Trong khi đó, công tác sửa chữa, nâng cấp vẫn còn chậm trễ do thiếu kinh phí và rất cần sự hỗ trợ từ Trung ương.
Hồ Trúc Kinh, xã Hiếu Giang (tỉnh Quảng Trị) xuống cấp, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa lũ sắp tới.
Nhiều hồ, đập xuống cấp nghiêm trọng
Hồ Trúc Kinh, xã Hiếu Giang (tỉnh Quảng Trị) với dung tích 39 triệu m3 được xây dựng và đưa vào sử dụng năm 1996, có nhiệm vụ thiết kế tưới cho 2.350 ha đất sản xuất nông nghiệp. Sau nhiều năm vận hành, ba bộ cửa van cung bằng thép và tường ngực có dấu hiệu hư hỏng nghiêm trọng, khả năng chịu lực của các cấu kiện, kết cấu không đảm bảo an toàn; tường ngực bê tông bị nứt nẻ, bong tróc mạnh, các kết cấu chịu lực chính của tràn và cửa van không còn đảm bảo theo yêu cầu kỹ thuật và thiết kế ban đầu.
Anh Nguyễn Anh Tuấn, Cụm trưởng cụm Thủy nông Trúc Kinh cho biết, hạng mục cửa tràn xả lũ của hồ đã xuống cấp từ lâu, mặc dù thời gian qua đã được các cấp, các ngành quan tâm khắc phục, song chỉ mới giải quyết tình thế tạm thời. Hiện để có thể giữ nước khỏi thất thoát, đơn vị đã phải dùng các biện pháp thủ công và tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn. Thời gian tới là mùa mưa lũ được dự báo rất khó lường, kính đề nghị các cấp, ban ngành cho sửa chữa nâng cấp lại để đảm bảo an toàn cho vùng hạ du.
Đập ngăn mặn Châu Thị, xã Vĩnh Linh (Quảng Trị) được đầu tư xây dựng năm 1989, có tác dụng ngăn mặn, giữ ngọt cho gần 135 ha/vụ. Tuy nhiên, hiện bê tông ngưỡng tràn bị xâm thực gây bong tróc hầu hết bề mặt, để lộ ra lớp sỏi sạn trên toàn bộ diện tích bề mặt ngưỡng tràn. Đặc biệt, hầu hết các trụ pin bê tông bị nứt nẻ, mục nát; các rãnh phai bị sứt mẻ, để giữ được tầm phai chắn nước phải dùng cọc gỗ chèn thêm hai đầu tầm phai. Trong 16 khoang tràn, thì khoang số 16 bị hư hỏng trầm trọng, bê tông ngưỡng tràn và trụ pin đã bị sụp đổ.
Ông Nguyễn Chiến Công, Tổng Giám đốc Công ty khai thác các công trình Thuỷ lợi Quảng Trị cho biết, các công trình do đơn vị quản lý hầu hết được đầu tư từ những thập niên năm 80 về trước. Mặc dù trong những năm qua được Nhà nước quan tâm đầu tư nâng cấp một số hệ thống đầu mối lớn để đảm bảo phục sự sản xuất. Tuy nhiên do chưa có kinh phí, nhiều công trình được đầu tư từ lâu chưa được nâng cấp đồng bộ.
Theo ông Trần Hoài Nam, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Trị, các hồ đập hư hỏng, xuống cấp đang ảnh hưởng rất lớn đến khả năng vận hành, điều tiết nước của công trình. Đặc biệt là các công trình dùng tràn có cửa, nếu đã hư hỏng, không làm tốt công năng về điều tiết sẽ tiềm ẩn nguy cơ cao không vận hành đúng theo thiết kế. Từ đó, dẫn đến nguy cơ mất an toàn công trình, nhất là sự cố về tràn, vỡ đập, ảnh hưởng lớn đến đời sống, sản xuất của người dân vùng hạ du.
Tại tỉnh Quảng Trị hiện có 273 hồ đập và hàng trăm đập dâng thuỷ lợi. Tuy nhiên theo thống kê có 50 hồ, đập bị hư hỏng nặng, cấp thiết cần sửa chữa trong năm 2025 với tổng số kinh phí dự toán khoảng 514 tỷ đồng. Trong đó, tỉnh Quảng Bình (cũ) có 39 hồ, đập với nguồn kinh phí sửa chữa cần 365 tỷ đồng; tỉnh Quảng Trị (cũ) có 11 hồ, đập cần sửa chữa với nguồn kinh phí 149 tỷ đồng.
Đảm bảo an toàn với các hồ, đập đang sửa chữa
Thi công sửa chữa hồ Dạ Lam (tỉnh Quảng Trị) để đảm bảo an toàn trong mùa mưa lũ sắp tới.
Để đảm bảo an toàn cho mùa mưa bão, tỉnh Quảng Trị đang thi công, sửa chữa hàng chục công trình hồ, đập, công trình thủy lợi. Riêng tỉnh Quảng Bình (cũ) hiện đang triển khai thi công 16 hồ chứa nước với tổng kinh phí hơn 281,7 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương.
Trong điều kiện mùa mưa lũ đang đến gần, tỉnh Quảng Trị đề nghị các nhà thầu, đơn vị thi công đẩy nhanh tiến độ và phải có phương án đảm bảo an toàn, điểm dừng kỹ thuật hợp lý; đảm bảo an toàn công trình trước, trong mùa mưa lũ và đáp ứng yêu cầu phục vụ sản xuất, dân sinh, tuyệt đối không để mất an toàn hồ đập.
Hồ chứa nước Dạ Lam (tỉnh Quảng Trị) có dung tích khoảng 500.000 m3 được xây dựng từ năm 1987. Do hư hỏng nghiêm trọng, công trình đã được khởi công tu sửa từ ngày 27/2 năm nay và phấn đấu hoàn thành trước mùa mưa bão 2025. Đây là một trong 16 công trình bị hư hỏng đã được bố trí vốn tại tỉnh Quảng Bình (cũ). Hiện công trình đã hoàn thành xong phần tràn, mái hạ lưu và phần bê tông.
Đại diện đơn vị thi công cho biết, tranh thủ thời tiết thuận lợi, đơn vị đang huy động tối đa nhân công, máy móc để hoàn thành các hạng mục vượt lũ trước 2/9. Hiện đơn vị đang hoàn thiện cống lấy nước và tiến hành đắp đất, đổ chân khay mái thượng lưu; các mục công trình đang diễn ra cơ bản theo đúng tiến độ kế hoạch đề ra.
Ông Đinh Khánh Hậu - Giám đốc Bản quản lý dự án Đầu tư xây dựng (Sở Nông nghiệp và Môi trường Quảng Trị) cho biết, đơn vị đang chỉ đạo các nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công, đồng thời thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn tuyệt đối cho các công trình hồ đập, thủy lợi đang thi công trong mùa mưa bão. Theo đó, yêu cầu các nhà thầu bố trí nhân lực, máy móc ứng trực 24/24 tại công trường; chủ động phương án phòng chống lũ và, gia cố tạm thời các hạng mục chưa hoàn thiện để hạn chế thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra.
Theo ông Trần Hoài Nam - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Quảng Trị cho biết, đơn vị đã đề xuất UBND tỉnh bố trí kinh phí sửa chữa khẩn cấp các công trình hư hỏng, xuống cấp theo thứ tự ưu tiên, mức độ cấp bách. Tuy nhiên, qua rà soát cho thấy số lượng công trình hồ đập hư hỏng xuống cấp trên địa bàn tỉnh là rất lớn. Trong điều kiện tỉnh còn nhiều khó khăn, do đó cần sự quan tâm hỗ trợ kinh phí từ Trung ương để cho tỉnh Quảng Trị có điều kiện khắc phục sửa chữa hồ đập, đảm bảo an toàn trong mùa mưa bão sắp tới.
Với các công trình đang nâng cấp, sửa chữa, tỉnh Quảng Trị đề nghị nhà thầu tuân thủ nghiêm ngặt quy trình an toàn lao động và phòng, chống thiên tai trong thi công; đồng thời phối hợp với cơ quan chuyên môn để điều chỉnh linh động kế hoạch thi công dựa trên diễn biến thời tiết thực tế.