Với chiều cao khiêm tốn, Robert Budi Hartono (Pak Budi) - người đàn ông giàu nhất Indonesia - thường không được chú ý tại chỗ đông người, nhất là tại các cuộc gặp mặt thường niên các ông chủ ngân hàng có uy tín. Người lạ tham dự lần đầu tiếp xúc thậm chí cũng không hề biết hay nghĩ rằng mình đang nói chuyện với một "ông trùm" có tổng tài sản trị giá tới 8,5 tỷ USD. Ông Pak Budi, hiện đã 72 tuổi, rất ít khi xuất hiện trước công chúng cũng như trả lời phỏng vấn. Không như nhiều người giàu khác, nhất là những người mới nổi thường không ngại, thậm chí còn thích phô trương sự giàu có xa hoa của họ, tỷ phú Pak Budi là người khá kín đáo. Mỗi lần tham dự cuộc gặp thường niên các ông chủ ngân hàng tại trụ sở Ngân hàng trung ương Indonesia (BI) ở Jakarta, ông luôn đến với chiếc Toyota Land Cruiser có giá khoảng 1,55 tỷ rupiah (133.000 USD) và đi vào trong một mình, không thư ký, trợ lý hay thậm chí vệ sỹ đi cùng.
Mặc dù được xếp ở vị trí 131 trong danh sách các tỷ phú thế giới của Forbes, song ông Pak Budi không dùng điện thoại di động mạ vàng hay nạm kim cương mà chỉ là chiếc Blackberry như mọi người dân Indonesia bình thường khác và đi đôi giầy da sản xuất trong nước. Pak Budi không thích chơi golf và cũng không tham gia vào Hiệp hội các nhà chơi golf mà ông vẫn nói là chỉ dành cho những quan chức, nhà lập pháp và người giàu, trong đó có rất nhiều kẻ tham nhũng, hối lộ.
Trả lời phỏng vấn tờ “Bưu điện Jakarta” mới đây, một trong những cuộc trả lời phỏng vấn hiếm hoi dành cho giới truyền thông, tỷ phú Pak Budi cho biết ông thường xuyên chạy bộ và tập thể dục tại gia nên dù đã nhiều tuổi nhưng sức khỏe vẫn tốt. Ngoài ra, ông còn tránh ăn nhiều, quá no.
Nhưng khi nói đến đế chế kinh doanh của mình, thì không có ông trùm trong nước nào có thể cạnh tranh được với Pak Budi. Theo công bố hồi tháng 3/2013 của Forbes, người giàu thứ ba Indonesia là Sri Prakash Lohia với giá trị tài sản 3,4 tỷ USD, chưa bằng một nửa của ông Pak Budi. Trong khi người giàu thứ hai với 8,2 tỷ USD chính là Michael Bambang Hartono, em trai của Pak Budi.
Ngân hàng Bank Central Asia (BCA) thuộc quyền kiểm soát của ông Pak Budi là ngân hàng tư nhân lớn nhất đất nước “vạn đảo”. Ngoài ra, những tài sản nổi tiếng khác như công ty PT Djarum sản xuất thuốc lá lớn thứ hai, trang web cộng đồng Kaskus lớn nhất ở Indonesia, hay Khách sạn Indonesia và Trung tâm thương mại Grand Indonesia nổi tiếng ở thủ đô Jakarta và là lớn nhất trong cả nước cũng là tài sản của Pak Budi.
Khi được hỏi về bí quyết cho thành công kinh doanh của mình, Pak Budi sau một lúc trầm ngâm suy khĩ đã trả lời rằng đó là “niềm tin”. Ông nói: “Đừng bao giờ phá vỡ niềm tin của ai đó, bởi một khi bạn để điều đó xảy ra một lần thì sau đó sẽ không ai muốn làm ăn với bạn”, và còn một điều quan trọng nữa là “lao động”. Ông nhấn mạnh: “Nếu hỏi về sở thích của tôi, rất đơn giản là làm việc, làm việc và làm việc”.
Mặc dù tuổi cao, ngoài hoạt động quản lý tại BCA, ông Pak Budi với chức danh Tổng Giám đốc vẫn trực tiếp điều hành PT Djarum Budi - một công ty do cha ông sáng lập tại quê nhà ở Kadus (tỉnh Trung Java), được giao lại cho ông và em trai trong thập niên 1960.
Tài sản tích lũy được trong quá trình sản xuất kinh doanh thuốc lá đinh hương (Kretek) đã cho phép gia đình dòng họ Hartono đa dạng hóa kinh doanh của mình sau cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997/1998, bao gồm cả việc mua cổ phần kiểm soát trong BCA từ tỷ phú Salim, một trong những người giàu nhất Indonesia.
Từ chối đi vào chi tiết các hoạt động kinh doanh của mình song ông Pak Budi chia sẻ ngắn gọn về cách quản lý công việc là mỗi một lĩnh vực chuyên môn sẽ và phải do một chuyên gia giỏi quản lý, vấn đề cốt lõi là giám sát công việc của các chuyên gia đó, và ở đây kiểm toán và hoạt động kiểm toán giữ một vai trò hết sức quan trọng.
Nhìn bên ngoài, dường như vẫn còn đủ sức để quản lý đế chế kinh doanh của mình, song Pak Budi đã và đang đào tạo thế hệ kế tiếp cho sự rút lui của ông. Con trai cả Viktor hiện là Giám đốc điều hành PT Djarum và quản lý các quỹ từ thiện. Con trai thứ Martin có thiên hướng về tự nhiên được giao quản lý trang mạng xã hội Kaskus và các vấn đề liên quan đến công nghệ thông tin cho toàn bộ đế chế, trong khi cậu út Armand có tư chất kinh doanh được giao phụ trách Ngân hàng BCA.
Được hỏi về triển vọng kinh tế Indonesia năm 2014, ông Pak Budi đã cảnh báo về những khó khăn gia tăng xuất phát từ việc Mỹ rút giảm dần gói nới lỏng định lượng (QE3) để kích thích tăng trưởng kinh tế, song ông tin tưởng đây chỉ là khó khăn trước mắt và cuối cùng “mọi thứ sẽ trở nên tốt hơn”. Ông “rất lạc quan về một tương lai không xa, Indonesia sẽ trở thành một trong những nền kinh tế hàng đầu thế giới”.
Việt Tú (Phóng viên TTXVN tại Indonesia)