Gần đây nhất là vụ cháy tại tiệm áo cưới Gia Định (đường Nguyễn Văn Quá, phường Đông Hưng Thuận, quận 12), xảy ra vào rạng sáng 4/10 khiến 3 người tử vong. Theo Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy Thành phố Hồ Chí Minh, qua khám nghiệm hiện trường, nguyên nhân ban đầu được xác định là do chập điện tại hệ thống đèn quảng cáo của cửa hàng.
Theo Thông tư 19/2013/TT – Bộ Xây dựng ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về phương tiện quảng cáo ngoài trời, quy định chi tiết yêu cầu kỹ thuật với bảng quảng cáo tấm lớn đặt trên đường trong nội thành, nội thị. Cụ thể, bảng quảng cáo đặt tại các công trình, nhà ở riêng lẻ phải đảm bảo yêu cầu chiều cao tối đa 5m, chiều dài không vượt quá giới hạn mặt tường tại vị trí đặt bảng; đối với nhà ở, công trình 4 tầng trở xuống, chiều cao của bảng quảng cáo ốp vào mặt tường bên không được nhô lên quá sàn mái 1,5m…
Riêng bảng quảng cáo đặt tại mặt ngoài các tòa nhà cao tầng phải đảm bảo an toàn chịu lực, phòng chống cháy nổ, thông gió, chiếu sáng… Tuy nhiên, ghi nhận của phóng viên tại nhiều quán karaoke trên tuyến đường Tô Hiến Thành, Sư Vạn Hạnh (quận 10), Phan Xích Long (quận Phú Nhuận), Nơ Trang Long (quận Bình Thạnh)… cũng như nhiều cửa hàng kinh doanh, cở sở sản xuất bảng hiệu quảng cáo hoặc các công trình trang trí bắt mắt không đáp ứng đầy đủ những tiêu chuẩn này.
Theo UBND Thành phố Hồ Chí Minh, hiện nay trên địa bàn thành phố có trên 397.000 cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ lớn nhỏ. Trong đó có 2.772 khách sạn và cơ sở lưu trú, 92 siêu thị, 28 trung tâm thương mại; hơn 1.000 nhà cao từ 5 tầng trở lên (374 nhà cao trên 10 tầng); hơn 410 điểm kinh doanh phục vụ nhu cầu giải trí và gần 150 điểm kinh doanh karaoke... là những điểm khi xảy ra cháy nổ có thể gây thiệt hại rất lớn về người và tài sản.
Đại tá Trần Thanh Châu - Phó Giám đốc Cảnh sát phòng cháy chữa cháy Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, nguy cơ chập điện gây cháy nổ đối với các biển quảng cáo ngoài trời tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ như quán karaoke là rất cao. Đa số các bảng hiệu, hộp đèn đều được lắp đặt ngoài trời nên dây dẫn điện dễ bị giòn, gãy, không còn khả năng cách điện dẫn đến chập điện.
Ngoài ra, các bảng hiệu, hộp đèn quảng cáo thường được lắp đặt trên cao, không được kiểm tra, bảo dưỡng thường xuyên, hệ thống điện không an toàn, không được thay thế, cải tạo kịp thời, dễ dẫn đến sự cố về điện. Đặc biệt, những vụ cháy bảng hiệu, hộp đèn quảng cáo thường xuất hiện trong hoặc sau các cơn mưa. Do đó, khi bóng đèn, dây dẫn điện không kín, khi gặp nước mưa làm chập mạch điện, gây cháy. Các bảng hiệu thường không được bảo vệ bằng các thiết bị bảo vệ riêng biệt như aptomat, cầu chì để xử lý các sự cố về điện.
Bên cạnh những nguy cơ cháy nổ từ những hộp đèn quảng cáo quá khổ, vấn đề thoát hiểm khi xảy ra sự cố cũng rất đáng lo ngại. Thực tế, ít người khi đến quán karaoke lại quan tâm đến điều kiện đảm bảo về an toàn phòng cháy chữa cháy hoặc lối thoát hiểm khi có sự cố cháy, nổ xảy ra. Trong khi đó, hầu hết các quán karaoke đều được cải tạo lại từ nhà ở của người dân, không có lối thoát hiểm. Các quán thường trưng bày bảng hiệu, hộp đèn lớn, làm từ vật liệu dễ cháy nổ, bao kín cả khu vực kinh doanh nhằm thu hút sự chú ý của khách hàng. Một khi xảy ra sự cố, không chỉ chủ doanh nghiệp, nhân viên mà lẫn khách hàng khó có thể tìm đường thoát thân.
Trong thời gian tới, UBND thành phố yêu cầu các cơ quan chức năng liên quan tăng cường công tác kiểm tra an toàn phòng cháy chữa cháy đối với các chuyên đề nhà cao tầng và siêu cao tầng, các công trình ngầm và công trình có tầng hầm; chợ, trung tâm thương mại, nơi tập trung đông người; các cơ sở sản xuất và kinh doanh hóa chất...
Cảnh sát phòng cháy chữa cháy thành phố nâng cao chất lượng công tác kiểm tra an toàn phòng cháy chữa cháy, kịp thời phát hiện các thiếu sót, sơ hở và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm quy định an toàn phòng cháy chữa cháy. Đồng thời, xây dựng các phương án chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ; tổ chức diễn tập đối với các công trình giao thông như tuyến Metro, đường hầm vượt sông, các công trình nhà siêu cao tầng, các công trình phức hợp, công trình ngầm...
Ngoài ra, UBND thành phố tập trung đẩy nhanh tiến độ thực hiện Đề án nâng cao năng lực phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ trên địa bàn thành phố ngang tầm với các nước trong khu vực; Dự án quy hoạch ngành phòng cháy chữa cháy trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2025. Cảnh sát phòng cháy chữa cháy thành phố tiến hành rà soát, hệ thống hóa tất cả các quy định về phòng cháy chữa cháy do UBND thành phố ban hành từ trước đến nay, trên cơ sở đó tham mưu đề xuất sửa đổi, bổ sung, thay thế kịp thời cho phù hợp với hệ thống pháp luật về phòng cháy, chữa cháy và tình hình thực tế tại thành phố.
Liên quan đến việc thoát nạn khi gặp sự cố về cháy nổ tại quán karaoke, Đại úy Huỳnh Văn Tuấn - Phó Trưởng phòng Cứu nạn cứu hộ thuộc Cảnh sát phòng cháy chữa cháy Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, cần bình tĩnh thực hiện các bước sau: Những vật dụng dùng cách âm trong các quán karaoke nếu xảy ra cháy sẽ sinh ra rất nhiều khói độc, khiến người bị nạn dễ bị ngạt khói dẫn đến tử vong trước khi bị cháy nên trước hết người bị nạn phải dùng vải ướt để bịt mũi, sau đó bình tĩnh quan sát để tìm hướng thoát nạn. Khi di chuyển, cần cúi thấp người cách 30 - 60 cm so với mặt đất, một tay dùng vải ướt bịt mũi, một tay bám xuống đường di chuyển thoát nạn ra ngoài.
Đại úy Huỳnh Văn Tuấn cũng lưu ý, trong trường hợp toàn bộ những lối thoát nạn bị lửa bao trùm, cần bình tĩnh kiếm một tấm vải tẩm nước trùm qua người, đồng thời làm ướt toàn thân rồi lao thật nhanh qua ngọn lửa. Tuy nhiên, đây chỉ là trường hợp bất khả kháng.