RSV nguyên nhân hàng đầu gây viêm phổi ở trẻ
Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch Hội Truyền nhiễm TP Hồ Chí Minh, tại Việt Nam, virus hợp bào hô hấp (RSV) lưu hành quanh năm và thường gia tăng mạnh vào thời điểm giao mùa, mùa lạnh và mùa mưa, đặc biệt vào cuối năm. Virus này lây lan qua đường hô hấp và có khả năng lây cao gấp khoảng 4 lần so với cúm mùa. Bệnh do RSV có thể gặp ở mọi lứa tuổi và xuất hiện sớm ngay ở trẻ sơ sinh.
Trẻ sơ sinh bị viêm hô hấp biến chứng nặng, nằm điều trị tại phòng cấp cứu khoa Hô hấp 1 Bệnh viện Nhi đồng 2.
Trẻ nhỏ mắc bệnh do RSV có nguy cơ gặp biến chứng nặng do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, đường thở nhỏ hẹp, dễ tắc nghẽn và ứ đọng đàm nhớt. Tuy nhiên, hiện nay, bệnh do RSV chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, việc điều trị chủ yếu là hỗ trợ giảm nhẹ triệu chứng.
Trẻ bị viêm tiểu phế quản do RSV thường khó điều trị, có thể bội nhiễm thêm các bệnh khác làm tăng nguy cơ diễn tiến nặng, gây gánh nặng chi phí và áp lực tâm lý cho gia đình. Nhiều trường hợp nặng phải thở máy, điều trị tích cực có nguy cơ xơ phổi, suy giảm chức năng hô hấp, tái nhập viện hoặc phát triển hen phế quản mạn tính về sau.
PGS.TS.BS Vũ Huy Trụ, Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP Hồ Chí Minh cho biết, RSV là tác nhân hàng đầu gây viêm phổi và viêm tiểu phế quản, khiến hàng triệu trẻ em trên thế giới phải nhập viện và hàng chục nghìn ca tử vong mỗi năm. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hơn 70% trẻ đã nhiễm RSV trong năm đầu đời và trẻ có thể tái nhiễm nhiều lần trong cùng một năm.
Thống kê cho thấy, cứ 28 trẻ dưới 6 tháng tuổi tử vong thì có một trường hợp tử vong do RSV. Trong mùa RSV, khoảng 80% các ca nhiễm trùng đường hô hấp dưới ở trẻ dưới một tuổi có nguyên nhân từ virus này. Đáng chú ý, từ 70 - 90% trẻ phải nhập viện do RSV là những trẻ sinh đủ tháng, khỏe mạnh trước đó.
Còn kết quả khảo sát của Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP Hồ Chí Minh cho thấy, các tác nhân khiến bệnh viêm đường hô hấp gia tăng trong thời gian qua chủ yếu là virus Rhinovirus (gây cảm lạnh), virus hợp bào hô hấp (RSV) và virus cúm (Influenza). Theo kết quả khảo sát, ở trẻ dưới 2 tuổi, RSV là nguyên nhân chủ yếu và thường gây bệnh nặng. Virus này gây ra các triệu chứng tương tự cảm lạnh hoặc cúm thông thường.
Nirsevimab giảm hơn 82% nguy cơ nhập viện do RSV
Bác sĩ Trương Hữu Khanh cho rằng, việc chủ động cung cấp miễn dịch cho trẻ bằng kháng thể đơn dòng giúp bảo vệ trẻ trong giai đoạn dễ nhiễm bệnh và dễ gặp biến chứng do RSV ngay từ khi sinh ra là bước tiến quan trọng. Giải pháp này góp phần giảm tỷ lệ nhập viện, tử vong và di chứng do RSV, đồng thời tiết kiệm chi phí chăm sóc cho gia đình, hệ thống y tế và xã hội.
Những lô kháng thể đơn dòng Nirsevimab đầu tiên về đến hệ thống kho lạnh đạt chuẩn quốc tế theo tiêu chuẩn GSP của VNVC và được vận chuyển đến các Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Ảnh: VNVC
Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, kháng thể đơn dòng Nirsevimab của Sanofi sản xuất tại Mỹ là kháng thể đơn dòng thế hệ mới, được sản xuất bằng công nghệ tái tổ hợp tiên tiến, có khả năng cung cấp trực tiếp kháng thể đặc hiệu, giúp cơ thể tạo miễn dịch ngay sau khi tiêm, thay vì phải chờ 2 - 4 tuần để tự sinh kháng thể như các loại vaccine thông thường.
Căn cứ các nghiên cứu quốc tế, Nirsevimab giúp giảm hơn 82% nguy cơ nhập viện và điều trị tích cực do nhiễm trùng đường hô hấp dưới liên quan RSV, bao gồm viêm phổi và viêm tiểu phế quản, với hiệu quả bảo vệ kéo dài 5 - 6 tháng, tương đương một mùa RSV. Thuốc có thể tiêm ngay sau sinh, phù hợp với mọi trẻ sơ sinh, kể cả sinh non, nhẹ cân hoặc có bệnh nền. Kháng thể đơn dòng này được chiết xuất từ người, có độ an toàn cao và ít gây phản ứng sau tiêm.
Kháng thể Nirsevimab đã được phê duyệt tại gần 60 quốc gia, trong đó có Mỹ, Pháp, Anh, Canada, Nhật Bản, Úc và được đưa vào chương trình tiêm chủng quốc gia tại hơn 25 nước phát triển. Bác sĩ Chính khẳng định, đây là giải pháp phòng ngừa RSV đầu tiên được nghiên cứu và ứng dụng, giúp bảo vệ hiệu quả nhiều nhóm trẻ, từ trẻ sinh non, có bệnh nền đến trẻ khỏe mạnh, đủ tháng, nhóm chiếm tỷ lệ lớn trong các ca nhập viện do RSV.
Kháng thể đơn dòng Nirsevimab được tiêm 1 mũi duy nhất cho trẻ từ 1 ngày tuổi đến 12 tháng tuổi với liều lượng 0,5ml cho trẻ dưới 5kg và 1ml cho trẻ từ 5kg trở lên. Trẻ trên 12 - 24 tháng tuổi có nguy cơ cao mắc RSV, có thể cần tiêm 2 mũi, mỗi liều 1ml ở 2 vị trí khác nhau trong 1 ngày.
Với kinh nghiệm nhiều năm trong lĩnh vực tiêm chủng dự phòng và là đối tác chiến lược với Sanofi, VNVC đã phối hợp đưa kháng thể này về Việt Nam nhằm giúp trẻ tiếp cận sớm giải pháp phòng bệnh do RSV. Theo đó, Hệ thống tiêm chủng VNVC và Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đã phối hợp triển khai tiêm từ ngày 25/10/2025. Đây là đơn vị y tế đầu tiên tại Việt Nam thực hiện tiêm loại kháng thể này.
Vợ chồng chị Tuyết Hoa đưa hai con sinh đôi sinh non đi tiêm ngừa kháng thể đơn dòng tại Phòng khám Đa khoa Tâm Anh (TP Hồ Chí Minh). Ảnh: BV
PGS.TS.BS Vũ Huy Trụ cho biết, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh bắt đầu triển khai tiêm kháng thể đơn dòng phòng RSV tại 5 bệnh viện đa khoa và trung tâm khám, chữa bệnh lớn ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. “Đội ngũ chuyên gia bác sĩ của hệ thống đã có kinh nghiệm thực tiễn trong việc triển khai tiêm kháng thể đơn dòng Evusheld phòng COVID-19 cho người suy giảm miễn dịch và Palivizumab phòng RSV cho trẻ sinh non; cùng quy trình kiểm soát chuyên môn nghiêm ngặt nên sẽ bảo đảm an toàn, chính xác và hiệu quả trong quá trình triển khai tiêm kháng thể đơn dòng Nirsevimab”, PGS. TS.BS Vũ Huy Trụ nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, Hệ thống tiêm chủng VNVC sẽ phối hợp thực hiện tư vấn, hướng dẫn các bà mẹ đưa trẻ đến tiêm chủng tại các cơ sở thuộc Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh và Phòng khám dinh dưỡng - y học vận động Nutrihome. Theo bác sĩ Trụ, đây là sự phối hợp toàn diện giữa hệ thống tiêm chủng, phòng khám và bệnh viện nhằm tổ chức hiệu quả mạng lưới tiêm chủng phòng bệnh cho trẻ em theo quy định của Bộ Y tế, đồng thời chuẩn bị cho việc mở rộng tiêm kháng thể đơn dòng RSV tại các trung tâm tiêm chủng khi các quy định liên quan được điều chỉnh.