời biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong thực hiện quy định về cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật; xác định rõ trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân còn nhiều yếu kém trong việc triển khai xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật...