Người lao động làm thủ tục BHXH tại TP Ninh Bình. Ảnh: Hải Yến/TTXVN
Ông Mai Đức Thắng, Phó trưởng Ban thu (BHXH Việt Nam) cho biết: Trong số doanh nghiệp nợ BHXH, tỷ lệ các đơn vị phá sản, giải thể, mất tích và chủ bỏ trốn khá cao. Nhiều đơn vị còn tìm cách đối phó, trốn tránh, chiếm dụng tiền đóng BHXH của người lao động sử dụng vào mục đích khác.
"Bên cạnh nguyên nhân ý thức chấp hành quy định của nhiều doanh nghiệp chưa tốt, không ít doanh nghiệp vẫn trả lương, thưởng cho người lao động, nhưng việc thanh toán số nợ BHXH thì không thực hiện, trong khi vai trò cán bộ công đoàn cơ sở tại doanh nghiệp còn yếu, vì nhận lương của doanh nghiệp nên khả năng đấu tranh với chủ doanh nghiệp không cao", ông Mai Đức Thắng cho biết.
Quý 1/2019, cơ quan BHXH tại 23 tỉnh, thành đã chuyển hồ sơ của 162 doanh nghiệp nợ BHXH sang cơ quan chức năng để xử lý theo quy định của Luật Hình sự. Tuy nhiên, tới nay chua khởi tố được doanh nghiệp nào. Nguyên nhân là do vướng mắc trong quy trình triển khai.
Để hạn chế nợ, BHXH Việt Nam chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố xác định nguyên nhân nợ đối với từng đơn vị để có giải pháp phù hợp, yêu cầu cán bộ bám sát đơn vị đôn đốc đóng nộp đầy đủ, thực hiện việc thanh tra tra đột xuất tất cả các đơn vị nợ BHXH, BHYT từ 3 tháng trở lên, mà phần mềm thu đã tự động cảnh báo. Các đợt thanh tra sẽ có quyết định xử lý và gửi kết quả xử lý đến các cơ quan Công an, Tòa án, Viện Kiểm sát, Liên đoàn lao động... làm căn cứ xử lý hình sự.
Trong trường hợp đơn vị cố tình trốn đóng, BHXH Việt Nam tiếp tục kiến nghị cơ quan công an điều tra, khởi tố theo quy định của Bộ luật Hình sự, hoặc hướng dẫn người lao động tố giác hành vi vi phạm trong việc đóng BHXH với cơ quan công an để xử lý theo trình tự quy định của pháp luật.
Bên cạnh đó, BHXH Việt Nam chủ động giao chỉ tiêu phấn đấu giảm nợ đến từng cá nhân chuyên quản, hàng tháng, quý đánh giá tỷ lệ giảm nợ để làm căn cứ bình xét hiệu quả công việc; hàng quý sơ kết đánh giá rút kinh nghiệm và chia sẻ kinh nghiệm trong việc giảm nợ.
Theo ông Đào Việt Ánh, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, năm 2018, BHXH Việt Nam đã chuyển gần 40 hồ sơ doanh nghiệp nợ BHXH sang cơ quan chức năng để xử lý. Ngay sau đó, khoảng 1/3 doanh nghiệp trong đó đã chủ động trả nợ BHXH. Một số doanh nghiệp cũng bị cơ quan chức năng xử lý ở những tội danh khác.