Những vấn đề nóng nếu Scotland độc lập

Ngày 18/9, người dân Scotland sẽ đi bỏ phiếu để quyết định khả năng tách ra khỏi Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland (UK) sau hơn 300 năm gắn bó. Trước khi có kết quả về cuộc trưng cầu ý dân này, nhiều thắc mắc đã được đặt ra nếu Scotland trở thành một nước độc lập. Nữ hoàng Anh sẽ vẫn là Nữ hoàng Scotland? Liệu Scotland sẽ tốt hơn hay tệ đi sau khi rời UK?


1. Nữ hoàng Anh sẽ vẫn là Nữ hoàng của Scotland ?

Kể cả sau khi Scotland tách khỏi Anh và trở thành một nước độc lập, Nữ hoàng Anh Elizabeth II sẽ vẫn là Nữ hoàng của Scotland. Trường hợp này cũng giống như đối với Australia hay Canada do năm 1603 đã có một Hiệp ước thống nhất các vương triều toàn Anh, khi đó Vua James VI của Scotland trở thành Vua James I của Anh. Sự kiện này đến trước cả khi Anh và Scotland thống nhất bằng Đạo luật thống nhất năm 1707.


Tuy nhiên, với tư cách là một quốc gia có chủ quyền, Scotland có thể lựa chọn trở thành một nước cộng hòa, thuộc hoặc không thuộc Khối thịnh vượng chung.

Lựa chọn thứ ba, mặc dù rất ít khả năng, là họ có thể phớt lờ những kết quả của “Cách mạng vinh quang” năm 1688. Khi đó, Vua James II của Anh, cũng là Vua James VII của Scotland, bị Liên minh giữa các thành viên Quốc hội và đội quân viễn chinh do Tổng đốc Hà Lan là William III xứ Orange đứng đầu lật đổ, và kết quả là William lên ngôi báu nước Anh.

 Nếu lựa chọn như vậy, Scotland có thể mời người thừa kế hợp pháp của Vua James VII, hiện là Công tước Franz xứ Bavaria, thay thế Nữ hoàng Anh. Tuy nhiên, Công tước Franz cho hay hoàn toàn hài lòng với vị trí hiện tại.

2. Scotland sẽ ở trong NATO ?


 Scotland có thể xin gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), nhưng sẽ phải cam kết chi 2% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) hàng năm cho quốc phòng. Tuy nhiên, thực hiện cam kết này lại là đi ngược lại mục tiêu giảm chi tiêu quốc phòng mà Scotland đã hứa thực hiện sau khi độc lập.

3. Liệu có Tường biên giới Hadrian mới ?

Nếu Scotland gia nhập Liên minh châu Âu (EU), xứ này cũng sẽ buộc phải gia nhập Hiệp ước Schengen của châu Âu. Điều này đồng nghĩa bất cứ người dân nào ở Lục địa châu Âu đều có thể đi tới Scotland mà không bị cản trở.

Có những lo ngại rằng hàng nghìn người di cư tập trung ở miền Bắc nước Pháp sẽ đi bằng phà tới Scotland, và sau đó lẻn qua biên giới vào nước Anh. Chính những lo ngại này đã khiến Thủ lĩnh Công đảng Anh Ed Miliband cảnh báo rằng một kết quả “Đồng ý” độc lập của Scotland sẽ dẫn tới việc kiểm soát biên giới và kiểm tra hộ chiếu giữa Anh và Scotland.

Công dân Scotland sẽ phải được cấp hộ chiếu Scotland. Anh và phần còn lại của Vương quốc Anh có thể cấm công dân Scotland vào England, xứ Wales và Bắc Ireland cho tới lúc tư cách thành viên của Scotland trong EU được phê chuẩn.

4. Scotland có thể tồn tại nhờ vào dầu Biển Bắc ?

Theo luật quốc tế, các đường biên giới trên biển phụ thuộc vào đường biên giới đất liền. Do biên giới giữa Scotland và Anh chạy theo đường chéo từ Tây Nam tới Đông Bắc, nên đường biên giới phía Tây sẽ kéo dài về phía Tây Nam vào vịnh Solway và đường biên giới phía Bắc ở Berwick sẽ kéo dài theo hướng Đông Bắc vào Biển Bắc.

Điều này đồng nghĩa rằng nguồn dầu mỏ mà người Scotland coi là của họ trên thực tế một phần là của Anh.


Scotland có nguồn dầu mỏ dồi dào nằm trong vùng biển quanh quần đảo Shetlands. Nhưng hiện chưa ai chắc chắn rằng những người dân vùng Shetland, cũng sẽ đi bỏ phiếu cho nền độc lập của Scotland vào ngày 18/9, sẽ muốn tiếp tục là một phần của nước Scotland độc lập.

Về giá trị kinh tế của các mỏ dầu, ngành công nghiệp dầu mỏ Scotland vừa đưa ra một tuyên bố hồi tuần trước rằng trữ lượng dầu mỏ và khí đốt nằm trong vùng biển Scotland lên tới 1.000 tỷ bảng Anh đủ để khai thác trong 100 năm.

Người đứng đầu Khoa kỹ thuật dầu khí thuộc Đại học Edinburgh Heriot-Watt đã bác bỏ tuyên bố này và cho rằng Scotland đang ở thế “chết đuối thì vớ được cọng rơm cũng nắm lấy”.

Văn phòng trách nhiệm ngân sách của Vương quốc Anh dự báo doanh thu dầu mỏ, đã giảm mạnh trong những năm gần đây, sẽ chỉ đạt 2,9 tỷ bảng Anh giai đoạn 2016-2017.

5. Anh có mất vị trí trong Hội đồng bảo an Liên hợp quốc ?

Không có lý do nào cho việc này. Nước Anh không bao gồm Scotland sẽ vẫn là một cường quốc quan trọng, với 91,6% dân số hiện nay của Anh. Trừ khi để gây bất hòa, sẽ không thể xảy ra trường hợp có quốc gia nào trong LHQ khiến Anh mất vị trí trong Hội đồng bảo an.

6. Điều gì sẽ xảy ra với nợ quốc gia và tài sản quốc gia của Anh?

Scotland chiếm 8,4% dân số Vương quốc Anh, do vậy Scotland dự kiến sẽ phải trả 8,4% nợ công quốc gia – 111 tỷ bảng Anh trong tổng số nợ hiện tại là 1.320 tỷ bảng Anh.

Tuy nhiên, Đảng Dân tộc Scotland (SNP) cho hay họ sẽ không chịu gánh nặng nợ với Anh trừ khi Anh chấp thuận một liên minh tiền tệ. Trên thực tế, điều này có vẻ sẽ khó xảy ra.

Một số nhà quan sát nhận định rằng việc Scotland sẽ phải trả nợ (bằng cách tăng thuế) và nguy cơ vỡ nợ sẽ đẩy mức lãi suất mà nước này phải trả để vay tiền trên thị trường quốc tế đến mức tương đương các quốc gia Nam Địa Trung Hải như Hy Lạp và Bồ Đào Nha.

Vương quốc Anh cũng có tài sản ở nước ngoài, đặc biệt là bất động sản như các đại sứ quán và các căn cứ quân sự. Nếu Scotland mong đợi được chia một phần trong đó sau sự tan rã của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland - mà chính Thủ hiến Scotland Alex Salmond đã ngụ ý rằng ông mong đợi - thì Anh sẽ không trả một đồng nào cho đến khi khoản nợ của Vương quốc Anh được dàn xếp.


Hạnh Nhân (Theo Dailymail)