Ngày 21/11, tờ “Sự thật” (Pravda.ru) của Nga có bài viết tổng hợp phản ứng dư luận của chính giới, học giả, chuyên gia và những người làm công tác hữu nghị với Việt Nam về chuyến thăm LB Nga sắp tới của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng.
Bài viết dẫn lời các chuyên gia, chính trị gia cho rằng bước ngoặt của nước Nga về phía Đông không chỉ là đẩy mạnh hợp tác với Trung Quốc, mà còn tăng cường các cuộc tiếp xúc với Việt Nam. Chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng hứa hẹn trở thành dấu mốc lịch sử trong quan hệ hai nước.
Ông Leonid Kalashnikov, Phó chủ tịch thứ nhất Uỷ ban đối ngoại Hạ Viện Nga, Nghị sỹ của Đảng cộng sản Liên bang Nga trong Quốc hội, cho rằng mối quan hệ giữa Việt Nam và Liên bang Nga có lịch sử lâu đời và phát triển ở mức cao. Hiện nay mối quan hệ này tiếp tục được thúc đẩy trong tất cả các lĩnh vực: kinh tế, công nghiệp và văn hoá. Hai bên đang hợp tác xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên ở Việt Nam. Tất cả những điều này là bước đi quan trọng để tiếp tục xây dựng và củng cố mối quan hệ bền chặt giữa hai nước.
Hiện nay Hà Nội đang tích cực chuẩn bị cho việc tham gia vào Khu vực thương mại tự do với Liên minh hải quan (gồm Nga, Kazakhstan, Belarus). Vấn đề này sẽ trở thành một trong những đề tài thảo luận quan trọng trong các cuộc gặp cấp cao sắp tới giữa Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng với các nhà lãnh đạo Nga.
Quan hệ giữa Nga và Việt Nam trong lĩnh vực hợp tác văn hoá và khoa học. Hai bên thường xuyên tổ chức các ngày lễ, liên hoan phim và các sự kiện văn hoá khác. Trẻ em hai nước cũng được giao lưu qua hình thức luân phiên tổ chức trại hè thiếu nhi.
Hợp tác giữa hai Đảng cộng sản hai nước cũng được duy trì thường xuyên. Các đoàn đại biểu hai đảng có chuyến thăm định kỳ lẫn nhau và ngày 24/11 tới. Chủ tịch Đảng Cộng sản LB Nga Gennadi Zuganov cũng sẽ có cuộc gặp Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Ông Kalashnikov cho rằng cả Việt Nam và Trung Quốc đều là những đối tác chiến lược của LB Nga. Các đối tác này đang có tốc độ tăng trưởng rất cao mà ngay cả Mỹ cũng không thể đạt được, và đáng tiếc là LB Nga cũng thế.
Ông Vladimir Buyanov, Chủ tịch Hội hữu nghị Nga-Việt nhận xét:Theo tuyên bố ở cấp cao, quan hệ giữa Việt Nam và LB Nga có tính chất đối tác chiến lược toàn diện. Hai bên có rất nhiều văn kiện hợp tác trong tất cả các lĩnh vực, từ kỹ thuật-quân sự đến kinh tế-thương mại. Hai bên hiện đang hợp tác xây dựng nhà máy điện nguyên tử và lò phản ứng hạt nhân thí nghiệm ở Việt Nam.
Nhìn chung rất khó có thể nêu tên lĩnh vực mà Việt Nam và LB Nga không có quan hệ hợp tác. Các mối quan hệ đã có được vun đắp và củng cố qua từng năm.
Trong tuần tới, Tổng Bí thư ĐCS Việt Nam Nguyễn Phú Trọng sẽ có chuyến thăm Nga. Chủ đề được chú ý đặc biệt là việc Việt Nam tham gia Khu vực thương mại tự do với Liên minh hải quan.
Tôi được biết Hiệp định này sẽ có hiệu lực ngay từ đầu năm tới. Bên cạnh đó cũng cần nhấn mạnh hợp tác trong các lĩnh vực khoa học, văn hoá và nhân văn, nơi đang diễn ra các cuộc tiếp xúc tích cực.
Nga ủng hộ mọi mặt sự phát triển quan hệ với Việt Nam. Trong đánh giá mối quan hệ hợp tác này cần cần lưu ý là sự phối hợp hành động mang tính chất đôi bên cùng có lợi. Cả Việt Nam và Trung Quốc đều là đối tác chiến lược quan trọng nhất của chúng ta ở châu Á.
Ông Anton Svetov, chuyên viên Hội đồng đối ngoại Nga:Quan hệ Việt Nam-LB Nga có quy chế tương đối cao. Trong số các quốc gia châu Á, Việt Nam có vị thế nổi bật trong các ưu tiên đối ngoại của Nga ở khu vực này. Cụ thể, Việt Nam cùng với Trung Quốc và Ấn Độ là 3 quốc gia được Tổng thống Putin xác định là các đối tác then chốt của Nga trong các sắc lệnh đưa ra hồi tháng 5/2012, khi nhậm chức Tổng thống nhiệm kỳ thứ ba.
Có thông tin ông Putin sẽ tiếp Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tại dinh thự riêng ở Sochi. Đây là cử chỉ ngoại giao rất quan trọng cho thấy vị thế đặc biệt của Việt Nam trong số các đối tác ở châu Á.
Cũng cần lưu ý rằng hợp tác kinh tế giữa Việt Nam và LB Nga chưa đạt được mức độ phát triển cao tương xứng với quan hệ chính trị. Mặc dù trao đổi thương mại có tăng trưởng ổn định, song Việt Nam mới chỉ chiếm khoảng 0,5% tổng kim ngạch ngoại thương của Nga, và ngược lại Nga cũng chỉ chiếm trên 1% của Việt Nam.
Bên cạnh đó cũng cần chú trọng vấn đề di trú. Không phải tất cả cộng đồng người Việt Nam đang sinh sống và làm việc ở Nga đều là không hợp pháp. Những vụ bắt bớ và trục xuất trong năm vừa qua rõ ràng là không hợp lý và cần được thảo luận để tháo gỡ.
Ông Fedor Lukyanov, Tổng Biên tập tạp chí “Nước Nga trong nền chính trị toàn cầu”:Bước ngoặt về phía Đông trong chính sách đối ngoại của Nga được xác định từ khá lâu trước cuộc khủng hoảng Ukraine. Hiện nay mối quan hệ này được bổ sung động lực mới: thứ nhất là việc khủng hoảng quan hệ với châu Âu và thứ hai là vị thế của phương Tây trên trường quốc tế thực sự đã suy yếu trông thấy. Như vậy tôi cho rằng vấn đề Nga tái định hướng sang các nước châu Á là không cần phải bàn luận thêm.
Trong bối cảnh như vậy, chuyến thăm của Tổng Bí thư ĐCS Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đến Nga là sự kiện quan trọng và thú vị. Hiện nay Việt Nam là quốc gia đang thu hút được sự chú ý của rất nhiều cường quốc, trong đó có Nga và Mỹ.
Tôi cho rằng mặc dù từng có vấn đề phức tạp trong lịch sử song hiện nay lợi ích của Việt Nam và Mỹ đang ngày càng xích lại gần nhau hơn bao giờ hết. Hai nước thậm chí còn bắt đầu tiến hành hợp tác kỹ thuật-quân sự, điều trước đây tưởng chừng như không thể. Điều này liên quan trước hết đến việc cả Việt Nam và Mỹ đều bất an trước sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc.
Đối với Nga, Việt Nam là người bạn và đối tác truyền thống, hơn thế nữa đây còn là quốc gia phát triển năng động và hết sức thành công. Nga cần Việt Nam để cân bằng sự phát triển quá thiên lệch với Trung Quốc vì bước ngoặt về hướng châu Á thường được hiểu trước hết là sự gần gũi với Bắc Kinh. Điều này là không tồi nhưng nếu cứ tiếp tục tiến xa hơn nữa thì Nga sẽ gặp rủi ro do quá lệ thuộc vào Trung Quốc.
Thông qua phát triển mối quan hệ với Việt Nam, Nga có thể cân bằng các cuộc tiếp xúc với Bắc Kinh, và như vậy chuyến thăm của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng có thể trở thành một bước đi quan trọng trong hướng này.
Ông Ilya Usov, chuyên gia độc lập:Trong bối cảnh chính trị đối ngoại hiện nay, chuyến thăm của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng quan trọng đối với cả LB Nga và Việt Nam. Mới đây Việt Nam vừa đối mặt với sự leo thang tranh chấp chủ quyền biển đảo tại Biển Đông, còn sát biên giới Nga cũng đang diễn ra xung đột quân sự có nguy cơ biến thành cuộc giao tranh kéo dài.
Cả hai quốc gia đều đang cần đến sự ủng hộ của bè bạn quốc tế. Trong khi đó Việt Nam và Nga lại có quan hệ đối tác hữu nghị truyền thống và bạn bè thuỷ chung lâu đời.
Mặc dù Việt Nam có các mối quan hệ kinh tế sâu rộng với Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản… và quan hệ chính trị tốt đẹp với hầu hết các cường quốc ở khu vực Đông Nam Á, song trong bối cảnh hiện nay hệ tư tưởng chính là nhân tố đưa Nga và Việt Nam xích lại gần nhau. Ở đây tôi muốn nói đến sự trùng hợp quan điểm của cả hai nước tiến hành chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ trên trường quốc tế.
Tôi tin tưởng Việt Nam vẫn sẽ là người bạn, đối tác tin cậy của LB Nga.
Ông Alexandr Sokolovski, Giám đốc Trung tâm văn hoá-giáo dục Việt Nam thuộc Đại học tổng hợp Liên bang Viễn Đông:Sau biến cố những năm 1990, quan hệ Việt Nam và LB Nga có thời gian bị ngưng trệ, song đến đầu những năm 2000 được khôi phục, phát triển và mở rộng. Quan hệ “Đối tác chiến lược” được thiết lập năm 2001 và đến năm 2012 được nâng lên thành “Đối tác chiến lược toàn diện”. Việt Nam là đối tác then chốt của Nga ở Đông Nam Á.
ĐCS Việt Nam là lực lượng chính trị chủ yếu và duy nhất ở Việt Nam, gắn liền với lịch sử đất nước gần như suốt thế kỷ 20. Cần nhấn mạnh rằng chiến lược chung phát triển đất nước là do Uỷ ban Trung ương ĐCS Việt Nam xác định. Vì vậy, chuyến thăm của Tổng Bí thư Ban chấp hành Trung ương ĐCS Việt Nam Nguyễn Phú Trọng chính là nhằm tiếp tục củng cố và mở rộng hợp tác giữa Việt Nam với LB Nga.
Trong chương trình nghị sự chuyến thăm, hai bên cũng bàn thảo cả việc tăng cường phối hợp giữa ĐCS Việt Nam với các đảng phái chính trị ở Nga, trong đó chủ yếu là đảng cầm quyền “Nước Nga thống nhất” và ĐCS LB Nga.
Tôi cho rằng triển vọng phát triển quan hệ Việt Nam-LB Nga chỉ có thể đi theo chiều hướng tốt đẹp. Quan hệ Việt-Nga là mối quan hệ đã được thời gian thử thách, dựa trên nền tảng sự tin cậy lẫn nhau và hợp tác chặt chẽ cả trong những năm tháng Việt nam tiến hành cuộc kháng chiến chống Mỹ lẫn sự nghiệp xây dựng hoà bình đất nước hiện nay.
Việt Nam là người bạn lâu đời và tin cậy của chúng ta. Giống như trong tiếng Nga có một câu thành ngữ: “Một người bạn cũ tốt hơn hai người bạn mới”. Và tất nhiên chúng ta sẽ không đánh mất những người bạn cũ và tin cậy như Việt Nam.
Cao Cường(PV TTXVN tại LB Nga)