Tại huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên – nơi có 10 xã nằm ven chân dãy núi Tam Đảo, có khí hậu trong lành, nhiều cảnh quan thiên nhiên sông suối núi rừng đẹp, hệ sinh thái động, thực vật phong phú, đa dạng, có bản sắc dân tộc đậm đà… việc phát triển du lịch sinh thái gắn với phát huy bản sắc văn hóa dân tộc đang được cấp ủy, chính quyền địa phương quan tâm đầu tư, mở ra hướng đi mới trong phát triển kinh tế - xã hội.
Đặc biệt, Đại Từ còn là huyện có vùng chè lớn nhất tỉnh Thái Nguyên với nghề sản xuất, chế biến chè đặc sản từ lâu đời và các sản phẩn chè ngon nổi tiếng trong nước và quốc tế. Huyện cũng là An toàn khu Cách mạng trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, với 169 điểm di tích lịch sử và danh thắn
Trong số các xã của huyện Đại Từ, thì La Bằng và Hoàng Nông là 2 xã nổi bật hơn trong số các xã có tiềm năng, lợi thế phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, văn hóa, tâm linh...
Ông Dương Văn Vượng, Chủ tịch UBND xã La Bằng cho biết: La Bằng là xã nằm về phía Tây - Tây Nam của huyện Đại Từ, cách trung tâm huyện khoảng 10 km. Xã có diện tích tự nhiên hơn 2.200 ha, trong đó diện tích chè hơn 330 ha, có 8 dân tộc anh em cùng chung sống với 1.200 hộ dân được chia thành 9 thôn, xóm.
Tại xã La Bằng có suối Kẹm bắt nguồn từ dãy Tam Đảo bốn mùa nước chảy trong vắt, uốn lượn chảy qua các ghềnh đá đủ kích cõ và hình thù đẹp mắt, đang dần trở thành điểm sinh thái dã ngoại hấp dẫn du khách. Hiện 100% các xóm trong xã đều được công nhận Làng nghề chè truyền thống, được cục Sở hữu Trí tuệ cấp giấy chứng nhận nhãn hiệu tập thể chè La Bằng năm 2012.
Là một trong những xã về đích nông thôn mới sớm nhất của huyện và đang phấn đấu là xã nông thôn mới nâng cao, vì vậy cơ sở hạ tầng giao thông, đặc biệt là các tuyến đường trục chính của xã, đã được trải nhựa và bê tông, thuận tiện cho các phương tiện giao thông đi lại và góp phần phát triển du lịch.
Được sự quan tâm của các cấp, các ngành, chính quyền địa phương, từ tháng 4/2023, điểm du lịch cộng đồng xóm Tân Sơn, xã La Bằng được UBND tỉnh công nhận do Hợp tác xã Du lịch cộng đồng Kẹm La Bằng quản lý.
Hợp tác xã gồm 8 thành viên, với lĩnh vực hoạt động là kinh doanh dịch vụ lưu trú ngắn ngày, dịch vụ ăn uống, du lịch cộng đồng, góp phần đưa du lịch cộng đồng phát triển bài bản, gia tăng giá trị kinh tế cho người dân...
Anh Nguyễn Văn Tới, người dân tộc Tày, chủ La Bằng Homestay, xóm Tân Sơn, xã La Bằng chia sẻ: La Bằng homestay bắt đầu đi vào hoạt động từ năm 2020, tuy còn mới nhưng đã được nhiều khách trong nước và quốc tế biết tới, đến trải nghiệm và lưu trú.
Trước đây, gia đình chỉ trồng và chế biến chè, thu nhập cũng chưa ổn, nhận thấy khí hậu, thổ nhưỡng tại La Bằng có nhiều thuận lợi, mát mẻ, trong lành, cứ cuối tuần du khách tìm đến La Bằng để nghỉ dưỡng ngày càng nhiều, chính vì vậy anh đã mạnh dạn vay vốn ngân hàng để xây dựng mô hình homestay.
Từ số vốn vay ban đầu 1,8 tỷ, trên diện tích sẵn có, anh Tới đã đầu tư mô hình homestay với các hạng mục như nhà sàn cộng đồng, bể bơi, nhà hàng, phòng lưu trú nhỏ đáp ứng nhu cầu cho khoảng 450 – 500 du khách.
Du khách tới La Bằng được tham quan các điểm di tích lịch sử tại địa phương, hòa mình vào với thiên nhiên, chiêm ngưỡng khung cảnh núi rừng hùng vĩ, thăm quan suối, thác nước, được thưởng thức các món ăn mang hương vị đặc trưng của núi rừng, bên cạnh đó du khách còn được tìm hiểu về văn hóa dân tộc tại địa phương, thăm đồi chè, thăm quan khu vực sản xuất, chế biến chè nổi tiếng…
Mô hình La Bằng homestay không chỉ góp phần tăng thu nhập cho gia đình, mà còn giúp giải quyết từ 15 đến 20 lao động địa phương...
Cùng với La Bằng, tại xã Hoàng Nông cũng có nhiều tiềm năng về phát triển du lịch sinh thái, nhất là tại khu vực Cửa Tử, thuộc xóm Đồng Khuôn, nơi có suối Cửa Từ và suối Khoai bắt nguồn từ đỉnh núi Tam Đảo. Hai bên suối là những thảm rừng nguyên sinh chân núi Tam Đảo xen lẫn với những bãi đá thiên nhiên, thác nước, phù hợp với loại hình du lịch khám phá, trải nghiệm.
Tại xã Hoàng Nông hiện đã hình thành 3 mô hình homestay, farmstay và làng nghề chè xóm Cầu Đá - một trong những vùng có cảnh quan, không gian vườn chè, đổi chè đẹp nhất tỉnh Thái Nguyên, thu hút hàng nghìn khách du lịch mỗi dịp cuối tuần....
Theo ông Ông Dương Văn Tuyên, Phó chủ tịch UBND huyện Đại Từ, để phát huy tiền năng thế mạnh về du lịch, huyện Đại Từ đã lập Đề án phát triển du lịch sinh thái La Bằng, Hoàng Nông giai đoạn 2022 - 2025, định hướng đến năm 2030 có tổng kinh phí dự kiến hơn 260 tỷ đồng, với một số nội dung chính như: Hỗ trợ lập quy hoạch chí tiết xây dựng điểm du lịch xã La Bằng, Hoàng Nông; mở rộng và tôn tạo di tích lịch sử quốc gia nơi thành lập cơ sở Đảng cộng sản đầu tiên của Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên tại xã La Bằng; hỗ trợ vùng sản xuất chè tập trung gắn với phát triển du lịch xã Hoàng Nông, La Bằng; nâng cấp, mở rộng tuyến đường từ Quốc lộ 37 vào xã La Bằng và xã Hoàng Nông...
Huyện từng bước đa dạng các hoạt động du lịch, kết hợp du lịch sinh thái gắn với du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp, trải nghiệm, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc Tày, Nùng, Sán Chay… đưa du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng của địa phương, thúc đẩy sự phát triển của các ngành nghề khác, đặc biệt là trồng và chế biến chè, tạo sinh kế bền vững cho người dân...
Hiện tỉnh Thái Nguyên đã có trên 30 mô hình du lịch cộng đồng do các hợp tác xã, hộ gia đình làm chủ. Các mô hình này mỗi năm đã thu hút hàng nghìn du khách đến tham quan, trải nghiệm, lưu trú, góp phần tạo thêm việc làm, thu nhập cho người dân, mở ra hướng đi mới trong phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.