Đây là thông tin được Tiến sỹ Momoe Takeuchi, Trưởng Nhóm Phát triển Hệ thống y tế của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đưa ra trong Lễ phát động cam kết sử dụng kháng sinh có trách nhiệm do Tổ chức Y tế thế giới phối hợp với Bộ Y tế Việt Nam tổ chức ngày 21/12 tại Thành phố Hồ Chí Minh.
90% nhà thuốc tại Việt Nam bán thuốc kháng sinh không kê đơn. Ảnh: TN
Theo Tiến sỹ Momoe Takeuchi, mặc dù từ năm 2013 Việt Nam đã bắt đầu xây dựng hệ thống quản lý kháng sinh, tuy nhiên đến nay vẫn chưa có con số thống kê các chỉ số kháng kháng sinh tại Việt Nam. Thực tế tình trạng mua - bán, sử dụng kháng sinh một cách bừa bãi đã và đang diễn ra. Đặc biệt là việc mua - bán thuốc kháng sinh không qua kê đơn khá phổ biến.
Tiến sỹ Momoe Takeuchi khuyến cáo, Việt Nam cần có chương trình kiểm soát việc sử dụng kháng sinh chặt chẽ và có trách nhiệm hơn, không chỉ trong ngành y tế mà còn trong cả lĩnh vực nông nghiệp. Trong thời gian tới, Tổ chức Y tế thế giới sẽ ưu tiên hỗ trợ Việt Nam xây dựng hệ thống kiểm soát kháng sinh nhằm thay đổi thói quen sử dụng kháng sinh, không chỉ ở nhân viên y tế, người dân mà còn cả những sinh viên y khoa, những người chăm sóc sức khỏe, người nông dân, dược sỹ…
Phát biểu tại buổi lễ, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Trường Sơn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, kháng thuốc là hiểm họa ngày càng lớn đối với con người và nền kinh tế Việt Nam do việc sử dụng kháng sinh ngày càng gia tăng và thiếu kiểm soát trong y tế cũng như trong chăn nuôi, đặc biệt báo động hơn khi nó đang xâm nhập vào chuỗi thức ăn và môi trường sinh thái. Nhận thức được mối nguy hiểm này, từ năm 2013 Bộ Y tế đã cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Công thương, Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các đối tác phát triển đã ký kết văn bản thỏa thuận cam kết đa ngành về phòng, chống kháng thuốc đồng thời thành lập 9 tiểu ban giám sát kháng thuốc; thiết lập mạng lưới giám sát vi khuẩn kháng thuốc trong các cơ sở khám, chữa bệnh; xây dựng kế hoạch hành động quốc gia về kiểm soát nhiễm khuẩn giai đoạn 2016-2020; hướng dẫn sử dụng, quản lý kháng sinh trong các cơ sở khám, chữa bệnh và triển khai thực hiện đề án kê đơn và kiểm soát kê đơn giảm tối đa việc bán thuốc kháng sinh không đơn... nhằm hưởng ứng lời kêu gọi của Tổ chức Y tế thế giới “Không hành động hôm nay, ngày mai không thuốc chữa”.
Tuy nhiên, Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn thừa nhận, dù nhiều bệnh viện đã thiết lập hệ thống quản lý kháng sinh và đã giảm đáng kể tình trạng sử dụng kháng sinh không đúng, nhưng các nhà thuốc và phòng khám tư nhân là hai nơi ngành y tế vẫn chưa thể kiểm soát được việc bán, chỉ định điều trị kháng sinh bừa bãi.
Thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, mỗi năm có hàng trăm ngàn người tử vong do kháng thuốc và phải chi trả hàng chục tỷ đô la cho kháng thuốc. Theo báo cáo toàn cầu về kháng thuốc năm 2014 của Tổ chức y tế Thế giới được tổng hợp từ 114 quốc gia trên khắp các châu lục cho thấy người bệnh phải nằm viện lâu hơn và tỷ lệ tử vong tăng lên ở tất cả các nhóm tuổi do kháng thuốc. Tại châu Âu, số ngày nằm viện tăng 2,5 triệu ngày và tử vong 25.000 người/năm; Thái Lan tăng hơn 3,2 triệu ngày nằm viện và tử vong 38.000 người/năm; ở Mỹ khoảng 2 triệu người mắc bệnh nhiễm khuẩn và tử vong 23.000 người/năm.