Hiện nay, tình hình dịch COVID-19 trên cả nước diễn biến phức tạp, số ca mắc mới tăng nhanh từng ngày, trong đó số bệnh nhân F0 điều trị tại nhà nhiều. Ngày 4/3, cả nước có thêm 125.568 ca mắc COVID-19 trong nước (tăng 6.788 ca so với ngày 3/3) tại 63 tỉnh, thành phố, trong đó có 79.992 ca trong cộng đồng. Rác thải y tế từ các bệnh viện, cơ sở thu dung điều trị lưu động và tại nhà dân có bệnh nhân F0 tăng nhanh, kéo theo nguy cơ lây nhiễm bệnh dịch rất cao nếu các cơ quan chức năng, mỗi người dân, cơ sở y tế không nâng cao ý thức, đảm bảo an toàn về môi trường.
Các nhân viên Công ty Cổ phần Nước – Môi trường Bình Dương (Biwase) thu gom rác thải y tế ở các khu điều trị bệnh nhân COVID-19. Ảnh: Huyền Trang/TTXVN
Cần xây dựng 2 phương án thu gom
Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) Nguyễn Thượng Hiền cho biết, hiện nay, các tỉnh, thành phố đã và đang chủ động rà soát, cập nhật kế hoạch, phương án thu gom, xử lý chất thải phát sinh do COVID-19 trên địa bàn, đặc biệt do các ca bệnh cách ly tại nhà tăng nhanh trong thời gian qua.
Tuy nhiên, vì cư trú tại các khu vực, điều kiện khác nhau như chung cư, khu đô thị tập trung, các nhà riêng lẻ... dẫn đến khó khăn trong việc thu gom và xử lý chất thải phát sinh. Do vậy, phương án thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải, đặc biệt là chất thải phát sinh tại gia đình có người cách ly tại nhà cần được xây dựng cụ thể đối với các khu vực chung cư, khu đô thị tập trung và các nhà riêng lẻ trong khu dân cư… Bộ Tài nguyên và Môi trường đề xuất cần xây dựng 2 phương án khi thu gom tại các hộ gia đình sống tại khu chung cư, khu đô thị tập trung (có đơn vị quản lý hạ tầng khu vực) và phương án thu gom tại các hộ gia đình cách ly tại nhà riêng lẻ trong khu dân cư.
Các cơ quan tại địa phương tăng cường hướng dẫn, kiểm tra, giám sát các cơ sở công ích, cơ sở thu gom, vận chuyển chất thải trên địa bàn xây dựng lộ trình thu gom, vận chuyển hợp lý, bố trí các thùng chứa và phương tiện vận chuyển riêng biệt, đảm bảo vệ sinh môi trường để thu gom chất thải phát sinh từ gia đình có người cách ly tại nhà theo các khung giờ cố định và chuyển tới cơ sở xử lý
Hiện toàn quốc có hơn 80 cơ sở xử lý chất thải có chức năng xử lý chất thải y tế lây nhiễm bên cạnh hệ thống các cơ sở xử lý chất thải theo mô hình cụm cơ sở y tế. Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có văn bản thông báo tới các địa phương để liên hệ, phối hợp trong công tác vận chuyển, xử lý chất thải y tế phát sinh do dịch COVID-19 tại địa phương, trong đó đã hướng dẫn trường hợp các cơ sở xử lý tại địa phương không đảm bảo đủ năng lực xử lý có phương án đề nghị các địa phương khác hỗ trợ, xử lý theo nội dung Công văn 2743/BTNMT-TCMT ngày 21/5/2021.
Bộ Tài nguyên và Môi trường đã và đang nghiên cứu, dự tính phương án dự phòng để xử lý chất thải y tế phát sinh do COVID-19 trong trường hợp nhiều địa phương quá tải trên cả nước. Tuy nhiên, trước mắt, để tránh tình trạng quá tải tại một số địa phương, đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các cơ quan trên địa bàn thực hiện nghiêm việc phân loại chất thải y tế theo hướng dẫn của Bộ Y tế, chủ động, linh hoạt điều chỉnh kế hoạch, phương án thu gom, vận chuyển, xử lý và phối hợp với các địa phương khác hỗ trợ xử lý, tránh tình trạng quá tải.
Giảm thiểu nguy cơ phát tán mầm bệnh ra cộng đồng
Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường Nguyễn Thượng Hiền cho biết, trước mắt, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố cần tăng cường các biện pháp tuyên truyền, hướng dẫn người dân thực hiện nghiêm việc phân loại riêng biệt, thu gom chất thải y tế lây nhiễm theo hướng dẫn của Bộ Y tế, không để lẫn với chất thải sinh hoạt.
Các cơ quan tại địa phương phối hợp chặt chẽ với đơn vị công ích, thu gom chất thải để xây dựng, điều chỉnh, cập nhật phương án thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải phát sinh đối với các trường hợp F0 đang cách ly tại nhà trên địa bàn, trong đó có phương án bố trí đơn vị thu gom chất thải từ các gia đình, địa điểm lưu trú có F0 đang cách ly để đưa đến nơi lưu giữ, chuyển giao kịp thời cho cơ sở xử lý theo quy định, giảm thiểu nguy cơ phát tán mầm bệnh ra cộng đồng.
Mặt khác, đề phòng trường hợp các gia đình có người mắc COVID-19 nhưng không phát hiện ra hoặc gia đình có người nhiễm nhưng không phân loại chất thải đúng theo quy định, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố cần tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn các đơn vị thu gom, vận chuyển và xử lý có biện pháp hạn chế tiếp xúc với rác thải trong quá trình thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải, đặc biệt là liên quan đến công đoạn thu gom các chất thải nhựa tái chế dùng một lần như bát, đũa, thìa, cốc nhựa nhằm tránh nguy cơ lây lan dịch.
Thời gian tới, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tiếp tục phối hợp với các địa phương để hỗ trợ, hướng dẫn trong việc thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải để phòng tránh dịch bệnh và an toàn môi trường.