Tây Ninh vươn mình thành trung tâm giao thương trong hành lang kinh tế xuyên Á

Với lợi thế địa lý đặc biệt, tỉnh đang nỗ lực hiện thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm giao thương quốc tế, đóng góp quan trọng vào mục tiêu kim ngạch thương mại 20 tỷ USD giữa Việt Nam và Campuchia vào năm 2030.

Vị thế chiến lược và những con số ấn tượng 

Những năm gần đây, tỉnh tập trung đầu tư hạ tầng giao thông kết nối cửa khẩu với nội địa, đặc biệt là các tuyến cao tốc, quốc lộ, đường tỉnh, đường vành đai. Hệ thống kho bãi, logistics, bãi kiểm hóa từng bước được hoàn thiện, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu, giảm chi phí và thời gian thông quan.

Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh Lê Văn Hẳn nhận định: Tỉnh có vị trí hết sức thuận lợi để kết nối TP Hồ Chí Minh, vùng Đồng bằng sông Cửu Long và là cửa ngõ nối vùng Đông Nam Bộ với Tây Nam Bộ. Với quỹ đất công nghiệp lớn và hệ thống hạ tầng giao thông đang được tập trung đầu tư đồng bộ, Tây Ninh đã thu hút hơn 1.950 dự án FDI với số vốn trên 24,5 tỷ USD, cùng hơn 3.110 dự án trong nước trị giá trên 714 nghìn tỷ đồng. Năm 2025, tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh ước đạt trên 16 tỷ USD, cho thấy sức sống mãnh liệt của nền kinh tế địa phương.

Theo bà Châu Thị Lệ, Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Tây Ninh, tỉnh sở hữu đường biên giới dài hơn 368 km tiếp giáp 3 tỉnh của Campuchia với 21 cửa khẩu; trong đó có 4 cửa khẩu quốc tế trọng điểm là Mộc Bài, Xa Mát, Tân Nam và Bình Hiệp. Bà Lệ khẳng định: “Đến năm 2030, thương mại biên giới là động lực cho phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Tây Ninh. Phấn đấu đưa Tây Ninh trở thành điểm trung chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam sang thị trường Campuchia, Lào, Thái Lan và ASEAN”.

Hiện nay, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đồ án quy hoạch chung Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài đến năm 2045 với diện tích 21.284 ha. Tỉnh cũng đang trình thẩm định quy hoạch Khu kinh tế cửa khẩu Xa Mát với quy mô 34.890 ha và phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết cửa khẩu chính Phước Tân. Ngoài ra, mạng lưới 20 chợ biên giới đang hoạt động hiệu quả, là nơi trao đổi hàng hóa thiết yếu của cư dân hai nước, từ hàng tiêu dùng Việt Nam đến nông sản Campuchia.

Thương mại biên giới tăng trưởng tích cực

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng, để đạt mục tiêu 20 tỷ USD vào năm 2030, bà nhấn mạnh tầm quan trọng của các thỏa thuận như Bản ghi nhớ năm 2019 về phát triển và kết nối hạ tầng thương mại biên giới Việt Nam - Campuchia, Hiệp định Thương mại biên giới năm 2024, Bản Thỏa thuận thúc đẩy thương mại song phương giai đoạn 2025 - 2026. Những văn kiện này tạo hành lang pháp lý giúp rút ngắn thời gian thông quan và nâng cao năng lực kết nối chuỗi cung ứng.

Đồng quan điểm, Ngài Tith Rithipol - Phó Quốc vụ Khanh Bộ Thương mại Campuchia, khẳng định Việt Nam là một trong những đối tác thương mại lớn nhất của Campuchia. Ông mời gọi các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư vào các ngành có giá trị gia tăng cao như ô tô, nông nghiệp hiện đại, công nghệ số và logistics.

Không chỉ dừng ở trao đổi hàng hóa quy mô nhỏ, thương mại biên giới Tây Ninh đang dần chuyển sang hình thức chính ngạch, gắn với chuỗi giá trị, hợp đồng dài hạn và tiêu chuẩn chất lượng, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế.

Một trong những yếu tố quan trọng thúc đẩy thương mại biên giới ở Tây Ninh là sự chủ động của chính quyền địa phương. Tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý hải quan, kiểm dịch, thuế xuất nhập khẩu.

Bên cạnh đó, các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, tiểu thương khu vực biên giới được quan tâm, từ đào tạo kỹ năng kinh doanh, cung cấp thông tin thị trường đến hỗ trợ tiếp cận vốn và xúc tiến thương mại.

Theo ông Nguyễn Anh Sơn, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), việc thúc đẩy thương mại điện tử và chuyển đổi số biên giới là xu thế tất yếu để tối ưu hóa hoạt động thương mại. Ông định hướng cần xây dựng hạ tầng số đồng bộ, số hóa quy trình thương mại để thúc đẩy giao dịch chính ngạch. Đồng thời, việc hoàn thiện cơ chế phối hợp quản lý biên giới và kiểm soát chặt chẽ chất lượng hàng hóa là yêu cầu cấp thiết để bảo đảm tính minh bạch và bền vững.

Cụ thể hóa các giải pháp nêu trên, ngày 18/12/2025 vừa qua, một sự kiện đặc biệt, ghi dấu mốc quan trọng khi Cảng cạn Tân Cảng - Mộc Bài chính thức đi vào vận hành. Đây được xem là "cú hích" chiến lược nhằm giảm chi phí logistics, tăng tốc độ luân chuyển hàng hóa Xuyên Á và nâng cao sức cạnh tranh cho hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Đại tá Phùng Ngọc Minh, Phó Tổng giám đốc Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn cho biết, Cảng cạn Tân Cảng - Mộc Bài là địa điểm kiểm tra, giám sát hải quan tập trung đầu tiên của tỉnh Tây Ninh. Dự án có tổng mức đầu tư hai giai đoạn là trên 552 tỷ đồng, với hệ thống trang thiết bị hiện đại và công suất thiết kế 247.000 Teus/năm. Để đáp ứng nhu cầu tương lai, Tân Cảng Sài Gòn đã nâng vốn điều lệ tại Công ty Cổ phần Tân Cảng Tây Ninh lên 150 tỷ đồng để triển khai giai đoạn 2 với quy mô 10 ha.

Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh Lê Văn Hẳn tin tưởng rằng, với sự đồng hành của chính quyền và nỗ lực của các nhà đầu tư, các dự án hạ tầng như Cảng cạn Tân Cảng - Mộc Bài sẽ trở thành điểm trung chuyển logistics quan trọng, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội không chỉ cho Tây Ninh mà còn cho cả tuyến thương mại Việt Nam - Campuchia.